فرهنگ نماز
نماز عید فطر و قربان
مسأله 1516
نماز عید فطر و قربان در زمان حضور امام علیه السلام واجب است و باید به جماعت خوانده شود و در زمان ما كه امام علیه السلام غائب است ، مستحب میباشد و میتوانند آنرا به قصد رجاء به جماعت بخوانند . (توضیح این كه در استفتایی كه اخیرا از حضرت امام شد ، ایشان فرمودند كه این دو فریضه بزرگ به جماعت خوانده شود).
مسأله 1517
وقت نماز عید فطر و قربان از اول آفتاب روز عید است تا ظهر .
مسأله 1518
مستحب است نماز عید قربان را بعد از بلند شدن آفتاب بخوانند ودر عید فطر مستحب است ، بعد از بلند شدن آفتاب افطار كنند و زكات فطره را هم بدهند ، بعد نماز عید را بخوانند .
مسأله 1519
نماز عید فطر و قربان دو ركعت است كه در ركعت اول بعد از خواندن حمد وسوره ، باید پنج تكبیر بگوید ، وبعد از هر تكبیر یك قنوت بخواند و بعد از قنوت پنجم تكبیر دیگری بگوید و به ركوع رود و دو سجده بجا آورد و برخیزد و در ركعت دوم چهار تكبیر بگوید وبعد از هر تكبیر قنوت بخواند وتكبیر پنجم را بگوید و به ركوع رود وبعد از ركوع دو سجده كند و تشهد بخواند و نماز را سلام دهد .
مسأله 1520
در قنوت نماز عید فطر و قربان هر دعا و ذكری بخوانند كافی است ولی بهتر است این دعا را به قصد امید ثواب بخوانند : اللهم اهل الكبریاء والعظمه واهل الجود والجبروت و اهل العفو والرحمه واهل التقوی والمغفره اسألك بحق هذا الیوم الذی جعلته للمسلمین عیدا و لمحمد صلی الله علیه وآله ذخرا و شرفا و كرامه ومزیدا ان تصلی علی محمد وآل محمد و ان تدخلنی فی كل خیر ادخلت فیه محمدا وآل محمد و ان تخرجنی من كل سوء اخرجت منه محمدا و آل محمد صلواتك علیه و علیهم اللهم انی اسألك خیر ما سألك به عبادك الصالحون و اعوذ بك مما استعاذ منه عبادك المخلصون .
مسأله 1521
مستحب است در نماز عید فطر و قربان قرائت را بلند بخوانند .
مسأله 1522
نماز عید سوره مخصوصی ندارد ولی بهتر است كه در ركعت اول آن سوره شمس ( سوره 91 ) و در ركعت دوم سوره غاشیه ( سوره 88 ) را بخوانند یا در ركعت اول سوره سبح اسم ( سوره 87 ) و در ركعت دوم سوره شمس را بخوانند .
مسأله 1523
مستحب است روز عید فطر قبل از نماز عید ، به خرما افطار كند و در عید قربان از گوشت قربانی بعد از نماز قدری بخورد .
مسأله 1524
مستحب است پیش از نماز عید غسل كند و دعاهائی كه پیش از نماز و بعد از آن در كتابهای دعا ذكر شده به امید ثواب بخواند .
مسأله 1525
مستحب است در نماز عید بر زمین سجده كنند ودر حال گفتن تكبیرها دستها را بلند كنند و نماز را بلند بخوانند .
مسأله 1526
بعد از نماز مغرب و عشاء شب عید فطر وبعد از نماز صبح و ظهر و عصر روز عید و نیز بعد از نماز عید فطر مستحب است این تكبیرها را بگوید : الله اكبر الله اكبر لا اله الا الله والله اكبر الله اكبر ولله الحمد الله اكبر علی ما هدانا .
مسأله 1527
مستحب است انسان در عید قربان بعد از ده نماز كه اول آنها نماز ظهر روز عید و آخر آنها نماز صبح روز دوازدهم است تكبیرهائی را كه در مسأله پیش گفته شد بگوید و بعد از آن بگوید : الله اكبر علی ما رزقنا من بهیمه الأنعام و الحمد لله علی ما ابلانا ولی اگر عید قربان را در منی باشد ، مستحب است بعد از پانزده نماز كه اول آنها نماز ظهر روز عید وآخر آنها نماز صبح روز سیزدهم ذی حجه است ، این تكبیرها را بگوید .
مسأله 1528
كراهت دارد نماز عید را زیر سقف بخواند .
مسأله 1529
اگر شك كند در تكبیرهای نماز و قنوت‌های آن ، اگر از محل آن تجاوز نكرده است بنابر اقل بگذارد و اگر بعد معلوم شد كه گفته بوده اشكال ندارد .
مسأله 1530
اگر قرائت یا تكبیرات یا قنوت‌ها را فراموش كند ونیاورد نمازش صحیح است .
مسأله 1531
اگر ركوع یا دو سجده یا تكبیره الاحرام را فراموش كند نمازش باطل میشود .
مسأله 1532
اگر در نماز عید یك سجده یا تشهد را فراموش كند احتیاط مستحب آن است كه بعد از نماز آنرا رجاء بجا آورد . واگر كاری كند كه برای آن سجده سهو در نمازهای یومیه لازم است احتیاط مستحب آن است كه بعد از نماز رجاء دو سجده سهو برای آن بنماید.
اجیر گرفتن برای نماز
مسأله 1533
بعد از مرگ انسان ، میشود برای نماز و عبادتهای دیگر او كه در زندگی بجا نیاورده ، دیگری را اجیر كنند یعنی باو مزد دهند كه آنها را بجا آورد . واگر كسی بدون مزد هم آنها را انجام دهد صحیح است .
مسأله 1534
انسان میتواند برای بعضی از كارهای مستحبی مثل زیارت قبر پیغمبر و امامان علیهم السلام ، از طرف زندگان اجیر شود ، ونیز میتواند كار مستحبی را انجام دهد و ثواب آنرا برای مردگان یا زندگان هدیه نماید .
مسأله 1535
كسی كه برای نماز قضای میت اجیر شده ، باید یا مجتهد باشد یا مسائل نماز را روی تقلید صحیح بداند . و اگر عالم بكیفیت احتیاط باشد و احتیاط كند اشكال ندارد .
مسأله 1536
اجیر باید موقع نیت ، میت را معین نماید . و لازم نیست اسم او را بداند . پس اگر نیت كند از طرف كسی نماز میخوانم كه برای او اجیر شده‌ام كافی است .
مسأله 1537
اجیر باید خود را به جای میت فرض كند و عبادتهای او را قضا نماید و اگر عملی را انجام دهد و ثواب آن را برای او هدیه كند كافی نیست .
مسأله 1538
باید كسی را اجیر كنند كه اطمینان داشته باشند كه نماز را میخواند واگر شك داشته باشند كه صحیح انجام میدهد یا نه اشكال ندارد .
مسأله 1539
كسی كه دیگری را برای نمازهای میت اجیر كرده اگر بفهمد كه عمل را بجا نیاورده ، یا باطل انجام داده ، باید دوباره اجیر بگیرد .
مسأله 1540
هر گاه شك كند كه اجیر عمل را انجام داده یا نه اگر چه بگوید انجام داده‌ام ، باید دوباره اجیر بگیرد . ولی اگر شك كند كه عمل او صحیح بوده یا نه ، گرفتن اجیر لازم نیست .
مسأله 1541
كسی را كه عذری دارد ومثلا نشسته نماز میخواند نمیشود برای نمازهای میت اجیر كرد ، بلكه بنابر احتیاط واجب باید كسی را هم كه با تیمم یا جبیره نماز میخواند اجیر نكنند .
مسأله 1542
مرد برای زن و زن برای مرد میتواند اجیر شود و در بلند خواندن و آهسته خواندن نماز باید به تكلیف خود عمل نماید .
مسأله 1543
لازم نیست قضای نمازهای میت بترتیب خوانده شود ، هر چند بدانند كه میت ترتیب نمازهای خود را میدانسته .
مسأله 1544
اگر با اجیر شرط كنند كه عمل را بطور مخصوصی انجام دهد ، باید همان طور بجا آورد . واگر با او شرط نكنند ، باید در آن عمل به تكلیف خود رفتار نماید ، و احتیاط مستحب آن است كه از وظیفه خودش و میت هر كدام كه به احتیاط نزدیكتر است به آن عمل كند مثلا اگر وظیفه میت گفتن سه مرتبه تسبیحات اربعه بوده و تكلیف او یك مرتبه است ، سه مرتبه بگوید .
مسأله 1545
اگر با اجیر شرط نكنند كه نماز را با چه مقدار از مستحبات آن بخواند ، باید مقداری از مستحبات نماز را كه معمول است بجا آورد .
مسأله 1546
اگر میت ترتیب نمازهائی را كه قضا شده میدانسته و انسان بخواهد برای آن نمازها اجیر بگیرد بهتر است برای هر كدام آنها وقتی را معین نماید مثلا اگر با یكی از آنها قرار گذاشت كه از صبح تا ظهر نماز قضا بخواند ، با دیگری قرار بگذارد كه از ظهر تا شب بخواند و نیز بهتر است نمازی را كه در هر دفعه شروع میكند معین نماید مثلا قرار بگذارد اول نمازی را كه میخواند صبح باشد یا ظهر یا عصر و همچنین بهتر است با آنها قرار بگذارد كه در هر دفعه نماز یك شبانه روز را تمام كنند و اگر ناقص بگذارند آنرا حساب نكنند و دفعه بعد نماز یك شبانه‌روز را از سر شروع نمایند .
مسأله 1547
اگر كسی اجیر شود كه مثلا در مدت یك سال نمازهای میت را بخواند و پیش از تمام شدن سال بمیرد ، باید برای نمازهائی كه میدانند بجا نیاورده دیگری را اجیر نمایند بلكه برای نمازهائی هم كه احتمال میدهند بجا نیاورده باید بنابر احتیاط واجب اجیر بگیرند .
مسأله 1548
كسی را كه برای نمازهای میت اجیر كرده‌اند ، اگر پیش از تمام كردن نماز بمیرد و اجرت همه آنها را گرفته باشد ، چنانچه شرط كرده باشند كه تمام نمازها را خودش بخواند ، باید اجرت مقداری را كه نخوانده از مال او به ولی میت بدهند ، مثلا اگر نصف آنها را نخوانده ، باید نصف پولی را كه گرفته از مال او به ولی میت بدهند ، واگر شرط نكرده باشند ، باید ورثه‌اش از مال او اجیر بگیرند ، اما اگر مال نداشته باشد بر ورثه او چیزی واجب نیست .
مسأله 1549
اگر اجیر پیش از تمام كردن نمازهای میت بمیرد و خودش هم نماز قضا داشته باشد ، باید از مال او برای نمازهائی كه اجیر بوده دیگری را اجیر نمایند و اگر چیزی زیاد آمد ، در صورتی كه وصیت كرده باشد و ورثه اجازه بدهند برای تمام نمازهای او اجیر بگیرند ، و اگر اجازه ندهند ثلث آنرا به مصرف نماز خودش برسانند.
منبع : انديشه قم
<-PollName->
<-PollItems->
مسأله 1449
اگر موقعی كه مشغول نماز مستحبی است جماعت برپا شود ، چنانچه اطمینان ندارد كه اگر نماز را تمام كند به جماعت برسد ، مستحب است نماز را رها كند و مشغول نماز جماعت شود . بلكه اگر اطمینان نداشته باشد كه به ركعت اول برسد مستحب است به همین دستور رفتار نماید .
مسأله 1450
اگر موقعی كه مشغول نماز سه ركعتی یا چهار ركعتی است جماعت برپا شود ، چنانچه به ركوع ركعت سوم نرفته و اطمینان ندارد كه اگر نماز را تمام كند به جماعت برسد . مستحب است به نیت نماز مستحبی نماز را دو ركعتی تمام كند و خود را به جماعت برساند .
مسأله 1451
اگر نماز امام تمام شود و مأموم مشغول تشهد یا سلام اول باشد ، لازم نیست نیت فرادی كند .
مسأله 1452
كسی كه یك ركعت از امام عقب مانده وقتی امام تشهد ركعت آخر را میخواند ، میتواند برخیزد و نماز را تمام كند و یا انگشتان دست و سینه پا را به زمین بگذارد و زانوها را بلند نگهدارد و صبر كند تا امام سلام نماز را بگوید وبعد برخیزد .
شرایط امام جماعت
مسأله 1453
امام جماعت باید بالغ و عاقل و شیعه دوازده امامی و عادل و حلال زاده باشد و نماز را بطور صحیح بخواند و نیز امام جماعت بنابر احتیاط واجب باید مرد باشد و اقتداء كردن به بچه ممیز حتی اقتداء كننده نیز بچه ممیز باشد اشكال دارد
مسأله 1454
امامی را كه عادل میدانسته ، اگر شك كند به عدالت خود باقی است یا نه ، میتواند به او اقتدا نماید .
مسأله 1455
كسی كه ایستاده نماز میخواند ، نمیتواند به كسی كه نشسته یا خوابیده نماز میخواند اقتدا كند . و كسی كه نشسته نماز میخواند نمیتواند به كسی كه خوابیده نماز میخواند اقتدا نماید .
مسأله 1456
كسی كه نشسته نماز میخواند ، میتواند میتواند به كسی كه نشسته نماز میخواند اقتدا كند ولی بنا بر احتیاط واجب كسی كه خوابیده است نباید به كسی كه نشسته و یا خوابیده نماز میخواند اقتدا نماید .
مسأله 1457
اگر امام جماعت به واسطه عذری با تیمم یا با وضوی جبیره‌ای نماز بخواند ، میشود به او اقتدا كرد ولی اگر به واسطه عذری با لباس نجس نماز میخواند بنا بر احتیاط واجب نباید به او اقتدا كرد .
مسأله 1458
اگر امام مرضیدارد كه نمیتواند از بیرون آوردن بول و غائط خودداری كند بنابر احتیاط واجب ، نمیشود به او اقتدا كرد و نیز زنی كه مستحاضه نیست نمیتواند به زن مستحاضه اقتدا نماید .
مسأله 1459
بنابر احتیاط واجب كسی كه مرض خوره یا پیسی دارد ، نباید امام جماعت شود .
احكام نماز جماعت
مسأله 1460
موقعی كه مأموم نیت میكند ، باید امام را معین نماید . ولی دانستن اسم او لازم نیست ، مثلا اگر نیت كند اقتدا میكنم به‌امام حاضر نمازش صحیح است .
مسأله 1461
مأموم باید غیر از حمد وسوره همه چیز نماز را خودش بخواند ، ولی اگر ركعت اول یا دوم او ركعت سوم یا چهارم امام باشد ، باید حمد و سوره را بخواند .
مسأله 1462
اگر مأموم در ركعت اول و دوم نماز صبح و مغرب و عشا صدای حمد و سوره امام را بشنود ، اگر چه كلمات را تشخیص ندهد ، باید حمد و سوره را نخواند واگر صدای امام را نشنود ، مستحب است حمد وسوره بخواند ولی باید آهسته بخواند و چنانچه سهوا بلند بخواند اشكال ندارد .
مسأله 1463
اگر مأموم بعضی از كلمات حمد و سوره امام را بشنود ، احتیاط واجب آن است كه حمد و سوره را نخواند .
مسأله 1464
اگر مأموم سهوا حمد وسوره بخواند ، یا خیال كند صدائی را كه میشنود صدای امام نیست و حمد و سوره بخواند وبعد بفهمد صدای امام بوده ، نمازش صحیح است.
مسأله 1465
اگر شك كند كه صدای امام را میشنود یا نه ، یا صدائی بشنود و نداند صدای امام است یا صدای كس دیگر ، میتواند حمد و سوره بخواند .
مسأله 1466
مأموم باید در ركعت اول و دوم نماز ظهر و عصر حمد و سوره نخواند و مستحب است به جای آن ذكر بگوید .
مسأله 1467
مأموم نباید تكبیره الاحرام را پیش از امام بگوید بلكه احتیاط واجب آن است كه تا تكبیر امام تمام نشده تكبیر نگوید .
مسأله 1468
اگر مأموم پیش از امام عمدا هم سلام دهد نمازش صحیح است .
مسأله 1469
اگر مأموم غیر از تكبیره الاحرام و سلام چیزهای دیگر نماز را پیش از امام بگوید اشكال ندارد . ولی اگر آنها را بشنود ، یا بداند امام چه وقت میگوید ، احتیاط مستحب آن است كه پیش از امام نگوید .
مسأله 1470
مأموم باید غیر از آنچه در نماز خوانده میشود ، كارهای دیگر آن ، مانند ركوع و سجود را با امام یا كمی بعد از امام بجا آورد . و اگر عمدا پیش از امام یا مدتی بعد از امام انجام دهد ، معصیت كرده ولی نمازش صحیح است اما اگر در حال قرائت امام به ركوع رود نمازش باطل میشود و نیز اگر دو ركن پشت سرهم از امام جلو یا عقب بیفتد بنا بر احتیاط واجب باید نماز را تمام كند ودوباره بخواند اگر چه بعید نیست نمازش صحیح باشد و فرادی شود .
مسأله 1471
اگر سهوا پیش از امام سر از ركوع بردارد ، چنانچه امام در ركوع باشد ، باید به ركوع برگردد و با امام سر بردارد و در این صورت زیاد شدن ركوع كه ركن است نماز را باطل نمیكند ولی اگر به ركوع برگردد و پیش از آن كه به ركوع برسد ، امام سر بردارد نمازش باطل است .
مسأله 1472
اگر اشتباها سر بردارد وببیند امام در سجده است باید به سجده برگردد و چنانچه در هر دو سجده این اتفاق بیفتد برای زیاد شدن دو سجده كه ركن است نماز باطل نمیشود .
نماز جماعت
مسأله 1473
كسی كه اشتباها پیش از امام سر از سجده برداشته هر گاه به سجده برگردد ، و هنوز به سجده نرسیده امام سر بردارد ، نمازش صحیح است ولی اگر در هر دو سجده این اتفاق بیفتد ، نماز باطل است .
مسأله 1474
اگر اشتباها سر از ركوع یا سجده بردارد و سهوا یا به خیال این كه به امام نمیرسد ، به ركوع یا سجده نرود ، نمازش صحیح است .
مسأله 1475
اگر سر از سجده بردارد وببیند امام در سجده است چنانچه به خیال این كه سجده اول امام است ، به قصد این كه با امام سجده كند به سجده رود و بفهمد سجده دوم امام بوده ، باید بنابر احتیاط نماز را تمام كند و از سر بخواند . و اگر به خیال این كه سجده دوم امام است به سجده رود و بفهمد سجده اول امام بوده ، احتیاط آن است كه نماز را فرادی تمام نماید اگر چه میتواند متابعت امام را بكند و به سجده رود و نماز را تمام كند .
مسأله 1476
اگر سهوا پیش از امام به ركوع رود و طوری باشد كه اگر سر بردارد به مقداری از قرائت امام میرسد ، چنانچه سر بردارد و با امام به ركوع رود نمازش صحیح است .
مسأله 1477
اگر سهوا پیش از امام به ركوع رود و طوری باشد كه اگر برگردد به چیزی از قرائت امام نمیرسد ، احتیاط واجب آن است كه سر بردارد و با امام نماز را تمام كند و نمازش صحیح است و اگر سر بر ندارد تا امام برسد نمازش صحیح است.
مسأله 1478
اگر پیش از امام به سجده رود ، احتیاط واجب آن است كه سر بردارد و با امام به سجده رود و اگر بر نداشت نمازش صحیح است .
مسأله 1479
اگر امام در ركعتی كه قنوت ندارد اشتباها قنوت بخواند ، یا در ركعتی كه تشهد ندارد اشتباها مشغول خواندن تشهد شود مأموم نباید قنوت و تشهد را بخواند ولی نمیتواند پیش از امام به ركوع رود ، یا پیش از ایستادن امام بایستد بلكه باید صبر كند تا قنوت و تشهد امام تمام شود و بقیه نماز را با او بخواند . چیزهائی كه در نماز جماعت مستحب است
مسأله 1480
اگر مأموم یك مرد باشد ، مستحب است طرف راست امام بایستد و اگر زن باشد ، مستحب است در طرف راست امام طوری بایستد كه جای سجده‌اش مساوی زانو یا قدم امام باشد و اگر یك مرد و یك زن یا یك مرد و چند زن باشند مستحب است مرد طرف راست امام و باقی پشت سر امام بایستند و اگر چند مرد یا چند زن باشند مستحب است مردها عقب امام و زنها پشت مردها بایستند .
مسأله 1481
اگر امام و مأموم هر دو زن باشند احتیاط آن است كه امام كمی جلوتر بایستد .
مسأله 1482
مستحب است امام در وسط صف بایستد و اهل علم و كمال و تقوی در صف اول بایستند .
مسأله 1483
مستحب است صفهای جماعت منظم باشد وبین كسانی كه در یك صف ایستاده‌اند فاصله نباشد وشانه آنان ردیف یكدیگر باشد .
مسأله 1484
مستحب است بعد از گفتن قد قامت الصلاه مأمومین برخیزند .
مسأله 1485
مستحب است امام جماعت حال مأمومی را كه از دیگران ضعیف‌تر است رعایت كند و عجله نكند تا افراد ضعیف باو برسند و نیز مستحب است قنوت و ركوع و سجود را طول ندهد ، مگر بداند همه كسانی كه به او اقتدا كرده‌اند مایلند .
مسأله 1486
مستحب است امام جماعت در حمد و سوره و ذكرهائی كه بلند میخواند صدای خود را به قدری بلند كند كه دیگران بشنود ، ولی باید بیش از اندازه صدا را بلند نكند .
مسأله 1487
اگر امام در ركوع بفهمد كسی تازه رسیده و میخواهد اقتدا كند مستحب است ركوع را دو برابر همیشه طول بدهد و بعد برخیزد ، اگر چه بفهمد كس دیگری هم برای اقتدا وارد شده است . چیزهائی كه در نماز جماعت مكروه است
مسأله 1488
اگر در صفهای جماعت جا باشد ، مكروه است انسان تنها بایستد .
مسأله 1489
مكروه است مأموم ذكرهای نماز را طوری بگوید كه امام بشنود .
مسأله 1490
مسافری كه نماز ظهر و عصر و عشا را دو ركعت میخواند مكروه است در این نمازها به كسی كه مسافر نیست اقتدا كند و كسی كه مسافر نیست مكروه است در این نمازها به مسافر اقتدا نماید.
نماز آیات
مسأله 1491
نماز آیات كه دستور آن بعدا گفته خواهد شد به واسطه چهار چیز واجب میشود : اول گرفت
<-PollName->
<-PollItems->
مسأله 1380
اگر برای میتی كه در مسأله پیش گفته شد بخواهند چند نفر را اجیر كنند كه نماز بخوانند بهتر است برای آنها وقت مرتب معین كنند كه با هم شروع نكنند در عمل .
مسأله 1381
اگر بدانند كه میت ترتیب قضا شدن را نمی دانسته یا ندانند كه می دانسته لازم نیست به ترتیب برای او قضا بجا بیاورند .
مسأله 1382
در مسأله پیش اگر بخواهند چند نفر را برای بجا آوردن نماز میت اجیر كنند لازم نیست وقت معین كنند و می توانند همه با هم شروع بقضا كنند .
مسأله 1383
كسی كه چند نماز از او قضا شده و شماره آنها را نمی داند مثلا نمی داند چهار تا بوده یا پنج تا ، چنانچه مقدار كمتر را بخواند كافی است و همچنین اگر شماره آنها را می دانسته و فراموش كرده اگر مقدار كمتر را بخواند كفایت می كند .
مسأله 1384
كسی كه نماز قضا از همین روز یا روزهای پیش دارد می تواند قبل از خواندن نمازی كه قضا شده نماز ادائی را بخواند و لازم نیست نماز قضا را جلو بیندازد .
مسأله 1385
كسی كه می داند یك نماز چهار ركعتی نخوانده و نمی داند نماز ظهر است یا عصر است یا عشاء اگر یك نماز چهار ركعتی بخواند به نیت قضای نمازی كه نخوانده كافی است .
مسأله 1386
اگر از روزهای گذشته نمازهای قضا دارد و یك نماز یا بیشتر هم از همان روز از او قضا شده . چنانچه برای قضای تمام آنها وقت ندارد ، یا نمی خواهد همه را در آن روز بخواند ، مستحب است نماز قضای آن روز را پیش از نماز ادا بخواند ولی اگر ترتیب بین قضاها را می داند لازم نیست نمازهای سابق را بخواند ونیز لازم نیست نمازی را كه خوانده دوباره بخواند .
مسأله 1387
تا انسان زنده است اگر چه از خواندن نماز قضاهای خود عاجز باشد ، دیگری نمی تواند نمازهای او را قضا نماید
مسأله 1388
نماز قضا را با جماعت می شود خواند ، چه نماز امام جماعت ادا باشد یا قضا و لازم نیست هر دو یك نماز را بخوانند مثلا اگر نماز قضای صبح را با نماز ظهر یا عصر امام بخواند اشكال ندارد .
مسأله 1389
مستحب است بچه ممیز را یعنی بچه‌ای كه خوب و بد را می فهمد به نماز خواندن و عبادتهای دیگر عادت دهند ، بلكه مستحب است او را بقضای نمازها هم وادار نمایند .
نماز قضای پدر كه بر پسر بزرگتر واجب است
مسأله 1390
اگر پدر نماز و روزه خود را بجا نیاورده باشد ، چنانچه از روی نافرمانی ترك نكرده و می توانسته قضا كند ، بر پسر بزرگتر واجب است كه بعد از مرگش بجا آورد ، یا برای او اجیر بگیرد . بلكه اگر از روی نافرمانی هم ترك كرده باشد بنابر احتیاط واجب باید به همین طور عمل كند و نیز روزهای كه در سفر نگرفته ، اگر چه نمی توانسته قضا كند ، احتیاط واجب آن است كه پسر بزرگتر قضا نماید ، یا برای آن اجیر بگیرد .
مسأله 1391
اگر پسر بزرگتر شك دارد كه پدر نماز و روزه قضا داشته یا نه ، چیزی بر او واجب نیست .
مسأله 1392
اگر پسر بزرگتر بداند كه پدرش نماز قضا داشته و شك كند كه بجا آورده یا نه ، بنابر احتیاط واجب باید قضا نماید .
مسأله 1393
اگر معلوم نباشد كه پسر بزرگتر كدام است ، قضای نماز وروزه پدر بر هیچ كدام از پسرها واجب نیست . ولی احتیاط مستحب آنست كه نماز و روزه او را بین خودشان قسمت كنند ، یا برای انجام آن قرعه بزنند .
مسأله 1394
اگر میت وصیت كرده باشد كه برای نماز و روزه او اجیر بگیرند بعد از آن كه اجیر ، نماز و روزه او را به طور صحیح بجا آورد بر پسر بزرگتر چیزی واجب نیست .
مسأله 1395
اگر پسر بزرگتر بخواهد نماز پدر را بخواند ، باید به تكلیف خود عمل كند ، مثلا قضای نمازها را باید ایستاده بخواند
مسأله 1396
كسی كه خودش نماز و روزه قضا دارد ، اگر نماز و روزه پدر هم بر او واجب شود ، هر كدام را اول بجا آورد صحیح است .
مسأله 1397
اگر پسر بزرگتر موقع مرگ پدر نا بالغ یا دیوانه باشد وقتی كه بالغ شد یا عاقل گردید ، باید نماز و روزه پدر را قضا نماید و چنانچه پیش از بالغ شدن یا عاقل شدن بمیرد ، بر پسر دوم چیزی واجب نیست .
مسأله 1398
اگر پسر بزرگتر پیش از آن كه نماز و روزه پدر را قضا كند بمیرد ، بر پسر دوم چیزی واجب نیست.
نماز جماعت
مسأله 1399
مستحب است نمازهای واجب خصوصا نمازهای یومیه را به جماعت بخوانند و در نماز صبح و مغرب و عشا ، خصوصا برای همسایه مسجد وكسی كه صدای اذان مسجد را می شنود بیشتر سفارش شده است .
مسأله 1400
در روایتی وارد شده است كه اگر یك نفر به امام جماعت اقتدا كند ، هر ركعت از نماز آنان ثواب صد و پنجاه نماز دارد و اگر دو نفر اقتدا كنند هر ركعتی ثواب ششصد نماز دارد و هر چه بیشتر شوند ، ثواب نمازشان بیشتر می شود تا بده نفر برسند و عده آنان كه از ده گذشت ، اگر تمام آسمانها كاغذ و دریاها مركب و درختها قلم و جن و انس و ملائكه نویسنده شوند ، نمی توانند ثواب یك ركعت آن را بنویسند .
مسأله 1401
حاضر نشدن به نماز جماعت از روی بیاعتنائی جایز نیست وسزاوار نیست كه انسان بدون عذر نماز جماعت را ترك كند .
مسأله 1402
مستحب است انسان صبر كند كه نماز را به جماعت بخواند و نماز جماعت از نماز اول وقت كه فرادی یعنی تنها خوانده شود بهتر است . و نیز نماز جماعتی را كه مختصر بخوانند از نماز فرادی كه آن را طول بدهند بهتر می باشد .
مسأله 1403
وقتی كه جماعت برپا می شود ، مستحب است كسی كه نمازش را فرادی خوانده دوباره با جماعت بخواند . واگر بعد بفهمد كه نماز اولش باطل بوده ، نماز دوم او كافی است .
مسأله 1404
اگر امام یا مأموم بخواهد نمازی را كه به جماعت خوانده دوباره با جماعت بخواند در صورتیكه جماعت دوم و اشخاص آن غیر از اول باشد اشكال ندارد .
مسأله 1405
كسی كه در نماز وسواس دارد و فقط در صورتیكه نماز را با جماعت بخواند از وسواس راحت می شود ، باید نماز را با جماعت بخواند .
مسأله 1406
اگر پدر یا مادر به فرزند خود امر كند كه نماز را به جماعت بخواند ، چون اطاعت پدر و مادر واجب است بنابر احتیاط واجب باید نماز را به جماعت بخواند وقصد استحباب نماید .
مسأله 1407
احتیاط واجب آن است كه نماز عید فطر و قربان را در زمان غیبت امام علیه السلام بقصد رجاء با جماعت بخوانند ونمازهای مستحبی را هم نمی شود به جماعت خواند ، مگر نماز استسقاء كه برای آمدن باران می خوانند .
مسأله 1408
موقعی كه امام جماعت نماز یومیه می خواند ، هر كدام از نمازهای یومیه را میشود باو اقتدا كرد ولی اگر نماز یومیه‌اش را احتیاطا دوباره میخواند فقط در صورتی كه مأموم احتیاطش با امام یكی باشد میتواند باو اقتدا كند .
مسأله 1409
اگر امام جماعت قضای نماز یومیه خود را میخواند میشود به او اقتدا كرد ، ولی اگر نمازش را احتیاطا قضا میكند ، یا قضای نماز كس دیگر را میخواند ، اگر چه برای آن پول نگرفته باشد ، اقتدای باو اشكال دارد مگر انسان بداند كه از آن كس كه برای او قضا میخواند نماز فوت شده كه در این صورت اقتدای باو اشكال ندارد .
مسأله 1410
اگر انسان نداند نمازی را كه امام میخواند نماز واجب یومیه است یا نماز مستحب ، نمیتواند به او اقتدا كند .
مسأله 1411
اگر امام در محراب باشد و كسی پشت سر او اقتدا نكرده باشد كسانی كه دو طرف محراب ایستاده‌اند و به واسطه دیوار محراب امام را نمیبینند نمیتوانند اقتدا كنند ، بلكه اگر كسی هم پشت سر امام اقتدا كرده باشد ، اقتدا كردن كسانی كه دو طرف او ایستاده‌اند وبه واسطه دیوار محراب امام را نمیبینند اشكال دارد .
مسأله 1412
اگر به واسطه درازی صف اول ، كسانی كه دو طرف صف ایستاده‌اند امام را نبینند میتوانند اقتدا كنند . ونیز اگر به واسطه درازی یكی از صفهای دیگر كسانی كه دو طرف آن ایستاده‌اند ، صف جلوی خود را نبینند میتوانند اقتدا نمایند .
مسأله 1413
اگر صفهای جماعت تا درب مسجد برسد ، كسی كه مقابل درب پشت صف ایستاده نمازش صحیح است و نیز نماز كسانی كه پشت سر او اقتدا میكنند صحیح میباشد ، ولی نماز كسانی كه دو طرف او ایستاده‌اند و صف جلو را نمیبینند اشكال دارد .
مسأله 1414
كسی كه پشت ستون ایستاده ، اگر از طرف راست یا چپ به واسطه مأموم دیگر بامام متصل نباشد ، نمیتواند اقتدا كند بلكه اگر از دو طرف هم متصل باشد ولی از جلو اتصال نداشته باشد و هیچ كدام از آنها بعض مأمومین صف قبل ولو یك نفر را نبیند جماعتش اشكال دارد .
مسأله 1415
جای ایستادن امام باید از جای مأموم بلند تر نباشد ولی اگر مكان امام مقدار خیلی كمی بلند تر باشد اشكال ندارد ، ونیز اگر زمین سراشیب باشد و امام در طرفی كه بلند تر است بایستد در صورتیكه سراشیبی آن زیاد نباشد وطوری باشد كه به آن ، زمین مسطح بگویند مانعی ندارد .
مسأله 1416
اگر جای مأموم بلند تر از جای امام باشد در صورتیكه بلندی به مقدار متعارف زمان قدیم باشد مثل آن كه امام در صحن مسجد و مأموم در پشت بام بایستد اشكال ندارد ولیاگر مثل ساختمانهای چند طبقه این زمان باشد ، جماعت اشكال دارد .
مسأله 1417
اگر بین كسانی كه در یك صف ایستاده‌اند بچه ممیز یعنی بچه‌ای كه خوب و بد را میفهمد فاصله شود ، چنانچه ندانند نماز او باطل است میتوانند اقتدا كنند.
مسأله 1418
بعد از تكبیر امام اگر صف جلو آماده نماز و تكبیر گفتن آنان نزدیك باشد كسی كه در صف بعد ایستاده ، میتواند تكبیر بگوید ولی احتیاط مستحب آنست كه صبر كند تا تكبیر صف جلو تمام شود .
مسأله 1419
اگر بداند نماز یك صف از صفهای جلو باطل است ، در صفهای بعد نمیتواند اقتدا كند ، ولی اگر نداند نماز آنان صحیح است یا نه ، میتواند اقتدا نماید .
مسأله 1420
هر گاه بداند نماز امام باطل است مثلا بداند امام وضو ندارد ، اگر چه خود امام ملتفت نباشد ، نمیتواند باو اقتدا كند .
مسأله 1421
اگر مأموم بعد از نماز بفهمد كه امام عادل نبوده یا كافر بوده ، یا به جهتی نمازش باطل بوده ، مثلا بیوضو نماز خوانده ، نمازش صحیح است .
مسأله 1422
اگر در بین نماز شك كند كه اقتدا كرده یا نه ، چنانچه در حالی باشد كه وظیفه مأموم است مثلا به حمد و سوره امام گوش میدهد میتواند نماز را به جماعت تمام كند و اگر مشغول كاری باشد كه هم وظیفه امام و هم وظیفه مأموم است مثلا در ركوع یا سجده باشد ، باید نماز را به نیت فرادی تمام نماید .
مسأله 1423
انسان در بین نماز جماعت میتواند نیت فرادی كند .
مسأله 1424
اگر مأموم به واسطه عذری بعد از حمد و سوره امام نیت فرادی كند لازم نیست حمد وسوره را بخواند ، ولی اگر پیش از
<-PollName->
<-PollItems->
مسأله 1330
اگر قصد دارد در محلی كه وطن اصلیش نیست مدتی بماند وبعد به جای دیگر رود ، آنجا وطن او حساب نمیشود .
مسأله 1331
تا انسان قصد ماندن همیشگی در جائی كه غیر وطن اصلی خودش است نداشته باشد وطن او حساب نمیشود مگر آن كه بدون قصد ماندن ، آن قدر بماند كه مردم بگویند اینجا وطن او است .
مسأله 1332
كسی كه در دو محل زندگی میكند ، مثلا شش ماه در شهری و شش ماه در شهر دیگر میماند ، هر دو وطن او است . اما اگر بیشتر از دو محل را برای زندگی خود اختیار كرده باشد ، بنابر احتیاط واجب باید نماز را در محل سومی و مازاد ، هم شكسته بخواند و هم تمام بخواند .
مسأله 1333
در غیر وطن اصلی و وطن غیر اصلی كه ذكر شد در جاهای دیگر اگر قصد اقامه نكند نمازش شكسته است چه ملكی در آنجا داشته باشد یا نداشته باشد و چه در آنجا شش ماه مانده باشد یا نه .
مسأله 1334
اگر بجائی برسد كه وطن اصلی او بوده و عملا از آنجا صرف نظر كرده یا بجائی برسد كه وطن غیر اصلی او بوده و دیگر قصد ماندن در آنجا را ندارد نباید نماز را تمام بخواند ، اگر چه وطن دیگری هم برای خود اختیار نكرده باشد
نماز مسافر
مسأله 1335
مسافری كه قصد دارد ، ده روز پشت سرهم در محلی بماند ، یا میداند كه بدون اختیار ده روز در محلی میماند ، در آن محل باید نماز را تمام بخواند .
مسأله 1336
مسافری كه میخواهد ده روز در محلی بماند ، لازم نیست قصد ماندن شب اول یا شب یازدهم را داشته باشد ، و همین كه قصد كند از اذان صبح روز اول تا غروب روز دهم بماند ، باید نماز را تمام بخواند و همچنین اگر مثلا قصدش این باشد كه از ظهر روز اول تا ظهر روز یازدهم بماند ، باید نماز را تمام بخواند .
مسأله 1337
مسافری كه میخواهد ده روز در محلی بماند ، در صورتی باید نماز را تمام بخواند كه بخواهد تمام ده روز را در یكجا بماند پس اگر بخواهد مثلا ده روز در نجف و كوفه یا در تهران كه بخاطر شهر خارق العاده بودن یك شهر حساب نمیشود بماند ، باید نماز را شكسته بخواند .
مسأله 1338
مسافری كه میخواهد ده روز در محلی بماند ، اگر از اول قصد داشته باشد كه در بین ده روز به اطراف آنجا برود ، چنانچه جائی كه میخواهد برود از مقدار ترخص شهر حساب نمیشود بماند دورتر نباشد باید در همه ده روز نماز را تمام بخواند و اگر از مقدار ترخص دورتر باشد ، باید در تمام ده روز نماز را شكسته بخواند ولی چنانچه بخواهد یك ساعت یا دو ساعت برود و برگردد در همه ده روز باید نماز را تمام بخواند .
مسأله 1339
مسافری كه تصمیم ندارد ده روز در جائی بماند مثلا قصدش این است كه اگر رفیقش بیاید ، یا منزل خوبی پیدا كند ، ده روز بماند ، باید نماز را شكسته بخواند .
مسأله 1340
كسی كه تصمیم دارد ، ده روز در محلی بماند ، اگر چه احتمال بدهد كه برای ماندن او مانعی برسد ، در صورتیكه مردم به احتمال او اعتنائی نكنند ، باید نماز را تمام بخواند .
مسأله 1341
اگر مسافر بداند كه مثلا ده روز یا بیشتر به آخر ماه مانده و قصد كند كه تا آخر ماه در جائی بماند ، باید نماز را تمام بخواند ولی اگر نداند تا آخر ماه چقدر مانده و قصد كند كه تا آخر ماه بماند باید نماز را شكسته بخواند اگر چه از موقعی كه قصد كرده تا آخر ماه ده روز یا بیشتر باشد .
مسأله 1342
اگر مسافر قصد كند ده روز در محلی بماند ، چنانچه پیش از خواندن یك نماز چهار ركعتی از ماندن منصرف شود ، یا مردد شود كه در آنجا بماند یا بجای دیگر برود ، باید نماز را شكسته بخواند واگر بعد از خواندن یك نماز چهار ركعتی از ماندن منصرف شود ، یا مردد شود تا وقتی در آنجا هست ، باید نماز را تمام بخواند .
مسأله 1343
مسافری كه قصد كرده ده روز در محلی بماند ، اگر روزه بگیرد و بعد از ظهر از ماندن در آنجا منصرف شود ، چنانچه یك نماز چهار ركعتی خوانده باشد ، روزه‌اش صحیح است و تا وقتی در آنجا هست باید نمازهای خود را تمام بخواند واگر یك نماز چهار ركعتی نخوانده باشد روزه آن روزش صحیح است ، اما نمازهای خود را باید شكسته بخواند و روزهای بعد هم نمیتواند روزه بگیرد .
مسأله 1344
مسافری كه قصد كرده ده روز در محلی بماند ، اگر از ماندن منصرف شود و شك كند پیش از آن كه از قصد ماندن برگردد ، یك نماز چهار ركعتی خوانده یا نه ، باید نمازهای خود را شكسته بخواند .
مسأله 1345
اگر مسافر به نیت این كه نماز را شكسته بخواند ، مشغول نماز شود و در بین نماز تصمیم بگیرد كه ده روز یا بیشتر بماند ، باید نماز را چهار ركعتی تمام نماید .
مسأله 1346
مسافری كه قصد كرده ده روز در جائی بماند ، اگر در بین نماز چهار ركعتی از قصد خود برگردد ، چنانچه مشغول ركعت سوم نشده ، باید نماز را دو ركعتی تمام نماید و بقیه نمازهای خود را شكسته بخواند . و اگر مشغول ركعت سوم شده نمازش باطل است ، وتا وقتی در آنجا هست باید نماز را شكسته بخواند اگر چه داخل در ركوع ركعت سوم شده باشد .
مسأله 1347
مسافری كه قصد كرده ده روز در محلی بماند ، اگر بیشتر از ده روز در آنجا بماند ، تا وقتی مسافرت نكرده ، باید نمازش را تمام بخواند و لازم نیست دوباره قصد ماندن ده روز كند .
مسأله 1348
مسافری كه قصد كرده ده روز در محلی بماند ، باید روزه واجب را بگیرد ومیتواند روزه مستحبی را هم بجا آورد ونماز جمعه ونافله ظهر وعصر وعشا را هم بخواند .
مسأله 1349
مسافری كه قصد كرده ده روز در جائی بماند اگر بعد از خواندن یك نماز چهار ركعتی بخواهد به جائی كه كمتر از چهار فرسخ است برود وبرگردد به محل اقامه خود باید نماز را تمام بخواند .
مسأله 1350
مسافری كه قصد كرده ده روز در جائی بماند ، اگر بعد از خواندن یك نماز چهار ركعتی بخواهد به جای دیگری كه كمتر از هشت فرسخ است برود وده روز در آنجا بماند ، باید در رفتن ودر جائی كه قصد ماندن ده روز كرده ، نمازهای خود را تمام بخواند . ولی اگر جائی كه میخواهد برود هشت فرسخ یا بیشتر باشد باید موقع رفتن نمازهای خود را شكسته بخواند وچنانچه در آنجا قصد ماندن ده روز كرد نمازش را تمام بخواند .
مسأله 1351
مسافری كه قصد كرده ده روز در محلی بماند اگر بعد از خواندن یك نماز چهار ركعتی بخواهد به جائی كه كمتر از چهار فرسخ است برود ، چنانچه مردد باشد كه به محل اولش برگردد یا نه ، یا به كلی از برگشتن به آنجا غافل باشد ، یا بخواهد برگردد ولی مردد باشد كه ده روز در آنجا بماند یا نه ، یا آن كه از ده روز ماندن در آنجا و مسافرت از آنجا غافل باشد ، باید از وقتی كه میرود تا برمیگردد و بعد از برگشتن نمازهای خود را تمام بخواند .
مسأله 1352
اگر به خیال این كه رفقایش میخواهند ده روز در محلی بمانند ، قصد كند كه ده روز در آنجا بماند وبعد از خواندن یك نماز چهار ركعتی بفهمد كه آنها قصد نكرده‌اند ، اگر چه خودش هم از ماندن منصرف شود ، تا مدتی كه در آنجا هست ، باید نماز را تمام بخواند .
مسأله 1353
اگر مسافر بعد از رسیدن به هشت فرسخ سی روز در محلی بماند و در تمام سی روز در رفتن و ماندن مردد باشد ، بعد از گذشتن سی روز اگر چه مقدار كمی در آنجا بماند ، باید نماز را تمام بخواند ولی اگر پیش از رسیدن به هشت فرسخ در رفتن بقیه راه مردد شود ، از وقتی كه مردد میشود ، باید نماز را تمام بخواند .
مسأله 1354
مسافری كه میخواهد نه روز یا كمتر در محلی بماند اگر بعد از آن كه نه روز یا كمتر در آنجا ماند ، بخواهد دوباره نه روز دیگر یا كمتر بماند همینطور تا سی روز ، روز سی و یكم باید نماز را تمام بخواند .
مسأله 1355
مسافری كه سی روز مردد بوده ، در صورتی باید نماز را تمام بخواند كه سی روز را در یكجا بماند ، پس اگر مقداری از آن را در جائی و مقداری را در جای دیگر بماند ، بعد از سی روز هم باید نماز را شكسته بخواند .
مسائل متفرقه
مسأله 1356
مسافر میتواند در مسجد الحرام ومسجد پیغمبر صلی الله علیه و آله وسلم و مسجد كوفه نمازش را تمام بخواند . ولی اگر بخواهد در جائی كه اول جزء این مساجد نبوده و بعد به این مساجد اضافه شده نماز بخواند ، احتیاط واجب آنست كه شكسته بخواند و نیز مسافر میتواند در حرم و رواق حضرت سید الشهداء علیه السلام بلكه در مسجد متصل به حرم نماز را تمام بخواند .
مسأله 1357
كسی كه میداند مسافر است و باید نماز را شكسته بخواند ، اگر در غیر چهار مكانی كه در
مسأله پیش گفته شد عمدا تمام بخواند ، نمازش باطل است ونیز اگر فراموش كند كه نماز مسافر شكسته است و تمام بخواند بنابر احتیاط واجب اگر وقت هم گذشته قضا نماید .
مسأله 1358
كسی كه میداند مسافر است و باید نماز را شكسته بخواند ، اگر بدون توجه و بطور عادت تمام بخواند نمازش باطل است ، ونیز اگر حكم مسافر و سفر خود را فراموش كرده باشد در صورتی كه وقت داشته باشد نمازش را دوباره بخواند بلكه اگر وقت هم گذشته باشد بنابر احتیاط واجب باید قضا نماید .
مسأله 1359
مسافری كه نمیداند باید نماز را شكسته بخواند اگر تمام بخواند نمازش صحیح است .
مسأله 1360
مسافری كه میداند باید نماز را شكسته بخواند اگر بعضی از خصوصیات آن را نداند ، مثلا نداند كه در سفر هشت فرسخی باید شكسته بخواند چنانچه تمام بخواند در صورتی كه وقت باقی است باید نماز را شكسته بخواند و اگر وقت گذشته بطور شكسته قضا نماید .
مسأله 1361
مسافری كه میداند باید نماز را شكسته بخواند ، اگر به گمان این كه سفر او كمتر از هشت فرسخ است تمام بخواند ، وقتی بفهمد كه سفرش هشت فرسخ بوده ، نمازی را كه تمام خوانده باید دوباره شكسته بخواند و اگر وقت هم گذشته بطور شكسته قضا نماید .
مسأله 1362
اگر فراموش كند كه مسافر است و نماز را تمام بخواند ، چنانچه در وقت یادش بیاید ، باید شكسته بجا آورد واگر بعد از وقت یادش بیاید ، قضای آن نماز بر او واجب نیست .
مسأله 1363
كسی كه باید نماز را تمام بخواند ، اگر شكسته بجا آورد در هر صورت نمازش باطل است .
مسأله 1364
اگر مشغول نماز چهار ركعتی شود و در بین نماز یادش بیاید كه مسافر است ، یا ملتفت شود كه سفر او هشت فرسخ است چنانچه به ركوع ركعت سوم نرفته ، باید نماز را دو ركعتی تمام كند واگر به ركوع ركعت سوم رفته نمازش باطل است . ودر صورتیكه به مقدار خواندن یك ركعت هم وقت داشته باشد ، باید نماز را شكسته بخواند
نماز مسافر
مسأله 1365
اگر مسافر بعضی از خصوصیات نماز مسافر را نداند مثلا نداند كه اگر چهار فرسخ برود و همان روز یا شب آن برگردد باید شكسته بخواند چنانچه به نیت نماز چهار ركعتی مشغول نماز شود ، وپیش از ركوع ركعت سوم مسأله را بفهمد باید نماز را دو ركعتی تمام كند و اگر در ركوع ملتفت شود نمازش باطل است و در صورتی كه بمقدار یك ركعت از وقت هم مانده باشد باید نماز را شكسته بخواند .
مسأله 1366
مسافری كه باید نماز را تمام بخواند اگر به واسطه ندانستن مسأله به نیت نماز دو ركعتی مشغول نماز شود و در بین نماز مسأله را بفهمد ، باید نماز را چهار ركعتی تمام كند ، و احتیاط مستحب آن است كه بعد از تمام شدن نماز دوباره آن نماز را چهار ركعتی بخواند .
مسأله 1367
مسافری كه نماز نخوانده ، اگر پیش از تمام شدن وقت به وطنش برسد ، یا به جائی برسد كه میخواهد ده روز در آنجا بماند ، باید نماز را تمام بخواند و كسی كه مسافر نیست ، اگر در اول وقت نماز نخواند و مسافرت كند ، در سفر باید نماز را شكسته بخواند .
مسأله 1368
اگر از مسافری كه باید نماز را شكسته بخواند نماز ظهر یا عصر یا عشا قضا شود ، باید آن را دو ركعتی قضا نماید اگر چه در غیر سفر بخواهد قضای آن را بجا آورد . و اگر از كسی كه مسافر نیست یكی از این سه نماز قضا شود ، باید چهار ركعتی قضا نماید اگر چه در سفر بخواهد آن را قضا نماید .
مسأله 1369
<-PollName->
<-PollItems->
مسأله 1290
اگر پیش از آن كه به هشت فرسخ برسد ، مردد شود كه بقیه راه را برود یا نه ، و در موقعی كه مردد است راه نرود و بعد تصمیم بگیرد كه بقیه راه را برود ، باید تا آخر مسافرت نماز را شكسته بخواند .
مسأله 1291
اگر پیش از آن كه به هشت فرسخ برسد ، مردد شود كه بقیه راه را برود یا نه و در موقعی كه مردد است مقداری راه برود و بعد تصمیم بگیرد كه هشت فرسخ دیگر برود ، یا چهار فرسخ برود و برگردد تا آخر مسافرت باید نماز را شكسته بخواند .
مسأله 1292
اگر پیش از آن كه به هشت فرسخ برسد ، مردد شود كه بقیه راه را برود یا نه ، ودر موقعی كه مردد است مقداری راه برود و بعد تصمیم بگیرد كه بقیه راه را برود ، چنانچه باقیمانده سفر او هشت فرسخ باشد یا چهار فرسخ باشد ولی بخواهد برود وبرگردد ، باید نماز را شكسته بخواند . ولی اگر راهی كه پیش از مردد شدن و راهی كه بعد از آن میرود روی هم هشت فرسخ باشد ، بنابر احتیاط واجب باید نماز را هم شكسته و هم تمام بخواند .
شرط چهارم آن كه نخواهد پیش از رسیدن به هشت فرسخ از وطن خود بگذرد ، یا ده روز یا بیشتر در جائی بماند پس كسی كه میخواهد پیش از رسیدن به هشت فرسخ از وطنش بگذرد ، یا ده روز در محلی بماند ، باید نماز را تمام بخواند .
مسأله 1293
كسی كه نمیداند پیش از رسیدن به هشت فرسخ از وطنش میگذرد یا نه ، یا ده روز در محلی میماند یا نه ، باید نماز را تمام بخواند .
مسأله 1294
كسی كه میخواهد پیش از رسیدن به هشت فرسخ از وطنش بگذرد ، یا ده روز در محلی بماند ، و نیز كسی كه مردد است كه از وطنش بگذرد ، یا ده روز در محلی بماند ، اگر از ماندن ده روز یا گذشتن از وطن منصرف شود ، باز هم باید نماز را تمام بخواند . ولی اگر باقیمانده راه هشت فرسخ باشد ، یا چهار فرسخ باشد و بخواهد برود و برگردد ، باید نماز را شكسته بخواند .
شرط پنجم آن كه برای كار حرام سفر نكند واگر برای كار حرامی مانند دزدی سفر كند ، باید نماز را تمام بخواند . و هم چنین است اگر خود سفر حرام باشد ، مثل آن كه برای او ضرر داشته باشد ، یا زن بدون اجازه شوهر و فرزند با نهی پدر و مادر سفری بروند كه بر آنان واجب نباشد ولی اگر مثل سفر حج واجب باشد ، باید نماز را شكسته بخوانند .
مسأله 1295
سفری كه اسباب اذیت پدر و مادر باشد حرام است و انسان باید در آن سفر نماز را تمام بخواند و روزه هم بگیرد
مسأله 1296
كسی كه سفر او حرام نیست و برای كار حرام هم سفر نمیكند ، اگر چه در سفر ، معصیتی انجام دهد ، مثلا غیبت كند یا شراب بخورد ، باید نماز را شكسته بخواند .
مسأله 1297
اگر مخصوصا برای آن كه كار واجبی را ترك كند مسافرت نماید نمازش تمام است ، پس كسی كه بدهكار است ، اگر بتواند بدهی خود را بدهد و طلبكار هم مطالبه كند ، چنانچه در سفر نتواند بدهی خود را بدهد و مخصوصا برای فرار از دادن قرض مسافرت نماید بنابر احتیاط واجب نماز را هم شكسته و هم تمام بخواند ولی اگر مخصوصا برای ترك واجب مسافرت نكند ، باید نماز را شكسته بخواند و احتیاط مستحب آن است كه هم شكسته و هم تمام بخواند .
مسأله 1298
اگر سفر او سفر حرام نباشد ولی حیوان سواری یا مركب دیگری كه سوار است غصبی باشد ، نمازش شكسته است ولی اگر در زمین غصبی مسافرت كند ، بنابر احتیاط واجب باید نماز را هم شكسته وهم تمام بخواند .
مسأله 1299
كسی كه با ظالم مسافرت میكند اگر ناچار نباشد و مسافرت او كمك به ظالم باشد ، باید نماز را تمام بخواند و اگر ناچار باشد یا مثلا برای نجات دادن مظلومی با او مسافرت كند ، نماز شكسته است .
نماز مسافر
مسأله 1300
اگر به قصد تفریح و گردش مسافرت كند حرام نیست و باید نماز را شكسته بخواند.
مسأله 1301
اگر برای لهو وخوش گذرانی به شكار رود ، نمازش تمام است و چنانچه برای تهیه معاش به شكار رود ، نمازش شكسته است و اگر برای كسب وزیاد كردن مال برود ، احتیاط واجب آن است كه نماز را هم شكسته و هم تمام بخواند ، ولی باید روزه نگیرد .
مسأله 1302
كسی كه برای معصیت سفر كرده ، موقعی كه از سفر بر میگردد اگر توبه كرده ، باید نماز را شكسته بخواند . و اگر توبه نكرده ، باید تمام بخواند و احتیاط مستحب آن است كه هم شكسته و هم تمام بخواند .
مسأله 1303
كسی كه سفر او سفر معصیت است ، اگر در بین راه از قصد معصیت برگردد ، چنانچه باقیمانده راه هشت فرسخ باشد ، یا چهار فرسخ باشد و بخواهد برود و برگردد ، باید نماز را شكسته بخواند .
مسأله 1304
كسی كه برای معصیت سفر نكرده ، اگر در بین راه قصد كند كه بقیه راه را برای معصیت برود ، باید نماز را تمام بخواند ولی نمازهائی را كه شكسته خوانده صحیح است .
شرط ششم آن كه از صحرانشینهائی نباشد كه در بیابانها گردش میكنند و هرجا آب و خوراك برای خود و حشمشان پیدا كنند میمانند و بعد از چندی به جای دیگر میروند ، و صحرانشینها در این مسافرتها باید نماز را تمام بخوانند .
مسأله 1305
اگر یكی از صحرانشینها برای پیدا كردن منزل و چراگاه حیواناتشان سفر كند ، چنانچه سفر او هشت فرسخ باشد ، احتیاط واجب آن است كه هم شكسته وهم تمام بخواند .
مسأله 1306
اگرصحرانشین برای زیارت یا حج یا تجارت و مانند اینها مسافرت كند ، باید نماز را شكسته بخواند .
شرط هفتم آن كه شغل او مسافرت نباشد ، بنابر این شتردار و راننده و چوبدار و كشتیبان و مانند اینها ، اگر چه برای بردن اثاثیه منزل خود مسافرت كنند ، در غیر سفر اول باید نماز را تمام بخوانند . ولی در سفر اول اگر چه طول بكشد ، نمازشان شكسته است .
مسأله 1307
كسی كه شغلش مسافرت است اگر برای كار دیگری مثلا برای زیارات یا حج مسافرت كند ، باید نماز را شكسته بخواند . ولی اگر مثلا شوفر ، اتومبیل خود را برای زیارت كرایه بدهد و در ضمن خودش هم زیارت كند ، باید نماز را تمام بخواند .
مسأله 1308
حمله دار یعنی كسیكه فقط در ماههای حج بمسافرت اشتغال میورزد نماز را باید شكسته بخواند .
مسأله 1309
كسی كه شغل او حمله داریست و حاجیها را از راه دور به مكه میبرد ، چنانچه تمام سال یا بیشتر سال را در راه باشد ، باید نماز را تمام بخواند .
مسأله 1310
كسی كه در مقداری از سال شغلش مسافرت است ، مثل شوفری كه فقط در تابستان یا زمستان اتومبیل خود را كرایه میدهد ، باید در سفری كه مشغول به كارش هست نماز را تمام بخواند و احتیاط مستحب آن است كه هم شكسته وهم تمام بخواند .
مسأله 1311
راننده ودوره گردی كه در دو سه فرسخی شهر رفت و آمد میكند ، چنانچه اتفاقا سفر هشت فرسخی برود ، باید نماز را شكسته بخواند .
مسأله 1312
كسی كه شغلش مسافرت است اگر ده روز یا بیشتر در وطن خود بماند ، چه از اول قصد ماندن ده روز را داشته باشد ، چه بدون قصد بماند ، باید در سفر اولی كه بعد از ده روز میرود ، نماز را شكسته بخواند .
مسأله 1313
كسی كه شغلش مسافرت است ، اگر در غیر وطن خود ده روز بماند در سفر اولی كه بعد از ده روز میرود ، باید نماز را شكسته بخواند . چه از اول قصد ماندن ده روز را داشته باشد یا نداشته باشد .
مسأله 1314
كسی كه شغلش مسافرت است ، اگر شك كند كه در وطن خود یا جای دیگر ده روز مانده یا نه ، باید نماز را تمام بخواند .
مسأله 1315
كسی كه در شهرها سیاحت میكند وبرای خود وطنی اختیار نكرده ، باید نماز را تمام بخواند .
مسأله 1316
كسی كه شغلش مسافرت نیست ، اگر مثلا درشهری یا در دهی جنسی دارد كه برای حمل آن مسافرتهای پی در پی میكند ، باید نماز را شكسته بخواند .
مسأله 1317
كسی كه از وطنش صرف نظر كرده و میخواهد وطن دیگری برای خود اختیار كند ، اگر شغلش مسافرت نباشد باید در مسافرت نماز را شكسته بخواند .
شرط هشتم آن كه به حد ترخص برسد یعنی از وطنش بقدری دور شود كه دیوار شهر را نبیند وصدای اذان آن را نشنود ولی باید در هوا غبار یا چیز دیگری نباشد كه از دیدن دیوار و شنیدن اذان جلوگیری كند و لازم نیست به قدری دور شود كه مناره‌ها وگنبدها را نبیند ، یا دیوارها هیچ پیدا نباشد ، بلكه همین قدر كه دیوار كاملا تشخیص داده نشود كافی است . و كسیكه از جائی كه قصد كرده ده روز در آنجا بماند به قصد هشت فرسخ خارج شود تا حد ترخص نرسیده بنابر احتیاط واجب باید نماز را هم شكسته و هم تمام بخواند و حد ترخص در بلاد كبیره مثل تهران محله‌ای است كه منزل شخص در آن محله قرار دارد .
مسأله 1318
كسی كه به سفر میرود اگر به جائی برسد كه اذان را نشنود ولی دیوار شهر را ببیند ، یا دیوارها را نبیند وصدای اذان را بشنود چنانچه بخواهد در آنجا نماز بخواند ، بنابر احتیاط واجب باید هم شكسته و هم تمام بخواند .
مسأله 1319
مسافری كه به وطنش برمیگردد ، وقتی دیوار وطن خود را ببیند و صدای اذان آن را بشنود ، باید نماز را تمام بخواند ولی مسافری كه میخواهد ده روز در محلی بماند ، وقتی دیوار آنجا را ببیند وصدای اذانش را بشنود ، بنابر احتیاط واجب باید نماز را تأخیر بیندازد تا به منزل برسد ، یا نماز را هم شكسته و هم تمام بخواند .
مسأله 1320
هر گاه شهر در بلندی باشد كه از دور دیده شود ، یا به قدری گود باشد كه اگر انسان كمی دور شود دیوار آن را نبیند ، كسیكه از آن شهر مسافرت میكند ، وقتی به اندازه‌ای دور شود كه اگر آن شهر در زمین هموار بود ، دیوارش از آنجا دیده نمیشد ، باید نماز خود را شكسته بخواند . و نیز اگر پستی و بلندی خانه‌ها بیشتر از معمول باشد ، باید ملاحظه معمول را بنماید .
مسأله 1321
اگر از محلی مسافرت كند كه خانه و دیوار ندارد وقتی به جائی برسد كه اگر آن محل دیوار داشت از آنجا دیده نمیشد ، باید نماز را شكسته بخواند .
مسأله 1322
اگر به قدری دور شود كه نداند صدائی را كه میشنود صدای اذان است یا صدای دیگر ، باید نماز را شكسته بخواند . ولی اگر بفهمد اذان میگویند و كلمات آن را تشخیص ندهد ، باید تمام بخواند .
مسأله 1323
اگر به قدری دور شود كه اذان خانه‌ها را نشنود ولی اذان شهر را كه معمولا در جای بلند میگویند بشنود . نباید نماز را شكسته بخواند .
مسأله 1324
اگر به جائی برسد كه اذان شهر را كه معمولا در جای بلند میگویند نشنود ولی اذانی را كه در جای خیلی بلند میگویند بشنود ، باید نماز را شكسته بخواند .
مسأله 1325
اگر چشم یا گوش او یا صدای اذان غیر معمولی باشد در محلی باید نماز را شكسته بخواند كه چشم متوسط دیوار خانه‌ها را نبیند و گوش متوسط صدای اذان معمولی را نشنود .
مسأله 1326
اگر بخواهد در محلی نماز بخواند كه شك دارد بحد ترخص یعنی جائی كه اذان را نشنود و دیوار را نبیند ، رسیده یا نه ، باید نماز را تمام بخواند . ودر موقع برگشتن اگر شك كند كه به حد ترخص رسیده یا نه ، باید شكسته بخواند . وچون در بعضی موارد اشكال پیدا میكند مانند آن كه در فرض
مسأله موقع رفتن نماز ظهر را تمام بخواند و موقع برگشتن همانجا نماز عصر را شكسته بخواند باید یا آنجا نماز نخواند ودر صورت رفتن پیش از علم به رسیدن ترخص نماز را شكسته بخواند و در برگشتن پس از رسیدن بخانه نماز را تمام بخواند یا هم شكسته و هم تمام بخواند .
مسأله 1327
مسافری كه در سفر از وطن خود عبور میكند ، وقتی به جائی برسد كه دیوار وطن خود را ببیند وصدای اذان آن را بشنود باید نماز را تمام بخواند .
<-PollName->
<-PollItems->
قضای سجده و تشهد فراموش شده
مسأله 1251
سجده و تشهدی را كه انسان فراموش كرده وبعد از نماز قضای آن را بجا میآورد ، باید تمام شرایط نماز : مانند پاك بودن بدن و لباس و رو به قبله بودن و شرطهای دیگر را داشته باشد .
مسأله 1252
اگر سجده یا تشهد را چند دفعه فراموش كند ، مثلا یك سجده از ركعت اول ویك سجده از ركعت دوم فراموش نماید ، باید بعد از نماز ، قضای هر دو را با سجده‌های سهوی كه برای آنها لازم است بجا آورد ، ولازم نیست معین‌كند كه قضای كدام یك آنها است .
مسأله 1253
اگر یك سجده و تشهد را فراموش كند ، احتیاط واجب آن است كه هر كدام را اول فراموش كرده ، اول قضا نماید . و اگر نداند كدام اول فراموش شده ، باید احتیاطا یك سجده و تشهد وبعد یك سجده دیگر بجا آورد ، یا یك تشهد ویك سجده و بعد یك تشهد دیگر بجا آورد تا یقین كند سجده و تشهد را به ترتیبی كه فراموش كرده قضا نماید .
مسأله 1254
اگر به خیال این كه اول سجده را فراموش كرده ، اول قضای آن را بجا آورد و بعد از خواندن تشهد یادش بیاید كه اول تشهد را فراموش كرده احتیاط واجب آن است كه دوباره سجده را قضا نماید . و نیز اگر به خیال این كه اول تشهد را فراموش كرده اول قضای آن را بجا آورد ، وبعد از سجده یادش بیاید كه اول سجده را فراموش كرده ، بنابر احتیاط واجب باید دوباره تشهد را بخواند .
مسأله 1255
اگر بین سلام نماز و قضای سجده یا تشهد كاری كند كه اگر عمدا یا سهوا در نماز اتفاق بیفتد نماز باطل میشود ، مثلا پشت به قبله نماید ، باید قضای سجده و تشهد را بجا آورد و نمازش صحیح است .
مسأله 1256
اگر بعد از سلام نماز یادش بیاید كه یك سجده از ركعت آخر را فراموش كرده ، باید قضای سجده‌ای را كه فراموش كرده بجا آورد وبعد از آن دو سجده سهو بجا آورد چه كاری كه نماز را باطل میكند كرده باشد یا نه . واگر تشهد ركعت آخر را فراموش كرده باشد ، باید قضای تشهد را بجا آورد و بعد از آن دو سجده سهو بجا آورد .
مسأله 1257
اگر بین سلام نماز و قضای سجده یا تشهد كاری كند كه برای آن سجده سهو واجب میشود ، مثل آن كه سهوا حرف بزند ، باید سجده یا تشهد را قضا كند .
مسأله 1258
اگر نداند كه سجده را فراموش كرده یا تشهد را باید هر دو را قضا نماید و هر كدام را اول بجا آورد اشكال ندارد .
مسأله 1259
اگر شك دارد كه سجده یا تشهد را فراموش كرده یا نه ، واجب نیست قضا نماید .
مسأله 1260
اگر بداند سجده یا تشهد را فراموش كرده و شك كند كه پیش از ركوع ركعت بعد بجا آورده یا نه ، احتیاط واجب آن است كه آن را قضا نماید .
مسأله 1261
كسی كه باید سجده یا تشهد را قضا نماید ، اگر برای كار دیگری هم سجده سهو بر او واجب شود ، باید بعد از نماز سجده یا تشهد را قضا نماید ، بعد سجده سهو را بجا آورد .
مسأله 1262
اگر شك دارد كه بعد از نماز ، قضای سجده یا تشهد فراموش شده را بجا آورده یا نه ، چنانچه وقت نماز نگذشته ، باید سجده یا تشهد را قضا نماید ، واگر وقت نماز هم گذشته ، بنابر احتیاط واجب باید سجده یا تشهد را قضا نماید.
سجده سهو
مسأله 1236
برای سه چیز بعد از سلام نماز ، انسان باید دو سجده سهو به دستوری كه بعدا گفته میشود بجا آورد : اول : آن كه در بین نماز ، سهوا حرف بزند . دوم : آن كه یك سجده را فراموش كند . سوم : آن كه در نماز چهار ركعتی بعد از سجده دوم شك كند كه چهار ركعت خوانده یا پنج ركعت و در دو مورد دیگر هم احتیاط واجب آن است كه سجده سهو بنماید اول در جائی كه نباید نماز را سلام دهد مثلا در ركعت اول سهوا سلام بدهد دوم آن كه تشهد را فراموش كند .
مسأله 1237
اگر انسان اشتباها یا به خیال این كه نمازش تمام شده حرف بزند باید دو سجده سهو بجا آورد .
مسأله 1238
برای حرفی كه از آه كشیدن و سرفه پیدا میشود ، سجده سهو واجب نیست ، ولی اگر مثلا سهوا آخ یا آه بگوید ، باید سجده سهو نماید .
مسأله 1239
اگر چیزی را كه غلط خوانده دوباره بطور صحیح بخواند برای دوباره خواندن آن سجده سهو واجب نیست .
مسأله 1240
اگر در نماز سهوا مدتی حرف بزند و تمام آنها یك مرتبه حساب شود ، دو سجده سهو بعد از سلام نماز كافی است .
مسأله 1241
اگر سهوا تسبیحات اربعه را نگوید یا بیشتر یا كمتر از سه مرتبه بگوید ، احتیاط مستحب آن است كه بعد از نماز دو سجده سهو بجا آورد .
مسأله 1242
اگر در جائی كه نباید سلام نماز را بگوید سهوا بگوید : ( السلام علینا و علی عباد الله الصالحین ) یا بگوید : ( السلام علیكم و رحمه الله وبركاته ) باید دو سجده سهو بنماید ، ولی اگر اشتباها مقداری از این دو سلام را بگوید ، یا بگوید ( السلام علیك ایها النبی ورحمه الله وبركاته ) احتیاط مستحب آن است كه دو سجده سهو بجا آورد .
مسأله 1243
اگر در جائی كه نباید سلام دهد اشتباها هر سه سلام را بگوید دو سجده سهو كافی است .
مسأله 1244
اگر یك سجده یا تشهد را فراموش كند و پیش از ركوع ركعت بعد یادش بیاید ، باید برگردد و بجا آورد .
مسأله 1245
اگر در ركوع یا بعد از آن یادش بیاید كه یك سجده یا تشهد را از ركعت پیش فراموش كرده ، باید بعد از سلام نماز سجده یا تشهد را قضا نماید و بعد از آن دو سجده سهو بجا آورد .
مسأله 1246
اگر سجده سهو را بعد از سلام نماز عمدا بجا نیاورد ، معصیت كرده و واجب است هر چه زودتر آن را انجام دهد و چنانچه سهوا بجا نیاورد ، هر وقت یادش آمد باید فورا انجام دهد و لازم نیست نماز را دوباره بخواند .
مسأله 1247
اگر شك دارد كه سجده سهو بر او واجب شده یا نه لازم نیست بجا آورد .
مسأله 1248
كسی كه شك دارد مثلا دو سجده سهو بر او واجب شده یا چهار تا ، اگر دو سجده بنماید كافی است .
مسأله 1249
اگر بداند یكی از دو سجده سهو را بجا نیاورده باید دو سجده سهو بجا آورد و اگر بداند سهوا سه سجده كرده ، باید دوباره دو سجده سهو بنماید .
دستور سجده سهو
مسأله 1250
دستور سجده سهو این است كه بعد از سلام نماز فورا نیت سجده سهو كند و پیشانی را به چیزی كه سجده بر آن صحیح است بگذارد و بگوید . بسم الله وبالله وصلی الله علی محمد و آله یا بسم الله وبالله اللهم صل علی محمد و آل محمد ولی بهتر است بگوید بسم الله وبالله السلام علیك ایها النبی ورحمه الله وبركاته بعد باید بنشیند و دوباره به سجده رود و یكی از ذكرهائی را كه گفته شد بگوید و بنشیند وبعد از خواندن تشهد سلام دهد.
كم و زیاد كردن اجزاء و شرایط نماز
مسأله 1263
هر گاه چیزی از واجبات نماز را عمدا كم یا زیاد كند ، اگر چه یك حرف آن باشد ، نماز باطل است .
مسأله 1264
اگر به واسطه ندانستن مسأله ، چیزی از اجزاء نماز را كم یا زیاد كند اگر آن جزء ركن نباشد نمازش صحیح است اگر جاهل قاصر باشد ، والا به احتیاط واجب ، نماز باطل است .
مسأله 1265
اگر در بین نماز بفهمد وضو یا غسلش باطل بوده یا بدون وضو یا غسل مشغول نماز شده ، باید نماز را به هم بزند و دوباره با وضو یا غسل بخواند ، و اگر بعد از نماز بفهمد باید دوباره نماز را با وضو یا غسل بجا آورد واگر وقت گذشته قضا نماید .
مسأله 1266
اگر بعد از رسیدن به ركوع یادش بیاید كه دو سجده از ركعت پیش فراموش كرده ، نمازش باطل است . واگر پیش از رسیدن به ركوع یادش بیاید ، باید برگردد و دو سجده را بجا آورد و برخیزد و حمد و سوره یا تسبیحات را بخواند و نماز را تمام كند .
مسأله 1267
اگر پیش از گفتن ( السلام علینا ) و ( السلام علیكم ) یادش بیاید كه دو سجده ركعت آخر را بجا نیاورده ، باید دو سجده را بجا آورد ودوباره تشهد بخواند و نماز را سلام دهد .
مسأله 1268
اگر پیش از سلام نماز یادش بیاید كه یك ركعت یا بیشتر از آخر نماز نخوانده ، باید مقداری را كه فراموش كرده بجا آورد .
مسأله 1269
اگر بعد از سلام نماز یادش بیاید كه یك ركعت یا بیشتر از آخر نماز را نخوانده ، چنانچه كاری انجام داده كه اگر در نماز عمدا یا سهوا اتفاق بیفتد نماز را باطل میكند ، مثلا پشت به قبله كرده نمازش باطل است ، واگر كاری كه عمدی و سهوی آن نماز را باطل میكند انجام نداده باید فورا مقداری كه فراموش كرده بجا آورد .
مسأله 1270
هر گاه بعد از سلام نماز عملی انجام دهد كه اگر در نماز عمدا یا سهوا اتفاق بیفتد نماز را باطل میكند ، مثلا پشت به قبله نماید و بعد یادش بیاید كه دو سجده آخر را بجا نیاورده نمازش باطل است ، بلكه اگر پیش از انجام كاری كه نماز را باطل میكند ، یادش بیاید دو سجده‌ای را كه فراموش كرده بجا آورد و دوباره تشهد بخواند و نماز را سلام دهد ودو سجده سهو برای سلامی كه اول گفته است بنماید و احتیاط آن است كه نماز را هم دوباره بخواند .
مسأله 1271
اگر بفهمد نماز را پیش از وقت خوانده ، یا پشت به قبله یا به طرف راست یا به طرف چپ قبله بجا آورده ، باید دوباره بخواند و اگر وقت گذشته قضا نماید.
نماز مسافر
مسافر باید نماز ظهر وعصر و عشا را با هشت شرط شكسته بجا آورد یعنی دو ركعت بخواند :
شرط اول آن كه سفر او كمتر از هشت فرسخ شرعی نباشد .
مسأله 1272
كسی كه رفتن و برگشتن او هشت فرسخ است ، اگر رفتن او كمتر از چهار فرسخ نباشد ، باید نماز را شكسته بخواند . بنابر این اگر رفتن به سه فرسخ و برگشتن پنج فرسخ باشد ، باید نماز را تمام بخواند .
مسأله 1273
اگر رفتن و برگشتن هشت فرسخ باشد باید نماز را شكسته بخواند چه همان روز و شب بخواهد برگردد یا غیر آن روز و شب .
مسأله 1274
اگر سفر مختصری از هشت فرسخ كمتر باشد ، یا انسان نداند كه سفر او هشت فرسخ است یا نه ، نباید نماز را شكسته بخواند و چنانچه شك كند كه سفر او هشت فرسخ است یا نه ، در صورتی كه تحقیق كردن برایش مشقت دارد ، باید نمازش را تمام بخواند و اگر مشقت ندارد بنابر احتیاط واجب باید تحقیق كند كه اگر دو عادل بگویند ، یا بین مردم معروف باشد كه سفر او هشت فرسخ است نماز را شكسته بخواند .
مسأله 1275
اگر یك عادل خبر دهد كه سفر انسان هشت فرسخ است بنابر احتیاط واجب باید نماز را هم شكسته و هم تمام بخواند و روزه بگیرد و قضای آنرا هم بجا آورد .
مسأله 1276
كسی كه یقین دارد سفر او هشت فرسخ است ، اگر نماز را شكسته بخواند وبعد بفهمد كه هشت فرسخ نبوده ، باید آنرا چهار ركعتی بجا آورد و اگر وقت گذشته بنابر احتیاط واجب قضا نماید .
مسأله 1277
<-PollName->
<-PollItems->
مسأله 1210
اگر بعد از نماز شك كند كه در نماز مثلا بین دو و چهار شك كرده ، یا بین سه و چهار ، احتیاط واجب آن است كه به دستور هر دو عمل كند و نماز را هم دوباره بخواند .
مسأله 1211
اگر بعد از نماز بفهمد كه در نماز شكی برای او پیش آمده ولی نداند از شكهای باطل بوده یا از شكهای صحیح و اگر از شكهای صحیح بوده كدام قسم آن بوده است بنابر احتیاط واجب باید به دستور شكهائی كه صحیح بوده و احتمال میداده عمل كند و نماز را هم دوباره بخواند .
مسأله 1212
كسی كه نشسته نماز میخواند اگر شكی كند كه باید برای آن یك ركعت نماز احتیاط ایستاده یا دو ركعت نشسته بخواند ، باید دو ركعت نشسته بجا آورد . بلكه اگر شكی كند كه باید برای آن دو ركعت نماز احتیاط ایستاده بخواند ، باید دو ركعت نشسته بجا آورد .
مسأله 1213
كسی كه ایستاده نماز میخواند ، اگر موقع خواندن نماز احتیاط از ایستادن عاجز شود ، باید مثل كسی كه نماز را نشسته میخواند و حكم آن در مسأله پیش گفته شده ، نماز احتیاط را بجا آورد .
مسأله 1214
كسی كه نشسته نماز میخواند ، اگر موقع خواندن نماز احتیاط بتواند بایستد باید به وظیفه كسی كه نماز را ایستاده میخواند عمل كند.
نماز احتیاط
مسأله 1215
كسی كه نماز احتیاط بر او واجب است بعد از سلام نماز باید فورا نیت نماز احتیاط كند و تكبیر بگوید و حمد را بخواند و به ركوع رود و دو سجده نماید پس اگر یك ركعت نماز احتیاط بر او واجب است ، بعد از دو سجده تشهد بخواند و سلام دهد و اگر دو ركعت نماز احتیاط بر او واجب است بعد از دو سجده ، یك ركعت دیگر مثل ركعت اول بجا آورد وبعد از تشهد سلام دهد .
مسأله 1216
نماز احتیاط سوره و قنوت ندارد ، و باید آن را آهسته بخوانند و نیت آن را به زبان نیاورند و احتیاط واجب آنست كه بسم الله آن را هم آهسته بگویند .
مسأله 1217
اگر پیش از خواندن نماز احتیاط بفهمد ، نمازی كه خوانده درست بوده ، لازم نیست نماز احتیاط را بخواند . و اگر در بین نماز احتیاط بفهمد ، لازم نیست آن را تمام نماید .
مسأله 1218
اگر پیش از خواندن نماز احتیاط بفهمد كه ركعتهای نمازش كم بوده ، چنانچه كاری كه نماز را باطل میكند انجام نداده ، باید آنچه از نماز نخوانده بخواند وبرای سلام بی جا دو سجده سهو بنماید . واگر كاری كه نماز را باطل میكند ، انجام داده ، مثلا پشت به قبله كرده ، باید نماز را دوباره بجا آورد .
مسأله 1219
اگر بعد از نماز احتیاط بفهمد كسری نمازش به مقدار نماز احتیاط بوده ، مثلا در شك بین سه وچهار ، یك ركعت نماز احتیاط بخواند بعد بفهمد نماز را سه ركعت خوانده ، نمازش صحیح است .
مسأله 1220
اگر بعد از خواندن نماز احتیاط بفهمد كسری نماز كمتر از نماز احتیاط بوده ، مثلا در شك بین دو و چهار ، دو ركعت نماز احتیاط بخواند بعد بفهمد نماز را سه ركعت خوانده ، بنابر احتیاط واجب باید كسری نماز را به نماز متصل نموده و نماز را هم دوباره بخواند .
مسأله 1221
اگر بعد از خواندن نماز احتیاط بفهمد كسری نماز بیشتر از نماز احتیاط بوده مثلا در شك بین سه و چهار یك ركعت نماز احتیاط بخواند ، بعد بفهمد نماز را دو ركعت خوانده ، چنانچه بعد از نماز احتیاط كاری كه نماز را باطل میكند انجام داده ، مثلا پشت به قبله كرده ، باید نماز را دوباره بخواند واگر كاری كه نماز را باطل میكند انجام نداده باید دو ركعت كسری نمازش را بجا آورد و نماز را هم دوباره بخواند .
مسأله 1222
اگر بین دو و سه و چهار شك كند و بعد از خواندن دو ركعت نماز احتیاط ایستاده ، یادش بیاید كه نماز را دو ركعت خوانده لازم نیست دو ركعت نماز احتیاط نشسته را بخواند .
مسأله 1223
اگر بین سه و چهار شك كند و موقعی كه دو ركعت نماز احتیاط نشسته یا یك ركعت ایستاده را میخواند ، یادش بیاید كه نماز را سه ركعت خوانده باید نماز احتیاط را تمام كند و نمازش صحیح است .
مسأله 1224
اگر بین دو و سه و چهار شك كند و موقعی كه دو ركعت نماز احتیاط ایستاده را میخواند پیش از ركوع ركعت دوم یادش بیاید كه نماز را سه ركعت خوانده ، باید بنشیند و نماز احتیاط را یك ركعتی تمام كند وبنابر احتیاط واجب نماز را دوباره بخواند .
مسأله 1225
اگر در بین نماز احتیاط بفهمد كسری نمازش بیشتر یا كمتر از نماز احتیاط بوده ، چنانچه نتواند نماز احتیاط را مطابق كسری نمازش تمام كند ، باید آن را رها كند و كسری نماز را بجا آورد وبنابر احتیاط واجب ، نماز را دوباره بخواند ، مثلا در شك بین سه و چهار اگر موقعی كه دو ركعت نماز احتیاط نشسته را میخواند ، یادش بیاید كه نماز را دو ركعت خوانده ، چون نمیتواند دو ركعت نشسته را بجای دو ركعت ایستاده حساب كند ، باید نماز احتیاط نشسته را رها كند ودو ركعت كسری نمازش را بخواند و احتیاطا نماز را هم دوباره بجا آورد .
مسأله 1226
اگر شك كند نماز احتیاطی را كه بر او واجب بوده بجا آورده یا نه ، چنانچه وقت نماز گذشته به شك خود اعتنا نكند ، و اگر وقت دارد ، در صورتی كه مشغول كار دیگری نشده و از جای نماز بر نخاسته وكاری هم مثل رو گرداندن از قبله كه نماز را باطل میكند انجام نداده باید نماز احتیاط را بخواند واگر مشغول كار دیگری شده یا كاری كه نماز را باطل میكند بجا آورده ، یا بین نماز و شك او زیاد طول كشیده ، احتیاط آن است كه نماز احتیاط را بجا آورد و نماز را هم دوباره بخواند .
مسأله 1227
اگر در نماز احتیاط ، ركنی را زیاد كند ، یا مثلا بجای یك ركعت ، دو ركعت بخواند ، نماز احتیاط باطل میشود ، و باید دوباره نماز احتیاط و اصل نماز را بخواند .
مسأله 1228
موقعی كه مشغول نماز احتیاط است اگر در یكی از كارهای آن شك كند ، چنانچه محل آن نگذشته ، باید بجا آورد و اگر محلش گذشته ، باید به شك خود اعتنا نكند ، مثلا اگر شك كند كه حمد خوانده یا نه ، چنانچه به ركوع نرفته باید بخواند ، و اگر به ركوع رفته باید به شك خود اعتنا نكند .
مسأله 1229
اگر در شماره ركعتهای نماز احتیاط شك كند ، باید بنا را بر بیشتر بگذارد ، ولی چنانچه طرف بیشتر شك نماز را باطل میكند ، باید نماز را از سر بخواند وخواندن نماز احتیاط لازم نیست .
مسأله 1230
اگر در نماز احتیاط چیزی كه ركن نیست سهوا كم یا زیاد شود ، سجده سهو ندارد.
مسأله 1231
اگر بعد از سلام نماز احتیاط شك كند كه یكیاز اجزاء یا شرایط آنرا بجا آورده یا نه ، به شك خود اعتنا نكند .
مسأله 1232
اگر در نماز احتیاط ، تشهد یا یك سجده را فراموش كند ، احتیاط مستحب آن است كه بعد از سلام آن را قضا نماید .
مسأله 1233
اگر نماز احتیاط وقضای یك سجده یا قضای یك تشهد یا دو سجده سهو بر او واجب شود ، باید اول نماز احتیاط را بجا آورد .
مسأله 1234
حكم گمان در ركعتهای نماز حكم یقین است ، مثلا اگر در نماز چهار ركعتی انسان گمان دارد كه نماز را چهار ركعت خوانده نباید نماز احتیاط بخواند ، ولی اگر در غیر ركعتها گمان پیدا كند باید به احتیاط عمل نماید و دستور در هر موردی طور مخصوصی است كه در كتابهای مفصل گفته شد .
مسأله 1235
حكم شك و سهو و گمان در نمازهای واجب یومیه و نمازهای واجب دیگر فرق ندارد ، مثلا اگر در نماز آیات شك كند كه یك ركعت خوانده یا دو ركعت ، چون شك او در نماز دو ركعتی است ، نمازش باطل میشود.
<-PollName->
<-PollItems->
اگر بعد از ركوع یا سجود شك كند كه كارهای واجب آن مانند ذكر و آرام بودن بدن را انجام داده یا نه ، باید به شك خود اعتنا نكند .
مسأله 1171
اگر در حالی كه به سجده میرود شك كند كه ركوع كرده یا نه ، یا شك كند كه بعد از ركوع ایستاده یا نه ، به شك خود اعتنا نكند .
مسأله 1172
اگر در حال برخاستن شك كند كه تشهد را بجا آورده یا نه ، باید اعتنا نكند ولی اگر شك كند كه سجده را بجا آورده یا نه باید برگردد وبجا آورد .
مسأله 1173
كسی كه نشسته یا خوابیده نماز میخواند ، اگر موقعی كه حمد یا تسبیحات میخواند ، شك كند كه سجده یا تشهد را بجا آورده یا نه ، باید به شك خود اعتنا نكند و اگر پیش از آن كه مشغول حمد یا تسبیحات شود ، شك كند كه سجده یا تشهد را بجا آورده یا نه ، باید بجا آورد .
مسأله 1174
اگر شك كند كه یكی از ركنهای نماز را بجا آورده یا نه ، چنانچه مشغول كاری كه بعد از آن است نشده ، باید آن را بجا آورد مثلا اگر پیش از خواندن تشهد شك كند كه دو سجده را بجا آورده یا نه باید بجا آورد و چنانچه بعد یادش بیاید كه آن ركن را بجا آورده بوده ، چون ركن زیاد شده نمازش باطل است .
مسأله 1175
اگر شك كند عملی را كه ركن نیست بجا آورده یا نه چنانچه مشغول كاری كه بعد از آن است نشده ، باید آن را بجا آورد ، مثلا اگر پیش از خواندن سوره شك كند كه حمد را خوانده یا نه ، باید حمد را بخواند و اگر بعد از انجام آن یادش بیاید كه آن را بجا آورده بوده چون ركن زیاد نشده نماز صحیح است .
مسأله 1176
اگر شك كند كه ركنی را بجا آورده یا نه ، چنانچه مشغول تشهد است اگر شك كند كه دو سجده را بجا آورده یا نه ، باید به شك خود اعتنا نكند و اگر یادش بیاید كه آن ركن را بجا نیاورده ، در صورتی كه مشغول ركن بعد نشده ، باید آن را بجا آورد و اگر مشغول ركن بعد شده نمازش باطل است ، مثلا اگر پیش از ركوع ركعت بعد یادش بیاید كه دو سجده را بجا نیاورده ، باید بجا آورد و اگر در ركوع یا بعد از آن یادش بیاید نمازش باطل است .
مسأله 1177
اگر شك كند عملی را كه ركن نیست بجا آورده یا نه چنانچه مشغول كاری كه بعد از آنست شده ، باید به شك خود اعتنا نكند ، مثلا موقعی كه مشغول خواندن سوره است ، اگر شك كند كه حمد را خوانده یا نه ، باید به شك خود اعتنا نكند ، و اگر بعد یادش بیاید كه آنرا بجا نیاورده در صورتی كه مشغول ركن بعد نشده ، باید بجا آورد و اگر مشغول ركن بعد شده ، نمازش صحیح است . بنابر این اگر مثلا در قنوت یادش بیاید كه حمد را نخوانده ، باید بخواند و اگر در ركوع یادش بیاید نماز او صحیح است .
مسأله 1178
اگر شك كند كه سلام نماز را گفته یا نه ، یا شك كند درست گفته یا نه ، چنانچه مشغول تعقیب نماز یا نماز دیگر شده ، یا به واسطه انجام كاری كه نماز را به هم میزند ، از حال نمازگزار بیرون رفته ، باید به شك خود اعتنا نكند و اگر پیش از اینها شك كند ، باید سلام را بگوید . اما اگر در صحیح گفتن سلام شك كند در هر صورت باید به شك خود اعتنا ننماید چه مشغول كار دیگر شده باشد یا نه .
2 شك بعد از سلام
مسأله 1179
اگر بعد از سلام نماز شك كند كه نمازش صحیح بوده یا نه ، مثلا شك كند ركوع كرده یا نه ، یا بعد از سلام نماز چهار ركعتی شك كند كه چهار ركعت خوانده یا پنج ركعت به شك خود اعتنا نكند ، ولی اگر هر دو طرف شك او باطل باشد ، مثلا بعد از سلام نماز چهار ركعتی شك كند كه سه ركعت خوانده یا پنج ركعت ، نمازش باطل است .
3 شك بعد از وقت
مسأله 1180
اگر بعد از گذشتن وقت نماز شك كند كه نماز خوانده یا نه ، یا گمان كند كه نخوانده ، خواندن آن لازم نیست ، ولی اگر پیش از گذشتن وقت ، شك كند كه نماز خوانده یا نه ، یا گمان كند كه نخوانده ، باید آن نماز را بخواند بلكه اگر گمان كند كه خوانده ، باید آن را بجا آورد .
مسأله 1181
اگر بعد از گذشتن وقت شك كند كه نماز را درست خوانده یا نه به شك خود اعتنا نكند .
مسأله 1182
اگر بعد از گذشتن وقت نماز ظهر و عصر بداند چهار ركعت نماز خوانده ولی نداند به نیت ظهر خوانده یا به نیت عصر باید چهار ركعت نماز قضا به نیت نمازی كه بر او واجب است بخواند .
مسأله 1183
اگر بعد از گذشتن وقت نماز مغرب و عشا ، بداند یك نماز خوانده ولی نداند سه ركعتی خوانده یا چهار ركعتی باید قضای نماز مغرب و عشا را بخواند .
4 كثیر الشك ( كسی كه زیاد شك میكند )
مسأله 1184
اگر كسی در یك نماز سه مرتبه شك كند ، یا در سه نماز پشت سرهم مثلا در نماز صبح و ظهر و عصر شك كند ، كثیر الشك است و چنانچه زیاد شك كردن او از غضب یا ترس یا پریشانی حواس نباشد ، به شك خود اعتنا نكند .
مسأله 1185
كثیر الشك اگر در بجا آوردن چیزی شك كند ، چنانچه بجا آوردن آن نماز را باطل نمیكند ، باید بنا بگذارد كه آن را بجا آورده ، مثلا اگر شك كند كه ركوع كرده یا نه ، باید بنا بگذارد كه ركوع كرده است ، واگر بجا آوردن آن نماز را باطل میكند باید بنا بگذارد كه آن را انجام نداده مثلا اگر شك كند كه یك ركوع كرده یا بیشتر چون زیاد شدن ركوع نماز را باطل میكند باید بنا بگذارد كه بیشتر از یك ركوع نكرده است .
مسأله 1186
كسی كه در یك چیز نماز زیاد شك میكند ، چنانچه در چیزهای دیگر نماز شك كند باید بدستور آن عمل نماید ، مثلا كسی كه زیاد شك میكند سجده كرده یا نه اگر در بجا آوردن ركوع شك كند باید به دستور آن رفتار نماید یعنی اگر ایستاده است ركوع را بجا آورد و اگر به سجده رفته اعتنا نكند .
مسأله 1187
كسی كه در نماز مخصوصی مثلا در نماز ظهر زیاد شك میكند اگر در نماز دیگر مثلا در نماز عصر شك كند ، باید به دستور شك رفتار نماید .
مسأله 1188
كسی كه وقتی در جای مخصوصی نماز میخواند زیاد شك میكند ، اگر در غیر آنجا نماز بخواند وشكی برای او پیش آید به دستور شك عمل نماید .
مسأله 1189
اگر انسان شك كند كه كثیر الشك شده یا نه ، باید به دستور شك عمل نماید . وكثیر الشك تا وقتی یقین نكند كه به حال معمولی مردم برگشته باید به شك خود اعتنا نكند .
مسأله 1190
كسی كه زیاد شك میكند ، اگر شك كند ركنی را بجا آورده یا نه ، و اعتنا نكند بعد یادش بیاید كه آن را بجا نیاورده ، چنانچه مشغول ركن بعد نشده ، باید آن را بجا آورد ، و اگر مشغول ركن بعد شده نمازش باطل است ، مثلا اگر شك كند ركوع كرده یا نه و اعتنا نكند ، چنانچه پیش از سجده یادش بیاید كه ركوع نكرده ، باید ركوع كند و اگر در سجده یادش بیاید ، نمازش باطل است .
مسأله 1191
كسی كه زیاد شك میكند ، اگر شك كند چیزی را كه ركن نیست بجا آورده یا نه واعتنا نكند وبعد یادش بیاید كه آن را بجا نیاورده ، چنانچه از محل بجا آوردن آن نگذشته باید آنرا بجا آورد ، و اگر از محل آن گذشته نمازش صحیح است ، مثلا اگر شك كند كه حمد خوانده یا نه و اعتنا نكند ، چنانچه در قنوت یادش بیاید كه حمد نخوانده ، باید بخواند و اگر در ركوع یادش بیاید نماز او صحیح است .
شكیات نماز
5 شك امام ومأموم
مسأله 1192
اگر امام جماعت در شماره ركعتهای نماز شك كند مثلا شك كند كه سه ركعت خوانده یا چهار ركعت ، چنانچه مأموم یقین یا گمان داشته باشد كه چهار ركعت خوانده و به امام بفهماند كه چهار ركعت خوانده است ، امام باید نماز را تمام كند و خواندن نماز احتیاط لازم نیست ونیز اگر امام یقین یا گمان داشته باشد كه چند ركعت خوانده است ومأموم در شماره ركعتهای نماز شك كند ، باید به شك خود اعتنا ننماید .
6 شك در نماز مستحبی
مسأله 1193
اگر در شماره ركعتهای نماز مستحبی شك كند ، چنانچه طرف بیشتر شك نماز را باطل میكند ، باید بنا را بر كمتر بگذارد مثلا اگر در نافله صبح شك كند كه دو ركعت خوانده یا سه ركعت ، باید بنا بگذارد كه دو ركعت خوانده است و اگر طرف بیشتر شك نماز را باطل نمیكند ، مثلا شك كند كه دو ركعت خوانده یا یك ركعت به هر طرف شك عمل كند ، نمازش صحیح است .
مسأله 1194
كم شدن ركن ، نافله را باطل میكند بنابر احتیاط واجب ، ولی زیاد شدن ركن ، آن را باطل نمیكند ، پس اگر یكی از كارهای نافله را فراموش كند و موقعی یادش بیاید كه مشغول ركن بعد از آن شده باید آن كار را انجام دهد و دوباره آن ركن را بجا آورد مثلا اگر در بین ركوع یادش بیاید كه سوره را نخوانده ، باید برگردد و سوره را بخواند و دوباره به ركوع رود .
مسأله 1195
اگر در یكی از كارهای نافله شك كند ، خواه ركن باشد یا غیر ركن ، چنانچه محل آن نگذشته ، باید بجا آورد و اگر محل آن گذشته ، به شك خود اعتنا نكند.
مسأله 1196
اگر در نماز مستحبی دو ركعتی گمانش به سه ركعت یا بیشتر برود یا گمانش به دو ركعت یا كمتر برود باید به همان گمان عمل كند ، مثلا اگر گمانش به یك ركعت میرود احتیاطا باید یك ركعت دیگر بخواند .
مسأله 1197
اگر در نماز نافله كاری كند كه برای آن سجده سهو واجب میشود ، یا یك سجده یا تشهد را فراموش نماید ، لازم نیست بعد از نماز ، سجده سهو یا قضای سجده و تشهد را بجا آورد .
مسأله 1198
اگر شك كند كه نماز مستحبی را خوانده یا نه ، چنانچه آن نماز مثل نماز جعفر طیار وقت معین نداشته باشد ، بنا بگذارد كه نخوانده است . و همچنین است اگر مثل نافله یومیه وقت معین داشته باشد و پیش از گذشتن وقت شك كند كه آن را بجا آورده یا نه ، ولی اگر بعد از گذشت وقت شك كند كه خوانده است یا نه ، به شك خود اعتنا نكند .
شكهای صحیح
مسأله 1199
در نه صورت اگر در شماره ركعتهای نماز چهار ركعتی شك كند ، باید فورا فكر نماید پس اگر یقین یا گمان به یك طرف شك پیدا كرد ، همان طرف را بگیرد و نماز را تمام كند وگرنه به دستورهائی كه گفته میشود عمل نماید و آن نه صورت از این قرار است : اول : آن كه بعد از سر برداشتن از سجده دوم شك كند دو ركعت خوانده یا سه ركعت ، كه باید بنا بگذارد سه ركعت خوانده و یك ركعت دیگر بخواند و نماز را تمام كند و بعد از نماز یك ركعت نماز احتیاط ایستاده یا دو ركعت نشسته به دستوری كه بعدا گفته میشود بجا آورد . دوم : شك بین دو و چهار بعد از سر برداشتن از سجده دوم كه باید بنا بگذارد چهار ركعت خوانده و نماز را تمام كند وبعد از نماز دو ركعت نماز احتیاط ایستاده بخواند . سوم : شك بین دو و سه و چهار بعد از سر برداشتن از سجده دوم كه باید بنا بر چهار بگذارد و بعد از نماز دو ركعت نماز احتیاط ایستاده وبعد دو ركعت نشسته بجا آورد ، ولی اگر بعد از سجده اول یا پیش از سر برداشتن از سجده دوم یكی از این سه شك برایش پیش آید باید نماز را رها كند و دوباره بخواند . چهارم : شك بین چهار و پنج بعد از سر برداشتن از سجده دوم كه باید بنا بر چهار بگذارد و نماز را تمام كند وبعد از نماز دو سجده سهو بجا آورد ولی اگر بعد از سجده اول ، یا پیش از سر برداشتن از سجده دوم ، این شك ، برای او پیش آید ، بنابر احتیاط واجب باید به دستوری كه گفته شد عمل كند و نماز را هم دوباره بخواند . پنجم : شك بین سه و چهار ، كه در هر جای نماز باشد ، باید بنابر چهار بگذارد ونماز را تمام كند و بعد از نماز یك ركعت نماز احتیاط ایستاده یا دو ركعت نشسته بجا آورد . ششم : شك بین چهار و پنج در حال ایستاده كه باید بنشیند و تشهد بخواند و نماز را سلام دهد ویك ركعت نماز احتیاط ایستاده یا دو ركعت نشسته بجا آورد . هفتم : شك بین سه و پنج در حال ایستاده كه باید بنشیند و تشهد بخواند ونماز را سلام دهد و دو ركعت نماز احتیاط ایستاده بجا آورد . هشتم : شك بین سه و چهار و پنج در حال ایستاده ، كه باید بنشیند و تشهد بخواند و بعد از سلام نماز دو ركعت نماز احتیاط ایستاده وبعد دو ركعت نشسته بجا آورد . نهم : شك بین پنج و شش در حال ایستاده كه باید بنشیند و تشهد بخواند و نماز را سلام دهد و دو سجده سهو بجا آورد .
مسأله 1200
اگر یكی از شكهای صحیح برای انسان پیش آید نباید نماز را بشكند و چنانچه نماز را بشكند معصیت كرده است ، پس اگر پیش از انجام كاری كه نماز را باطل میكند مثل رو گرداندن از قبله ، نماز را از سر گیرد نماز دومش هم باطل است . و اگر بعد از انجام كاری كه نماز را باطل میكند ، مشغول نماز شود نماز دومش صحیح است .
مسأله 1201
اگر یكی از شكهائی كه نماز احتیاط برای آنها واجب است در نماز پیش آید ، چنانچه انسان نماز را تمام كند وبدون خواندن نماز احتیاط نماز را از سر بگیرد معصیت كرده است . پس اگر پیش از انجام كاری كه نماز را باطل میكند نماز را از سر گرفته ، نماز دومش هم باطل است و اگر بعد از انجام كاری كه نماز را باطل میكند ، مشغول نماز شده نماز دومش صحیح است .
مسأله 1202
وقتی یكی از شكهای صحیح برای انسان پیش آید چنانكه گفته شد ، باید فورا فكر كند ولی اگر چیزهائی كه به واسطه آنها ممكن است یقین یا گمان به یك طرف شك پیدا شود ، از بین نمیرود ، چنانچه كمی بعد فكر كند اشكال ندارد ، مثلا اگر در سجده شك كند میتواند تا بعد از سجده فكر كردن را تأخیر بیندازد .
مسأله 1203
اگر اول گمانش به یك طرف بیشتر باشد ، بعد دو طرف در نظر او مساوی شود ، باید به دستور شك عمل نماید . واگر اول دو طرف در نظر او مساوی باشد وبه طرفی كه وظیفه او است بنا بگذارد ، بعد گمانش به طرف دیگر برود ، باید همان طرف را بگیرد ونماز را تمام كند .
مسأله 1204
<-PollName->
<-PollItems->
مسأله 1130
هر گاه برای ادب دستها را روی هم بگذارد ، اگر چه مثل آنها نباشد ، بنابر احتیاط واجب باید نماز را دوباره بخواند ، ولی اگر از روی فراموشی یا ناچاری یا برای كار دیگر مثل خاراندن دست و مانند آن ، دستها را رویهم بگذارد اشكال ندارد .
چهارم از مبطلات نماز آن است كه بعد از خواندن حمد ، آمین بگوید . ولی اگر اشتباها یا از روی تقیه بگوید ، نمازش باطل نمیشود .
پنجم از مبطلات نماز آن است كه عمدا یا از روی فراموشی پشت به قبله كند ، یا به طرف راست یا چپ قبله برگردد ، بلكه اگر عمدا بقدری برگردد كه نگویند رو به قبله است ، اگر چه بطرف راست یا چپ نرسد ، نمازش باطل است .
مسأله 1131
اگر عمدا همه صورت را بطرف راست یا چپ قبله برگرداند نمازش باطل است بلكه اگر سهوا هم صورت را به این مقدار برگرداند احتیاط واجب آن است كه نماز را دوباره بخواند و لازم نیست كه نماز اول را تمام نماید ، ولی اگر سر را كمی بگرداند عمدا باشد یا اشتباها نمازش باطل نمیشود .
ششم از مبطلات نماز آن است كه عمدا كلمه‌ای بگوید كه از آن كلمه قصد معنی كند اگر چه معنی هم نداشته باشد ویك حرف هم باشد بلكه اگر قصد هم نكند بنابر احتیاط واجب باید نماز را دوباره بخواند در صورتی كه دو حرف یا بیشتر باشد ، ولی اگر سهوا بگوید نماز باطل نمیشود .
مسأله 1132
اگر كلمه‌ای بگوید كه یك حرف دارد ، چنانچه آن كلمه معنی داشته باشد مثل ( ق ) كه در زبان عرب به معنای این است كه نگهداری كن ، چنانچه معنی آن را بداند و قصد آنرا نماید ، نمازش باطل میشود ، بلكه اگر قصد معنای آن را نكند ولی ملتفت معنای آن باشد احتیاط واجب آن است كه نماز را دوباره بخواند.
مسأله 1133
سرفه كردن و آروغ زدن و آه كشیدن در نماز اشكال ندارد ، ولی گفتن آخ و آه و مانند اینها كه دو حرف است ، اگر عمدی باشد نماز را باطل میكند .
مسأله 1134
اگر كلمه‌ای را به قصد ذكر بگوید مثلا به قصد ذكر بگوید : ( الله اكبر ) ودر موقع گفتن آن ، صدا را بلند كند كه چیزی را به دیگری بفهماند اشكال ندارد ولی چنانچه به قصد این كه چیزی به كسی بفهماند بگوید ، اگر چه قصد ذكر هم داشته باشد ، نماز باطل میشود .
مسأله 1135
خواندن قرآن در نماز ، غیر از چهار سوره‌ای كه سجده واجب دارد و در احكام جنابت گفته شد و نیز دعا كردن در نماز اشكال ندارد اگر چه به فارسی یا زبان دیگر باشد .
مسأله 1136
اگر چیزی از حمد و سوره و ذكرهای نماز را عمدا یا احتیاطا چند مرتبه بگوید اشكال ندارد .
مسأله 1137
در حال نماز ، انسان نباید به دیگری سلام كند واگر دیگری به او سلام كند ، باید طوری جواب دهد كه سلام مقدم باشد مثلا بگوید ( السلام علیكم ) یا ( سلام علیكم ) و نباید ( علیكم السلام ) بگوید .
مسأله 1138
انسان باید جواب سلام را چه در نماز یا در غیر نماز فورا بگوید ، واگر عمدا یا از روی فراموشی جواب سلام را به قدری طول دهد ، كه اگر جواب بگوید جواب آن سلام حساب نشود ، چنانچه در نماز باشد نباید جواب بدهد و اگر در نماز نباشد ، جواب دادن واجب نیست .
مسأله 1139
باید جواب سلام را طوری بگوید كه سلام كننده بشنود ، ولی اگر سلام كننده كر باشد ، چنانچه انسان بطور معمول جواب او را بدهد كافی است .
مسأله 1140
نمازگزار جواب سلام را به قصد جواب بگوید نه به قصد دعا .
مسأله 1141
اگر زن یا مرد نامحرم یا بچه ممیز یعنی بچه‌ای كه خوب و بد را میفهمد به نمازگزار سلام كند ، نمازگزار باید جواب او را بدهد .
مسأله 1142
اگر نمازگزار جواب سلام را ندهد معصیت كرده ولی نمازش صحیح است .
مسأله 1143
اگر كسی به نمازگزار غلط سلام كند ، بطوری كه سلام حساب نشود ، جواب او واجب نیست .
مسأله 1144
جواب سلام كسی كه از روی مسخره یا شوخی سلام میكند واجب نیست ، واحتیاط واجب آن است كه در جواب سلام مرد و زن غیر مسلمان بگوید سلام یا فقط علیك .
مسأله 1145
اگر كسی به عده‌ای سلام كند ، جواب سلام او بر همه آنان واجب است ، ولی اگر یكی از آنان جواب دهد كافی است .
مسأله 1146
اگر كسی به عده‌ای سلام كند وكسی كه سلام كننده قصد سلام دادن به او را نداشته جواب دهد ، باز هم جواب سلام او بر آن عده واجب است .
مسأله 1147
اگر به عده‌ای سلام كند و كسی كه بین آنها مشغول نماز است شك كند كه سلام كننده قصد سلام كردن به او را هم داشته یا نه ، نباید جواب بدهد ، و همچنین است اگر بداند كه قصد او را هم‌داشته ولی دیگری جواب سلام را بدهد . اما اگر بداند كه قصد او را هم داشته و دیگری جواب ندهد ، باید جواب او را بگوید .
مسأله 1148
سلام كردن مستحب است و خیلی سفارش شده است كه سواره به پیاده وایستاده به نشسته و كوچكتر به بزرگتر سلام كند .
مسأله 1149
اگر دو نفر با هم به یكدیگر سلام كنند ، بر هر یك واجب است جواب سلام دیگری را بدهد .
مسأله 1150
در غیر نماز ، مستحب است جواب سلام را بهتر از سلام بگوید مثلا اگر كسی گفت سلام علیكم در جواب بگوید سلام علیكم و رحمه الله .
هفتم از مبطلات نماز خنده با صدا و ترجیع و بنابر احتیاط واجب خنده با صدا اگر چه ترجیع نداشته باشد وعمدی است وچنانچه سهوا با صدا بخندد یا لبخند بزند نمازش باطل نمیشود .
مسأله 1151
اگر برای جلوگیری از صدای خنده حالش تغییر كند ، مثلا رنگش سرخ شود ، چنانچه از صورت نمازگزار بیرون رود ، باید نمازش را دوباره بخواند .
هشتم از مبطلات نماز آن است كه برای كار دنیا عمدا با صدا گریه كند ، ولی اگر برای كار دنیا بی صدا گریه كند اشكال ندارد ولی اگر از ترس خدا یا برای آخرت گریه كند ، آهسته باشد یا بلند اشكال ندارد ، بلكه از بهترین اعمال است .
نهم از مبطلات نماز كاری است كه صورت نماز را به هم بزند مثلا دست زدن و به هوا پریدن و مانند
اینها كم باشد یا زیاد عمدا باشد یا از روی فراموشی . ولی كاری كه صورت نماز را به هم نزند مثل اشاره كردن به دست اشكال ندارد .
مسأله 1152
اگر در بین نماز به قدری ساكت بماند كه نگویند نماز میخواند نمازش باطل میشود .
مسأله 1153
اگر در بین نماز كاری انجام دهد یا مدتی ساكت شود وشك كند كه نماز به هم خورده یا نه ، نمازش صحیح است .
دهم از مبطلات نماز ، خوردن و آشامیدن است ، اگر در نماز طوری بخورد یا بیاشامد كه نگویند نماز میخواند .
مسأله 1154
احتیاط واجب آن است كه در نماز هیچ چیز نخورد و نیاشامد چه موالات نماز بهم بخورد یا نخورد و چه بگویند نماز میخواند یا نگویند .
مسأله 1155
اگر در بین نماز ، غذائی را كه لای دندانها مانده فرو ببرد ، نمازش باطل نمیشود . واگر قند یا شكر و مانند اینها در دهان مانده باشد و در حال نماز كم كم آب شود و فرو رود نمازش اشكال پیدا میكند .
یازدهم از مبطلات نماز شك در ركعتهای نماز دو ركعتی یا سه ركعتی یا در دو ركعت اول نمازهای چهار ركعتی است .
دوازدهم از مبطلات نماز آن است كه ركن نماز را عمدا یا سهوا كم یا زیاد كند ، یا چیزی را كه ركن نیست عمدا كم یا زیاد نماید .
مسأله 1156
اگر بعد از نماز شك كند كه در بین نماز كاری كه نماز را باطل میكند انجام داده یا نه نمازش صحیح است.
چیزهائی كه در نماز مكروه است
مسأله 1157
مكروه است در نماز صورت را كمی به طرف راست یا چپ بگرداند و چشمها را هم بگذارد ، یا به طرف راست و چپ بگرداند و با ریش و دست خود بازی كند و انگشتها را داخل هم نماید و آب دهان بیندازد و به خط قرآن یا كتاب یا خط انگشتری نگاه كند ونیز مكروه است در موقع خواندن حمد و سوره و گفتن ذكر ، برای شنیدن حرف كسی ساكت شود ، بلكه هر كاری كه خضوع و خشوع را از بین ببرد مكروه میباشد .
مسأله 1158
موقعی كه انسان خوابش میآید و نیز موقع خودداری كردن از بول و غائط ، مكروه است نماز بخواند . و همچنین پوشیدن جوراب تنگ كه پا را فشار دهد در نماز مكروه میباشد ، و غیر اینها مكروهات دیگری هم در كتابهای مفصل گفته شده است.
مواردی كه می شود نماز واجب را شكست
مسأله 1159
شكستن نماز واجب از روی اختیار حرام است ، ولیبرای حفظ مال و جلوگیری از ضرر مالی یا بدنی مانعی ندارد .
مسأله 1160
اگر حفظ جان خود انسان یا كسی كه حفظ جان او واجب است یا حفظ مالی كه نگهداری آن واجب میباشد ، بدون شكستن نماز ممكن نباشد باید نماز را بشكند ولی شكستن نماز برای مالی كه اهمیت ندارد مكروه است .
مسأله 1161
اگر در وسعت وقت مشغول نماز باشد و طلبكار طلب خود را از او مطالبه كند ، چنانچه بتواند در بین نماز طلب او را بدهد ، باید در همان حال بپردازد و اگر بدون شكستن نماز ، دادن طلب او ممكن نیست باید نماز را بشكند و طلب او را بدهد ، بعد نماز را بخواند .
مسأله 1162
اگر در بین نماز بفهمد كه مسجد نجس است ، چنانچه وقت تنگ باشد ، باید نماز را تمام كند ، واگر وقت وسعت دارد و تطهیر مسجد نماز را به هم نمیزند باید در بین نماز تطهیر كند ، بعد بقیه نماز را بخواند و اگر نماز را به هم میزند ، باید نماز را بشكند ومسجد را تطهیر نماید بعد نماز را بخواند .
مسأله 1163
كسی كه باید نماز را بشكند ، اگر نماز را تمام كند معصیت كرده ، ولی نماز او صحیح است اگر چه احتیاط مستحب آن است كه دوباره بخواند .
مسأله 1164
اگر پیش از آن كه به اندازه ركوع خم شود ، یادش بیاید كه اذان یا اقامه را فراموش كرده ، چنانچه وقت نماز وسعت دارد ، مستحب است برای گفتن آنها نماز را بشكند.
شكیات نماز
شكیات نماز 23 قسم است : هشت قسم آن شكهائی است كه نماز را باطل میكند و به شش قسم آن نباید اعتنا كرد ونه قسم دیگر آن صحیح است .
شكهای مبطل
مسأله 1165
شكهائی كه نماز را باطل میكند از این قرار است : اول شك در شماره ركعتهای نماز دو ركعتی مثل نماز صبح و نماز مسافر ، ولی شك در شماره ركعتهای نماز مستحب دو ركعتی و بعضی از نمازهای احتیاط نماز را باطل نمیكند . دوم شك در شماره ركعتهای نماز سه ركعتی . سوم آن كه در نماز چهار ركعتی شك كند كه یك ركعت خوانده یا بیشتر . چهارم آن كه در نماز چهار ركعتی پیش از تمام شدن سجده دوم ، شك كند كه دو ركعت خوانده یا بیشتر ، در این صورت نمازش باطل و باید اعاده كند ، و بهتر آن است كه عمل به حكم شك نماید نماز را اعاده كند . پنجم شك بین دو و پنج یا دو و بیشتر از پنج . ششم شك بین سه وشش یا سه و بیشتر از شش . هفتم شك در ركعتهای نماز كه نداند چند ركعت خوانده است . هشتم شك بین چهار و شش یا چهار و بیشتر از شش چه پیش از تمام شدن
<-PollName->
<-PollItems->
مسأله 1090
سجده كردن برای غیر خداوند متعال حرام میباشد و بعضی از مردم عوام كه‌مقابل قبر امامان علیهم السلام پیشانی را به زمین میگذارند ، اگر برای شكر خداوند متعال باشد ، اشكال ندارد وگرنه حرام است .
مسأله 1091
در سجده چند چیز مستحب است :
1 كسی كه ایستاده نماز میخواند بعد از آن كه سر از ركوع برداشت وكاملا ایستاد وكسی كه نشسته نماز میخواند ، بعد از آن كه كاملا نشست ، برای رفتن به سجده تكبیر بگوید .
2 موقعی كه مرد میخواهد به سجده برود ، اول دستها را و زن اول زانوها را به زمین بگذارد .
3 بینی را به مهر یا چیزی كه سجده بر آن صحیح است بگذارد .
4 در حال سجده انگشتان دست را به هم بچسباند و برابر گوش بگذارد ، بطوری كه سر آنها رو به قبله باشد .
5 در سجده دعا كند و از خدا حاجت بخواهد و این دعا را بخواند : یا خیر المسؤولین و یا خیر المعطین ارزقنی وارزق عیالی من فضلك فانك ذوالفضل العظیم . یعنی ای بهترین كسی كه از او سئوال میكنند و ای بهترین عطا كنندگان ، روزی بده به من و عیال من از فضل خودت ، پس بدرستی كه تو دارای فضل بزرگی .
6 بعد از سجده بر ران چپ بنشیند و روی پای راست را بر كف پای چپ بگذارد .
7 بعد از هر سجده وقتی نشست و بدنش آرام گرفت تكبیر بگوید .
8 بعد از سجده اول بدنش كه آرام گرفت استغفر الله ربی و اتوب الیه بگوید .
9 سجده را طول بدهد ودر موقع نشستن دستها را روی رانها بگذارد .
10 برای رفتن به سجده دوم ، در حال آرامی بدن ( الله‌اكبر ) بگوید .
11 در سجده‌ها صلوات بفرستد واگر آن را به قصد ذكری كه در سجده‌ها دستور داده‌اند بگوید اشكال ندارد .
12 در موقع بلند شدن ، دستها را بعد از زانوها از زمین بردارد .
13 مردها آرنجها وشكم را به زمین نچسبانند و بازوها را از پهلو جدا نگاه دارند و زنها آرنجها وشكم را بر زمین بگذارند و اعضاء بدن را به یكدیگر بچسبانند . و مستحبات دیگر سجده در كتابهای مفصل گفته شده است .
مسأله 1092
قرآن خواندن در سجده مكروه است . و نیز مكروه است برای بر طرف كردن گرد وغبار ، جای سجده را فوت كند . و اگر در اثر فوت كردن ، دو حرف از دهان بیرون آید ، نماز باطل است و غیر از اینها مكروهات دیگری هم در كتابهای مفصل گفته شده است .
سجده واجب قرآن
مسأله 1093
در هر یك از چهار سوره والنجم و اقراء و الم تنزیل و حم سجده یك آیه سجده است ، كه اگر انسان بخواند یا گوش به آن دهد ، بعد از تمام شدن آن آیه ، باید فورا سجده كند و اگر فراموش كرد ، هر وقت یادش آمد باید سجده نماید .
مسأله 1094
اگر انسان موقعی كه آیه سجده را میخواند ، از دیگری هم بشنود چنانچه گوش داده دو سجده نماید و اگر به گوشش خورده یك سجده كافی است .
مسأله 1095
در غیر نماز اگر در حال سجده آیه سجده را بخواند یا به آن گوش بدهد باید سر از سجده بردارد و دوباره سجده كند .
مسأله 1096
اگر آیه سجده را از كسی كه قصد خواندن قرآن ندارد ، بشنود ، یا از مثل گرامافون آیه سجده را بشنود لازم نیست سجده نماید ، ولی اگر از آلتی كه صدای خود انسان را میرساند بشنود واجب است سجده كند .
مسأله 1097
در سجده واجب قرآن نمیشود بر چیزهای خوراكی و پوشاكی سجده كرد ، ولی سایر شرایط سجده را كه در نماز است لازم نیست مراعات كنند .
مسأله 1098
در سجده واجب قرآن باید طوری عمل كند كه بگویند سجده كرد .
مسأله 1099
هر گاه در سجده قرآن پیشانی را به قصد سجده به زمین بگذارد ، اگر چه ذكر نگوید كافیست و گفتن ذكر ، مستحب است و بهتر است بگوید : لا اله الا الله حقا حقا لا اله الا الله ایمانا وتصدیقا لا اله الا الله عبودیه ورقا سجدت لك یا رب تعبدا و رقا لا مستنكفا و لا مستكبرا بل انا عبد ذلیل ضعیف خائف مستجیر.
تشهد
مسأله 1100
در ركعت دوم تمام نمازهای واجب و ركعت سوم نماز مغرب و ركعت چهارم نماز ظهر و عصر و عشا باید انسان بعد از سجده دوم بنشیند و در حال آرام بودن بدن تشهد بخواند یعنی بگوید : اشهد ان لا اله الا الله وحده لاشریك له و اشهد ان محمدا عبده و رسوله اللهم صل علی محمد و آل محمد .
مسأله 1101
كلمات تشهد باید به عربی صحیح و بطوری كه معمول است پشت سر هم گفته شود .
مسأله 1102
اگر تشهد را فراموش كند و بایستد و پیش از ركوع یادش بیاید كه تشهد را نخوانده ، باید بنشیند و تشهد را بخواند و دوباره بایستد و آنچه باید در آن ركعت خوانده شود بخواند ونماز را تمام كند واگر در ركوع یا بعد از آن یادش بیاید ، باید نماز را تمام كند و بعد از سلام نماز ، تشهد را قضا كند ، و بنابر احتیاط واجب برای تشهد فراموش شده دو سجده سهو بجا آورد .
مسأله 1103
مستحب است در حال تشهد بر ران چپ بنشیند و روی پای راست را به كف پای چپ بگذارد و پیش از تشهد بگوید : الحمد لله یا بگوید بسم‌الله و بالله والحمد لله و خیر الاسماء لله ونیز مستحب است دستها را بر رانها بگذارد وانگشتها را به یكدیگر بچسباند و به دامان خود نگاه كند و بعد از تمام شدن تشهد بگوید و تقبل شفاعته و ارفع درجته .
مسأله 1104
مستحب است زنها در وقت خواندن تشهد ، رانها را بهم بچسبانند.
سلام نماز
مسأله 1105
بعد از تشهد ركعت آخر نماز مستحب است در حالیكه نشسته و بدن آرام است بگوید : السلام علیك ایها النبی و رحمه الله و بركاته وبعد از آن باید بگوید : السلام علیكم و بنابر احتیاط واجب اضافه كند و رحمه الله وبركاته یا بگوید : السلام علینا و علی عباد الله الصالحین .
مسأله 1106
اگر سلام نماز را فراموش كند و موقعی یادش بیاید كه صورت نماز به هم نخورده و كاری هم كه عمدی و سهوی آن نماز را باطل میكند مثل پشت به قبله كردن انجام نداده ، باید سلام را بگوید و نمازش صحیح است .
مسأله 1107
اگر سلام نماز را فراموش كند و موقعی یادش بیاید كه صورت نماز بهم خورده است ، چنانچه پیش از آن كه صورت نماز بهم بخورد كاری كه عمدی و سهوی آن نماز را باطل میكند ، مثل پشت بقبله كردن انجام نداده باشد نمازش صحیح است ، و اگر پیش از آن كه صورت نماز بهم بخورد ، كاری كه عمدی و سهوی آن نماز را باطل میكند انجام داده باشد بنابر احتیاط نمازش باطل است ، گرچه صحیح بودن آن خالی از قوت نیست.
ترتیب
مسأله 1108
اگر عمدا ترتیب نماز را به هم بزند ، مثلا سوره را پیش از حمد بخواند ، یا سجود را پیش از ركوع بجا آورد ، نماز باطل میشود .
مسأله 1109
اگر ركنی از نماز را فراموش كند و ركن بعد از آن را بجا آورد ، مثلا پیش از آن كه ركوع كند دو سجده نماید ، نماز باطل است .
مسأله 1110
اگر ركنی را فراموش كند و چیزی را كه بعد از آن است و ركن نیست بجا آورد ، مثلا پیش از آن كه دو سجده كند تشهد بخواند ، باید ركن را بجا آورد وآنچه را اشتباها پیش از آن خوانده دوباره بخواند .
مسأله 1111
اگر چیزی را كه ركن نیست فراموش كند وركن بعد از آن را بجا آورد ، مثلا حمد را فراموش كند و مشغول ركوع شود ، نمازش صحیح است .
مسأله 1112
اگر چیزی را كه ركن نیست فراموش كند و چیزی را كه بعد از آن است و آن هم ركن نیست بجا آورد ، مثلا حمد را فراموش كند و سوره را بخواند چنانچه مشغول ركن بعد شده باشد ، مثلا در ركوع یادش بیاید كه حمد را نخوانده ، باید بگذرد ونماز او صحیح است ، و اگر مشغول ركن بعد نشده باشد ، باید آنچه را فراموش كرده بجا آورد و بعد از آن ، چیزی را كه اشتباها جلوتر خوانده دوباره بخواند .
مسأله 1113
اگر سجده اول را به خیال این كه سجده دوم است ، یا سجده دوم را به خیال این كه سجده اول است بجا آورد ، نماز صحیح است و سجده اول او سجده اول و سجده دوم او سجده دوم حساب میشود.
موالات
مسأله 1114
انسان باید نماز را با موالات بخواند ، یعنی كارهای نماز مانند ركوع و سجود و تشهد را پشت سر هم بجا آورد و چیزهائی را كه در نماز میخواند بطوری كه معمول است پشت سر هم بخواند و اگر به قدری بین آنها فاصله بیندازد كه نگویند نماز میخواند نمازش باطل است گرچه بطور سهوی باشد .
مسأله 1115
اگر در نماز عمدا بین حرفها یا كلمات فاصله بیندازد و فاصله بقدری نباشد كه صورت نماز از بین برود بنابر احتیاط واجب نمازش باطل میشود و اگر سهوا باشد چنانچه مشغول ركن بعد نشده باشد ، باید آن حرفها یا كلمات را بطور معمول بخواند و اگر مشغول ركن بعد شده باشد ، نمازش صحیح است .
مسأله 1116
طول دادن ركوع و سجود و خواندن سوره‌های بزرگ ، موالات را بهم نمیزند.
قنوت
مسأله 1117
در تمام نمازهای واجب و مستحب پیش از ركوع ركعت دوم مستحب است قنوت بخواند ، و در نماز وتر با آن كه یك ركعت میباشد ، خواندن قنوت پیش از ركوع مستحب است ، و نماز جمعه در هر ركعت یك قنوت دارد و نماز آیات پنج قنوت و نماز عید فطر و قربان در ركعت اول پنج قنوت و در ركعت دوم چهار قنوت دارد .
مسأله 1118
اگر بخواهد قنوت بخواند باید احتیاطا دستها را مقابل صورت بلند كند وبقصد رجاء كف آنها را رو به آسمان و پهلوی هم نگهدارد و غیر شست ، انگشتهای دیگر را بهم بچسباند و بكف دستها نگاه كند .
مسأله 1119
در قنوت هر ذكری بگوید ، اگر چه یك سبحان الله باشد ، كافیست و بهتر است بگوید : لا اله الا الله الحلیم الكریم لا اله الا الله العلی العظیم سبحان الله رب السموات السبع و رب الأرضین السبع و ما فیهن و ما بینهن و رب العرش العظیم و الحمد لله رب العالمین .
مسأله 1120
مستحب است انسان قنوت را بلند بخواند ، ولی برای كسی كه نماز را به جماعت میخواند ، اگر امام جماعت صدای او را بشنود ، بلند خواندن قنوت مستحب نیست.
مسأله 1121
اگر عمدا قنوت نخواند قضا ندارد و اگر فراموش كند و پیش از آن كه باندازه ركوع خم شود یادش بیاید ، مستحب است بایستد و بخواند ، و اگر در ركوع یادش بیاید ، مستحب است بعد از ركوع قضا كند و اگر در سجده یادش بیاید ، مستحب است بعد از سلام نماز قضا نماید.
ترجمه نماز
1 - ترجمه سوره حمد بسم الله الرحمن الرحیم ، یعنی ابتدا میكنم بنام خداوندی كه در دنیا بر مؤمن و كافر رحم میكند و در آخرت بر مؤمن رحم مینماید . الحمد لله رب العالمین یعنی ثنا مخصوص خداوندیست كه پرورش دهنده همه موجوداتست . الرحمن الرحیم یعنی در دنیا بر مؤمن و كافر و در آخرت بر مؤمن رحم میكند . مالك یوم الدین یعنی پادشاه و صاحب اختیار روز قیامت است . ایاك نعبد و ایاك نستعین یعنی فقط ترا عبادت میكنیم و فقط از تو كمك میخواهیم . اهدنا الصراط المستقیم یعنی هدایت كن ما را به راه راست كه آن دین اسلام است . صراط الذین انعمت علیهم یعنی به راه كسانی كه به آنان نعمت دادی كه آنان پیغمبران و جانشینان پیغمبران هستند غیر المغضوب علیهم ولا الضالین یعنی نه به راه كسانی كه غضب كرده‌ای بر ایشان و نه آن كسانی كه گ
<-PollName->
<-PollItems->
مسأله 1040
بعد از تمام شدن ذكر ركوع ، باید راست به ایستد وبعد از آن كه بدن آرام گرفت به سجده رود واگر عمدا پیش از ایستادن ، یا پیش از آرام گرفتن بدن به سجده رود نمازش باطل است .
مسأله 1041
اگر ركوع را فراموش كند و پیش از آن كه به سجده برسد ، یادش بیاید ، باید بایستد بعد به ركوع رود و چنانچه به حالت خمیدگی به ركوع برگردد ، نمازش باطل است .
مسأله 1042
اگر بعد از آن كه پیشانی بزمین برسد ، یادش بیاید كه ركوع نكرده بنابر احتیاط واجب باید بایستد و ركوع را بجا آورد و نماز را تمام كند و دوباره بخواند .
مسأله 1043
مستحب است پیش از رفتن به ركوع در حالی كه راست ایستاده تكبیر بگوید و در ركوع زانوها را به عقب دهد و پشت را صاف نگهدارد و گردن را بكشد و مساوی پشت نگهدارد و بین دو قدم را نگاه كند وپیش از ذكر یا بعد از آن صلوات بفرستد و بعد از آن كه از ركوع برخاست و راست ایستاد ، در حال آرامی بدن بگوید سمع الله لمن حمده .
مسأله 1044
مستحب است در ركوع زنها دست را از زانو بالاتر بگذارند و زانوها را به عقب ندهند.
سجود
مسأله 1045
نمازگزار باید در هر ركعت از نمازهای واجب و مستحب ، بعد از ركوع دو سجده كند وسجده آن است كه پیشانی و كف دو دست و سر دو زانو و سر دو انگشت بزرگ پاها را بر زمین بگذارد .
مسأله 1046
دو سجده روی هم یك ركن است كه اگر كسی در نماز واجب عمدا یا از روی فراموشی هر دو را ترك كند ، یا دو سجده دیگر به آنها اضافه نماید ، نمازش باطل است.
مسأله 1047
اگر عمدا یك سجده كم یا زیاد كند ، نماز باطل میشود و اگر سهوا یك سجده كم كند حكم آن بعدا گفته خواهد شد .
مسأله 1048
اگر پیشانی را عمدا یا سهوا به زمین نگذارد ، سجده نكرده است . اگر چه جاهای دیگر به زمین برسد ولی اگر پیشانی را به زمین بگذارد و سهوا جاهای دیگر را به زمین نرساند ، یا سهوا ذكر نگوید سجده صحیح است .
مسأله 1049
در سجده هر ذكری بگوید كافی است ولی احتیاط واجب آن است كه مقدار ذكر از سه مرتبه سبحان الله یا یك مرتبه سبحان ربی الاعلی و بحمده كمتر نباشد ومستحب است سبحان ربی الاعلی و بحمده را سه یا پنج یا هفت مرتبه بگوید .
مسأله 1050
در سجود باید به مقدار ذكر واجب ، بدن آرام باشد و موقع گفتن ذكر مستحب هم ، اگر آن را به قصد ذكری كه برای سجده دستور داده‌اند بگوید ، آرام بودن بدن لازم است .
مسأله 1051
اگر پیش از آن كه پیشانی به زمین برسد و بدن آرام بگیرد عمدا ذكر سجده را بگوید ، یا پیش‌از تمام شدن ذكر عمدا سر از سجده بردارد ، نماز باطل است .
مسأله 1052
اگر پیش از آن كه پیشانی به زمین برسد و بدن آرام گیرد ، سهوا ذكر سجده را بگوید و پیش از آن كه سر از سجده بردارد ، بفهمد اشتباه كرده باید دوباره در حال آرام بودن ، ذكر را بگوید .
مسأله 1053
اگر بعد از آن كه سر از سجده برداشت ، بفهمد كه پیش از آرام گرفتن بدن ذكر را گفته یا پیش از آن كه ذكر سجده تمام شود سر برداشته نمازش صحیح است .
مسأله 1054
اگر موقعی كه ذكر سجده را میگوید ، یكیاز هفت عضو را عمدا از زمین بردارد ، نماز باطل میشود ولیموقعی كه مشغول گفتن ذكر نیست ، اگر غیر پیشانی جاهای دیگر را از زمین بردارد و دوباره بگذارد اشكال ندارد .
مسأله 1055
اگر پیش از تمام شدن ذكر سجده سهوا پیشانی را از زمین بردارد نمیتواند دوباره بزمین بگذارد وباید آنرا یك سجده حساب كند ، ولی اگر جاهای دیگر را سهوا از زمین بردارد ، باید دو مرتبه به زمین بگذارد و ذكر را بگوید .
مسأله 1056
بعد از تمام شدن ذكر سجده اول باید بنشیند تا بدن آرام گیرد و دوباره به سجده رود .
مسأله 1057
جای پیشانی نمازگزار باید از جاهای زانوهایش پست‌تر و بلند تر از چهار انگشت بسته نباشد ، بلكه احتیاط واجب آن است كه جای پیشانی او از جای انگشتانش پست‌تر و بلند تر از چهار انگشت بسته نباشد .
مسأله 1058
در زمین سراشیب كه سراشیبی آن درست معلوم نیست احتیاط واجب آن است كه جای پیشانی نمازگزار از جای انگشتهای پا و سر زانوهای او بیش از چهار انگشت بسته بلند تر نباشد .
مسأله 1059
اگر پیشانی را سهوا به چیزی بگذارد كه از جای انگشتهای پا و سر زانوهای او بلند تر از چهار انگشت بسته است ، چنانچه بلندی آن بقدری است كه نمیگویند در حال سجده است ، میتواند سر را بردارد و به چیزی كه بلندی آن به اندازه چهار انگشت بسته یا كمتر است بگذارد و میتواند سر را بروی آنچه باندازه چهار انگشت یا كمتر است بكشد ، و اگر بلندی آن بقدری است كه میگویند در حال سجده است احتیاط واجب آن است كه پیشانی را از روی آن بروی چیزی كه بلندی آن به اندازه چهار انگشت بسته یا كمتر است بكشد ، واگر كشیدن پیشانی ممكن نیست ، بنابر احتیاط واجب باید نماز را تمام كند و دوباره بخواند .
مسأله 1060
باید بین پیشانی و آنچه بر آن سجده میكند چیزی نباشد پس اگر مهر بقدری چرك باشد كه پیشانی به خود مهر نرسد ، سجده باطل است ولی اگر مثلا رنگ مهر تغییر كرده باشد اشكال ندارد .
مسأله 1061
در سجده باید كف دست را بر زمین بگذارد ولی در حال ناچاری پشت دست هم مانعی ندارد ، و اگر پشت دست ممكن نباشد ، باید مچ دست را بگذارد ، و چنانچه آن را هم نتواند ، باید تا آرنج هر جا كه میتواند بر زمین بگذارد و اگر آن هم ممكن نیست ، گذاشتن بازو كافی است .
مسأله 1062
در سجده باید بنابر احتیاط واجب سر دو انگشت بزرگ پاها را به زمین بگذارد ، و اگر انگشتهای دیگر پا ، یا روی پا را به زمین بگذارد ، یا به واسطه بلند بودن ناخن ، سر شست بزمین نرسد نماز باطل است وكسی كه به واسطه ندانستن مسأله نمازهای خود را این طور خوانده بنابر احتیاط مستحب ، باید دوباره بخواند .
مسأله 1063
كسی كه مقداری از شست پایش بریده ، باید بقیه آن را به زمین بگذارد ، و اگر چیزی از آن نمانده ، یا اگر مانده خیلی كوتاه است باید بقیه انگشتان را بگذارد واگر هیچ انگشت ندارد ، باید هر مقداری از پا باقی مانده به زمین بگذارد .
مسأله 1064
اگر بطور غیر معمول سجده كند ، مثلا سینه وشكم را به زمین بچسباند ، بنابر احتیاط واجب باید نماز را دوباره بخواند ، واگر پاها را درازا كند ، اگر چه هفت عضوی كه گفته شد به زمین برسد ، باید نماز را دوباره بخواند .
مسأله 1065
مهر یا چیز دیگری كه بر آن سجده میكند ، باید پاك باشد ، ولی اگر مثلا مهر را روی فرش نجس بگذارد ، یا یك طرف مهر نجس باشد و پیشانی را به طرف پاك آن بگذارد اشكال ندارد .
مسأله 1066
اگر در پیشانی دمل و مانند آن باشد ، چنانچه ممكن است باید با جای سالم پیشانی سجده كند ، و اگر ممكن نیست باید زمین را گود كند ودمل را در گودال و جای سالم را به مقداری كه برای سجده كافی باشد بر زمین بگذارد .
مسأله 1067
اگر دمل یا زخم تمام پیشانی را گرفته باشد باید بیكی از دو طرف پیشانی سجده كند و اگر ممكن نیست به چانه و اگر به چانه هم ممكن نیست باید به هر جای از صورت كه ممكن است سجده كند و اگر به هیچ جای از صورت ممكن نیست باید با جلو سر سجده نماید .
مسأله 1068
كسی كه نمیتواند پیشانی را به زمین برساند باید به قدری كه میتواند خم شود و مهر یا چیز دیگری را كه سجده بر آن صحیح است روی چیز بلندی گذاشته و طوری پیشانی را بر آن بگذارد كه بگویند سجده كرده است ، ولی باید كف دستها و زانوها و انگشتان پا را بطور معمول بزمین بگذارد .
مسأله 1069
كسی كه هیچ نمیتواند خم شود باید برای سجده بنشیند و با سر اشاره كند و اگر نتواند باید با چشمها اشاره نماید و در هر دو صورت احتیاط واجب آن است كه اگر میتواند بقدری مهر را بلند كند كه پیشانی را بر آن بگذارد و اگر نمیتواند احتیاط مستحب آن است كه مهر را بلند كند وبه پیشانی بگذارد ، و اگر با سر یا چشمها هم نمیتواند اشاره كند ، باید در قلب نیت سجده كند ، و بنابر احتیاط واجب با دست و مانند آن برای سجده اشاره نماید .
مسأله 1070
كسی كه نمیتواند بنشیند ، باید ایستاده نیت سجده كند و چنانچه میتواند ، برای سجده با سر اشاره كند و اگر نمیتواند ، با چشمها اشاره نماید و اگر این را هم نمیتواند ، در قلب نیت سجده كند ، وبنابر احتیاط واجب با دست و مانند آن برای سجده اشاره نماید .
مسأله 1071
اگر پیشانی بیاختیار از جای سجده بلند شود ، چنانچه ممكن باشد باید نگذارد دوباره به جای سجده برسد ، واین یك سجده حساب میشود ، چه ذكر سجده را گفته باشد یا نه واگر نتواند سر را نگهدارد وبی اختیار دوباره به جای سجده برسد ، رویهم یك سجده حساب میشود و اگر ذكر نگفته باشد باید بگوید .
مسأله 1072
جائی كه انسان باید تقیه كند میتواند بر فرش ومانند آن سجده نماید ولازم نیست برای نماز به جای دیگر برود .
مسأله 1073
اگر روی چیزی كه بدن روی آن آرام نمیگیرد سجده كند باطل است ولی روی تشك پر یا چیز دیگری كه بعد از سر گذاشتن و مقداری پائین رفتن آرام میگیرد سجده كند اشكال ندارد .
مسأله 1074
اگر انسان ناچار شود كه در زمین گل نماز بخواند میتواند در حالی كه ایستاده است ، برای سجده با سر اشاره كند و تشهد را ایستاده بخواند و اگر سجده وتشهد را بطور معمول هم بجا آورد ، نمازش صحیح است .
مسأله 1075
در ركعت اول و ركعت سومی كه تشهد ندارد ، مثل ركعت سوم نماز ظهر و عصر و عشا اگر بعد از سجده دوم بدون آن كه مقداری بنشیند برای ركعت بعد برخیزد نمازش صحیح است ، ولی بنابر احتیاط واجب باید بعد از سجده دوم قدری بیحركت بنشیند و بعد برخیزد .
چیزهائی كه سجده بر آنها صحیح است
مسأله 1076
باید بر زمین و چیزهای غیر خوراكی كه از زمین میروید ، مانند چوب و برگ درخت سجده كرد و سجده بر چیزهای خوراكی و پوشاكی صحیح نیست و نیز سجده كردن بر چیزهای معدنی مانند طلا و نقره و عقیق و فیروزه باطل است اما سجده كردن بر سنگهای معدنی مانند سنگ مرمر و سنگهای سیاه اشكال ندارد .
مسأله 1077
احتیاط واجب آن است كه بر برگ درخت مو اگر تازه باشد سجده نكنند .
مسأله 1078
سجده بر چیزهائی كه از زمین میروید و خوراك حیوان است مثل علف و كاه صحیح است .
مسأله 1079
سجده بر گلهائی كه خوراكی نیستند ، صحیح است ولی سجده بر دواهای خوراكی كه از زمین میروید ، مانند گل بنفشه و گل گاوزبان صحیح نیست .
سجود
مسأله 1080
سجده بر گیاهی كه خوردن آن در بعضی از شهرها معمول است ودر شهرهای دیگر معمول نیست و نیز سجده بر میوه نارس صحیح نیست ولی سجده بر توتون جایز است.
مسأله 1081
سجده بر سنگ آهك و سنگ گچ صحیح است بلكه به گچ و آهك پخته و آجر و كوزه گلی و مانند آن هم میشود سجده كرد .
م
<-PollName->
<-PollItems->
مسأله 1010
اگر در دو ركعت اول نماز به خیال این كه دو ركعت آخر است تسبیحات بگوید ، چنانچه پیش از ركوع بفهمد ، باید حمد و سوره را بخواند و اگر در ركوع بفهمد ، نمازش صحیح است .
مسأله 1011
اگر در دو ركعت آخر نماز به خیال این كه در دو ركعت اول است حمد بخواند ، یا در دو ركعت اول نماز با این كه گمان میكرده در دو ركعت آخر است حمد بخواند ، چه پیش از ركوع بفهمد چه بعد از آن نمازش صحیح است .
مسأله 1012
اگر در ركعت سوم یا چهارم میخواست حمد بخواند تسبیحات بزبانش آمد ، یا میخواست تسبیحات بخواند حمد بزبانش آمد باید آنرا رها كند ودوباره حمد یا تسبیحات را بخواند .
قرائت
ولی اگر عادتش خواندن چیزی بوده كه به‌زبانش آمده ، ودر خزانه قلبش آنرا قصد داشته میتواند همان را تمام كند ونمازش صحیح است .
مسأله 1013
كسی كه عادت دارد در ركعت سوم و چهارم تسبیحات بخواند اگر بدون قصد مشغول خواندن حمد شود باید آنرا رها كند ودوباره حمد یا تسبیحات را بخواند .
مسأله 1014
در ركعت سوم و چهارم مستحب است بعد از تسبیحات استغفار كند ، مثلا بگوید : استغفر الله ربی واتوب الیه یا بگوید اللهم اغفرلی ، واگر به گمان آن كه حمد یا تسبیحات را گفته مشغول گفتن استغفار شود و شك كند كه حمد یا تسبیحات را خوانده یا نه ، باید به شك خود اعتنا ننماید ولی اگر نمازگزار پیش از خم شدن برای ركوع در حالی كه مشغول گفتن استغفار نیست ، شك كند كه حمد یا تسبیحات را خوانده یا نه ، باید حمد یا تسبیحات را بخواند .
مسأله 1015
اگر در ركوع ركعت سوم یا چهارم یا در حال رفتن به ركوع شك كند كه حمد یا تسبیحات را خوانده یا نه ، باید به شك خود اعتنا نكند .
مسأله 1016
هر گاه شك كند كه آیه یا كلمه‌ای را درست گفته یا نه اگر به چیزی كه بعد از آنست مشغول نشده ، باید آن آیه یا كلمه را بطور صحیح بگوید و اگر به چیزی كه بعد از آنست مشغول شده ، چنانچه آن چیز ركن باشد مثل آن كه در ركوع شك كند كه فلان كلمه از سوره را درست گفته یا نه ، باید بشك خود اعتنا نكند ، واگر ركن نباشد ، مثلا موقع گفتن ( الله الصمد ) شك كند كه ( قل هو الله احد ) را درست گفته یا نه ، باز هم میتواند بشك خود اعتنا نكند ، ولی اگر احتیاطا آن آیه یا كلمه را بطور صحیح بگوید اشكال ندارد ، واگر چند مرتبه هم شك كند ، میتواند چند بار بگوید اما اگر به وسواس برسد و باز هم بگوید ، بنابر احتیاط واجب باید نمازش را دوباره بخواند .
مسأله 1017
مستحب است در ركعت اول ، پیش از خواندن حمد بگوید اعوذ بالله من الشیطان الرجیم و در ركعت اول ودوم نماز ظهر و عصر ( بسم الله ) را بلند بگوید وحمد و سوره را شمرده بخواند و در آخر هر آیه وقف كند یعنی آن را به آیه بعد نچسباند ، ودر حال خواندن حمد وسوره به معنای آیه توجه داشته باشد . اگر نماز را به جماعت میخواند ، بعد از تمام شدن حمد امام و اگر فرادی میخواند ، بعد از آن كه حمد خودش تمام شد بگوید الحمد لله رب العالمین . بعد از خواندن سوره قل هو الله احد ، یك ، یا دو ، یا سه مرتبه كذلك الله ربی یا سه مرتبه كذلك الله ربنا بگوید ، بعد از خواندن سوره كمی صبر كند بعد تكبیر پیش از ركوع را بگوید یا قنوت را بخواند .
مسأله 1018
مستحب است در تمام نمازها در ركعت اول ، سوره انا انزلناه و در ركعت دوم ، سوره قل هو الله احد را بخواند .
مسأله 1019
مكروه است انسان در تمام نمازهای یك شبانه روز سوره قل هو الله احد را نخواند .
مسأله 1020
خواندن سوره قل هو الله احد به یك نفس مكروه است .
مسأله 1021
سوره‌ای را كه در ركعت اول خوانده مكروه است در ركعت دوم بخواند ولی اگر سوره قل هو الله احد را در هر دو ركعت بخواند مكروه نیست.
ركوع
مسأله 1022
در هر ركعت بعد از قرائت باید به اندازه‌ای خم شود كه بتواند دست را به زانو بگذارد واین عمل را ركوع میگویند .
مسأله 1023
اگر به اندازه ركوع خم شود ، ولی دستها را به زانو نگذارد اشكال ندارد .
مسأله 1024
هر گاه ركوع را بطور غیر معمول بجا آورد ، مثلا به چپ یا راست خم شود ، اگر چه دستهای او به زانو برسد ، صحیح نیست .
مسأله 1025
خم شدن باید به قصد ركوع باشد ، پس اگر به قصد كار دیگر مثلا برای كشتن جانور خم شود ، نمیتواند آن را ركوع حساب كند بلكه باید بایستد دوباره برای ركوع خم شود وبه واسطه این عمل ، ركن زیاد نشده و نماز باطل نمیشود .
مسأله 1026
كسی كه دست یا زانوی او با دست و زانوی دیگران فرق دارد ، مثلا دستش خیلی بلند است كه اگر كمی خم شود به زانو میرسد یا زانوی او پائین‌تر از مردم دیگر است كه باید خیلی خم شود تا دستش بزانو برسد ، باید به اندازه معمول خم شود .
مسأله 1027
كسی كه نشسته ركوع میكند ، باید به قدری خم شود كه صورتش مقابل زانوها برسد و بهتر است به قدری خم شود كه صورت نزدیك جای سجده برسد .
مسأله 1028
انسان هر ذكری در ركوع بگوید كافی است ولی احتیاط واجب آن است كه بقدر سه مرتبه سبحان الله یا یك مرتبه سبحان ربی العظیم وبحمده كمتر نباشد .
مسأله 1029
ذكر ركوع باید دنبال هم و به عربی صحیح گفته شود و مستحب است آن را سه یا پنج یا هفت مرتبه بلكه بیشتر بگویند .
مسأله 1030
در ركوع باید بمقدار ذكر واجب ، بدن آرام باشد ودر ذكر مستحب هم اگر آن را بقصد ذكری كه برای ركوع دستور داده‌اند بگوید بنابر احتیاط واجب ، آرام بودن بدن لازم است .
مسأله 1031
اگر موقعی كه ذكر واجب ركوع را میگوید ، بیاختیار به قدری حركت كند كه از حال آرام بودن بدن خارج شود بنابر احتیاط واجب باید بعد از آرام گرفتن بدن ، دوباره ذكر را بگوید ، ولی اگر كمی حركت كند كه از حال آرام بودن بدن خارج نشود ، یا انگشتان را حركت دهد اشكال ندارد .
مسأله 1032
اگر پیش از آن كه به مقدار ركوع خم شود و بدن آرام گیرد عمدا ذكر ركوع را بگوید ، نمازش باطل است .
مسأله 1033
اگر پیش از تمام شدن ذكر واجب ، عمدا سر از ركوع بردارد نمازش باطل است واگر سهوا سر بردارد ، چنانچه پیش از آن كه از حال ركوع خارج شود ، یادش بیاید كه ذكر ركوع را تمام نكرده باید در حال آرامی بدن دوباره ذكر را بگوید واگر بعد از آن كه از حال ركوع خارج شد ، یادش بیاید نماز او صحیح است .
مسأله 1034
اگر نتواند به مقدار ذكر در ركوع بماند ، در صورتیكه بتواند پیش از آن كه از حد ركوع بیرون رود ذكر را بگوید ، باید در آن حال تمام كند و اگر نتواند در حال برخاستن ذكر را بقصد رجاء بگوید .
مسأله 1035
اگر بواسطه مرض و مانند آن در ركوع آرام نگیرد نماز صحیح است ولی باید پیش از آن كه از حال ركوع خارج شود ، ذكر واجب یعنی سبحان ربی العظیم وبحمده یا سه مرتبه سبحان الله را بگوید .
مسأله 1036
هر گاه نتواند به اندازه ركوع خم شود ، باید به چیزی تكیه دهد و ركوع كند واگر موقعی هم كه تكیه داده نتواند بطور معمول ركوع كند باید به هر اندازه میتواند ، خم شود و اگر هیچ نتواند خم شود باید موقع ركوع بنشیند و نشسته ركوع كند و احتیاط مستحب آن است كه نماز دیگری هم بخواند و برای ركوع آن با سر اشاره نماید .
مسأله 1037
كسی كه میتواند ایستاده نماز بخواند اگر در حال ایستاده یا نشسته نتواند ركوع كند ، باید ایستاده نماز بخواند و برای ركوع با سر اشاره كند و اگر نتواند اشاره كند ، باید به نیت ركوع چشمها را هم بگذارد و ذكر آن را بگوید وبه نیت برخاستن از ركوع ، چشمها را باز كند واگر از این هم عاجز است باید در قلب ، نیت ركوع كند و ذكر آن را بگوید .
مسأله 1038
كسی كه نمیتواند ایستاده یا نشسته ركوع كند وبرای ركوع فقط میتواند در حالی كه نشسته است كمی خم شود یا در حالی كه ایستاده است با سر اشاره كند ، باید ایستاده نماز بخواند وبرای ركوع با سر اشاره نماید واحتیاط مستحب آن است كه نماز دیگری هم بخواند و موقع ركوع آن بنشیند وهر قدر میتواند برای ركوع خم شود .
مسأله 1039
اگر بعد از رسیدن به حد ركوع و آرام گرفتن بدن سر بردارد و دو مرتبه به قصد ركوع باندازه ركوع خم شود ، نمازش باطل است ، ونیز اگر بعد از آن كه به اندازه ركوع خم شد و بدنش آرام گرفت ، بقصد ركوع به قدری خم شود كه از اندازه ركوع بگذرد و دوباره به ركوع برگردد ، بنابر احتیاط واجب نمازش باطل است و بهتر آن است كه نماز را تمام كند و از سر بخواند .
<-PollName->
<-PollItems->
مسأله 980
اگر عمدا سوره را پیش از حمد بخواند نمازش باطل است واگر اشتباها سوره را پیش از حمد بخواند ودر بین آن یادش بیاید ، باید سوره را رها كند وبعد از خواندن حمد سوره را از اول بخواند .
مسأله 981
اگر حمد و سوره یا یكی از آنها را فراموش كند و بعد از رسیدن بركوع بفهمد نمازش صحیح است .
مسأله 982
اگر پیش از آن كه برای ركوع خم شود ، بفهمد كه حمد و سوره را نخوانده باید بخواند . واگر بفهمد سوره را نخوانده ، باید فقط سوره را بخواند ولی اگر بفهمد حمد تنها را نخوانده ، باید اول حمد وبعد از آن دوباره سوره را بخواند ، و نیز اگر خم شود و پیش از آن كه بركوع برسد ، بفهمد حمد و سوره ، یا سوره تنها ، یا حمد تنها را نخوانده ، باید بایستد و به همین دستور عمل نماید .
مسأله 983
اگر در نماز یكی از چهار سوره‌ای را كه آیه سجده دارد و در مسأله 355 گفته شد ، عمدا بخواند نمازش باطل است .
مسأله 984
اگر اشتباها مشغول خواندن سوره‌ای شود كه سجده واجب دارد ، چنانچه پیش از رسیدن به آیه سجده بفهمد ، باید آن سوره را رها كند وسوره دیگر بخواند و اگر بعد از خواندن آیه سجده ، بفهمد باید در بین نماز با اشاره سجده آنرا بجا آورد و بهمان سوره كه خوانده اكتفا نماید .
مسأله 985
اگر در نماز آیه سجده را بشنود و به اشاره سجده كند نمازش صحیح است .
مسأله 986
در نماز مستحبی خواندن سوره لازم نیست ، اگر چه آن نماز به واسطه نذر كردن واجب شده باشد ، ولی در بعضی از نمازهای مستحبی مثل نماز وحشت كه سوره مخصوصی دارد ، اگر بخواهد به دستور آن نماز رفتار كرده باشد ، باید همان سوره را بخواند .
مسأله 987
در نماز جمعه و در نماز ظهر روز جمعه مستحب است در ركعت اول بعد از حمد ، سوره جمعه و در ركعت دوم بعد از حمد ، سوره منافقین بخواند و اگر مشغول یكی از اینها شود ، بنابر احتیاط واجب نمیتواند آنرا رها كند و سوره دیگر بخواند .
مسأله 988
اگر بعد از حمد مشغول خواندن سوره قل هو الله احد یا سوره قل یا ایها الكافرون شود ، نمیتواند آنرا رها كند و سوره دیگر بخواند ولی در نماز جمعه ونماز ظهر روز جمعه اگر از روی فراموشی به جای سوره جمعه و منافقین ، یكی از این دو سوره را بخواند ، تا به نصف نرسیده ، میتواند آنرا رها كند و سوره جمعه و منافقین را بخواند .
مسأله 989
اگر در نماز جمعه یا نماز ظهر روز جمعه عمدا سوره قل هو الله احد یا سوره قل یا ایها الكافرون بخواند ، اگر چه به نصف نرسیده باشد بنابر احتیاط واجب نمیتواند رها كند و سوره جمعه و منافقین را بخواند .
مسأله 990
اگر در نماز ، غیر سوره قل هو الله احد و قل یا ایها الكافرون سوره دیگری بخواند ، تا به نصف نرسیده میتواند رها كند و سوره دیگر بخواند .
مسأله 991
اگر مقداری از سوره را فراموش كند یا از روی ناچاری ، مثلا به واسطه تنگی وقت یا جهت دیگر نشود آنرا تمام نماید میتواند آن سوره را رها كند وسوره دیگر بخواند ، اگر چه از نصف گذشته باشد یا سوره‌ای را كه میخوانده قل هو الله احد ، یا قل یا ایها الكافرون باشد .
مسأله 992
بر مرد واجب است حمد و سوره نماز صبح و مغرب و عشا را بلند بخواند و بر مرد و زن واجب است حمد و سوره نماز ظهر و عصر را آهسته بخوانند .
مسأله 993
مرد باید در نماز صبح و مغرب و عشا مواظب باشد كه تمام كلمات حمد و سوره حتی حرف آخر آنها را بلند بخواند و این در صورتی است كه به كلمه بعد وصل كند ، و در غیر این صورت بلند خواندن حرف آخر كلمه لازم نیست .
مسأله 994
زن میتواند حمد و سوره نماز صبح و مغرب و عشا را بلند یا آهسته بخواند ، ولی اگر نامحرم صدایش را بشنود بنابر احتیاط واجب باید آهسته بخواند .
مسأله 995
اگر در جائی كه باید نماز را بلند خواند عمدا آهسته بخواند ، یا در جائی كه باید آهسته خواند عمدا بلند بخواند ، نمازش باطل است ولی اگر از روی فراموشی یا ندانستن
مسأله باشد صحیح است و اگر در بین خواندن حمد و سوره هم بفهمد اشتباه كرده ، لازم نیست مقداری را كه خوانده دوباره بخواند .
مسأله 996
اگر كسی در خواندن حمد و سوره بیشتر از معمول صدایش را بلند كند ، مثل آن كه آنها را با فریاد بخواند ، نمازش باطل است .
مسأله 997
انسان باید نماز را یاد بگیرد كه غلط نخواند و كسی كه به هیچ قسم نمیتواند صحیح آنرا یاد بگیرد ، باید هر طور كه میتواند بخواند و احتیاط مستحب آنست كه نماز را به جماعت بجا آورد .
مسأله 998
كسی كه حمد وسوره و چیزهای دیگر نماز را به خوبی نمیداند و میتواند یاد بگیرد ، چنانچه وقت نماز وسعت دارد ، باید یاد بگیرد و اگر وقت تنگ است ، بنابر احتیاط واجب در صورتی كه ممكن باشد ، باید نمازش را به جماعت بخواند.
مسأله 999
احتیاط واجب آن است كه برای یاد دادن واجبات نماز مزد نگیرند ولی برای مستحبات آن اشكال ندارد .
مسأله 1000
اگر یكی از كلمات حمد یا سوره را نداند ، یا عمدا آنرا نگوید یا بجای حرفی حرف دیگر بگوید مثلا بجای ( ض ) ( ظ ) بگوید یا جائی كه باید بدون زیر و زبر خوانده شود ، زیر و زبر بدهد ، یا تشدید را نگوید نماز او باطل است .
مسأله 1001
اگر انسان كلمه‌ای را صحیح بداند و در نماز همان طور بخواند وبعد بفهمد غلط خوانده احتیاط مستحب آن است كه دوباره بخواند و اگر وقت گذشته قضا نماید .
مسأله 1002
اگر زیر و زبر كلمه‌ای را نداند باید یاد بگیرد ولی اگر كلمه‌ای را كه وقف كردن آخر آن جایز است همیشه وقف كند یاد گرفتن زیر و زبر آن لازم نیست و نیز اگر نداند مثلا كلمه‌ای به ( س ) است یا به ( ص ) باید یاد بگیرد و چنانچه دو جور یا بیشتر بخواند ، مثل آن كه در اهدنا الصراط المستقیم ، مستقیم را یكمرتبه با سین و یكمرتبه با صاد بخواند نمازش باطل است مگر آن كه هر دو جور قرائت شده باشد و به امید رسیدن بواقع بخواند .
مسأله 1003
اگر در كلمه‌ای واو باشد و حرف قبل از واو در آن كلمه پیش داشته باشد وحرف بعد از واو در آن كلمه همزه ( ء ) باشد مثل كلمه سوء بهتر است آن واو را مد بدهد یعنی آنرا بكشد و هم چنین اگر در كلمه‌ای الف باشد و حرف قبل از الف در آن كلمه زبر داشته باشد و حرف بعد از الف در آن كلمه همزه باشد مثل جاء بهتر است الف آنرا بكشد و نیز اگر در كلمه‌ای ( ی ) باشد وحرف پیش از ( ی ) در آن كلمه زیر داشته باشد وحرف بعد از ( ی ) در آن كلمه همزه باشد مثل ( جیء ) بهتر آن است ( ی ) را با مد بخواند و اگر بعد از این واو و الف و ( ی ) بجای همزه ( ء ) حرفی باشد كه ساكن است یعنی زیر و زبر و پیش ندارد باز هم بهتر آنست این سه حرف را با مد بخواند ، مثلا در ولا الضالین كه بعد از الف حرف لام ساكن است ، بهتر آن است الف آن را با مد بخواند .
مسأله 1004
احتیاط مستحب آن است كه در نماز ، وقف به حركت و وصل به سكون ننماید و معنی وقف به حركت آن است كه زیر یا زبر یا پیش آخر كلمه‌ای را بگوید و بین آن كلمه و كلمه بعدش فاصله دهد ، مثلا بگوید الرحمن الرحیم و میم الرحیم را زیر بدهد و بعد قدری فاصله دهد وبگوید مالك یوم الدین . و معنی وصل به سكون آنست كه زیر یا زبر یا پیش كلمه‌ای را نگوید وآن كلمه را به كلمه بعد بچسباند مثل آن كه بگوید الرحمن الرحیم و میم الرحیم را زیر ندهد وفورا مالك یوم الدین را بگوید .
مسأله 1005
در ركعت سوم و چهارم نماز میتواند فقط یك حمد بخواند یا سه مرتبه تسبیحات اربعه بگوید یعنی سه مرتبه بگوید سبحان الله و الحمد لله ولا اله الا الله والله اكبر و اگر یك مرتبه هم تسبیحات اربعه بگوید كافی است ومیتواند در یك ركعت حمد و در ركعت دیگر تسبیحات بگوید وبهتر است در هر دو ركعت تسبیحات بخواند .
مسأله 1006
در تنگی وقت باید تسبیحات اربعه را یك مرتبه بگوید .
مسأله 1007
بر مرد و زن واجب است كه در ركعت سوم و چهارم نماز ، حمد یا تسبیحات را آهسته بخوانند .
مسأله 1008
اگر در ركعت سوم وچهارم حمد بخواند ، بنابر احتیاط واجب باید بسم الله آنرا هم آهسته بگوید .
مسأله 1009
<-PollName->
<-PollItems->
مسأله 950
اگر انسان بخواهد ( الله اكبر ) را به چیزی كه بعد از آن میخواند مثلا به ( بسم الله الرحمن الرحیم ) بچسباند باید ( ر ) اكبر را پیش بدهد .
مسأله 951
موقع گفتن تكبیره الاحرام باید بدن آرام باشد واگر عمدا در حالی كه بدنش حركت دارد ، تكبیره الاحرام را بگوید باطل است ، و چنانچه سهوا حركت كند بنابر احتیاط واجب باید اول ، عملی كه نماز را باطل میكند انجام دهد ودوباره تكبیر بگوید .
مسأله 952
تكبیر و حمد و سوره و ذكر و دعا را باید طوری بخواند كه خودش بشنود و اگر به واسطه سنگینی یا كری گوش یا سر و صدای زیاد نمیشنود ، باید طوری بگوید ، كه اگر مانعی نباشد بشنود .
مسأله 953
كسی كه لال است یا زبان او مرضی دارد كه نمیتواند ( الله اكبر ) را درست بگوید ، باید به هر طور كه میتواند بگوید و اگر هیچ نمیتواند بگوید باید در قلب خود بگذارند و برای تكبیر اشاره كند و زبانش را هم اگر میتواند حركت دهد .
مسأله 954
مستحب است بعد از تكبیره الاحرام بگوید " یا محسن قد اتاك المسیئ وقد امرت المحسن ان یتجاوز عن المسیئ انت المحسن و انا المسیئ بحق محمد وآل محمد صل علی محمد و آل محمد و تجاوز عن قبیح ما تعلم منی " یعنی ای خدائی كه ببندگان احسان میكنی بنده گنهكار به در خانه تو آمده وتو امر كرده‌ای كه نیكوكار از گنهكار بگذرد ، تو نیكوكاری و من گناهكار به حق محمد و آل محمد صلی الله علیه وآله وسلم رحمت خود را بر محمد و آل محمد بفرست و از بدیهائی كه میدانی از من سر زده بگذر .
مسأله 955
مستحب است موقع گفتن تكبیر اول نماز و تكبیرهای بین نماز ، دستها را تا مقابل گوشها بالا ببرد .
مسأله 956
اگر شك كند كه تكبیره الاحرام را گفته یا نه ، چنانچه مشغول خواندن چیزی شده ، به شك خود اعتنا نكند و اگر چیزی نخوانده ، باید تكبیر را بگوید .
مسأله 957 اگر بعد از گفتن تكبیره الاحرام شك كند كه آنرا صحیح گفته یا نه ، باید به شك خود اعتنا نكند.
قیام
مسأله 958
قیام در موقع گفتن تكبیره الاحرام و قیام پیش از ركوع كه آن را قیام متصل به ركوع میگویند ركن است ، ولی قیام در موقع خواندن حمد و سوره و قیام بعد از ركوع ركن نیست و اگر كسی آنرا از روی فراموشی ترك كند ، نمازش صحیح است.
مسأله 959
واجب است پیش‌از گفتن تكبیر و بعد از آن مقداری بایستد تا یقین كند كه در حال ایستادن تكبیر گفته است .
مسأله 960
اگر ركوع را فراموش كند وبعد از حمد و سوره بنشیند و یادش بیاید كه ركوع نكرده ، باید بایستد و به ركوع رود و اگر بدون این كه بایستد ، به حال خمیدگی به ركوع برگردد ، چون قیام متصل به ركوع را بجا نیاورده ، نماز او باطل است .
مسأله 961
موقعی كه ایستاده است ، باید بدن را حركت ندهد و به طرفی خم نشود وبجائی تكیه نكند ولی اگر از روی ناچاری باشد ، یا در حال خم شدن برای ركوع پاها را حركت دهد اشكال ندارد .
مسأله 962
اگر موقعی كه ایستاده ، از روی فراموشی بدن را حركت دهد ، یا به طرفی خم شود ، یا به جائی تكیه كند ، اشكال ندارد ولی در قیام موقع گفتن تكبیره الاحرام و قیام متصل به ركوع اگر از روی فراموشی هم باشد ، بنابر احتیاط واجب ، باید نماز را تمام كند ودوباره بخواند .
مسأله 963
احتیاط واجب آن است كه در موقع ایستادن ، هر دو پا روی زمین باشد ، ولی لازم نیست سنگینی بدن روی هر دو پا باشد واگر روی یك پا هم باشد اشكال ندارد .
مسأله 964
كسی كه میتواند درست بایستد ، اگر پاها را خیلی گشاد بگذارد كه به حال ایستادن معمولی نباشد نمازش باطل است .
مسأله 965
موقعی كه انسان در نماز میخواهد كمی جلو یا عقب رود ، یا كمی بدن را بطرف راست یا چپ حركت دهد ، باید چیزی نگوید ولی بحول الله و قوته اقوم و اقعد را باید در حال برخاستن بگوید و در موقع گفتن ذكرهای واجب هم بدن باید بیحركت باشد بلكه احتیاط واجب آنست كه در موقع گفتن ذكرهای مستحبی نماز ، باید بدنش آرام باشد .
مسأله 966
اگر در حال حركت بدن ذكر بگوید ، مثلا موقع رفتن به ركوع یا رفتن به سجده تكبیر بگوید ، چنانچه آنرا به قصد ذكری كه در نماز دستور داده‌اند بگوید ، باید احتیاطا نماز را دوباره بخواند و اگر باین قصد نگوید ، بلكه بخواهد ذكری گفته باشد نماز صحیح است .
مسأله 967
حركت دادن دست و انگشتان در موقع خواندن حمد ، اشكال ندارد ، اگر چه احتیاط مستحب آن است كه آنها را هم حركت ندهد .
مسأله 968
اگر موقع خواندن حمد و سوره ، یا خواندن تسبیحات بیاختیار بقدری حركت كند كه از حال آرام بودن بدن خارج شود ، احتیاط واجب آن است كه بعد از آرام گرفتن بدن ، آنچه را در حال حركت خوانده دوباره بخواند .
مسأله 969
اگر در بین نماز از ایستادن عاجز شود باید بنشیند و اگر از نشستن هم عاجز شود باید بخوابد ولی تا بدنش آرام نگرفته باید چیزی نخواند .
مسأله 970
تا انسان میتواند ایستاده نماز بخواند ، نباید بنشیند مثلا كسی كه در موقع ایستادن ، بدنش حركت میكند یا مجبور است به چیزی تكیه دهد ، یا بدنش را كج كند ، یا خم شود یا پاها را بیشتر از معمول گشاد بگذارد ، باید به هر طور كه میتواند ایستاده نماز بخواند ولی اگر به هیچ قسم حتی مثل حال ركوع هم نتواند بایستد ، باید راست بنشیند و نشسته نماز بخواند .
مسأله 971
تا انسان میتواند بنشیند نباید خوابیده نماز بخواند و اگر نتواند راست بنشیند ، باید هر طور كه میتواند بنشیند واگر به هیچ قسم نمیتواند بنشیند ، باید بطوری كه در احكام قبله گفته شد ، به پهلوی راست بخوابد و اگر نمیتواند ، به پهلوی چپ و اگر آنهم ممكن نیست بپشت بخوابد ، بطوری كه كف پاهای او رو به قبله باشد .
مسأله 972
كسی كه نشسته نماز میخواند ، اگر بعد از خواندن حمد و سوره بتواند بایستد ، و ركوع را ایستاده بجا آورد ، باید بایستد و از حال ایستاده به ركوع رود و اگر نتواند ، باید ركوع را هم نشسته بجا آورد .
مسأله 973
كسی كه خوابیده نماز میخواند ، اگر در بین نماز بتواند بنشیند ، باید مقداری را كه میتواند ، نشسته بخواند . و نیز اگر میتواند بایستد ، باید مقداری را كه میتواند ، ایستاده بخواند ، ولی تا بدنش آرام نگرفته باید چیزی نخواند مسأله 974
كسی كه نشسته نماز میخواند اگر در بین نماز بتواند بایستد باید مقداری را كه میتواند ، ایستاده بخواند ولی تا بدنش آرام نگرفته ، باید چیزی نخواند .
مسأله 975
كسی كه میتواند بایستد اگر بترسد كه به واسطه ایستادن مریض شود یا ضرری باو برسد ، میتواند نشسته نماز بخواند و اگر از نشستن هم بترسد ، میتواند خوابیده نماز بخواند .
مسأله 976
اگر انسان احتمال بدهد كه تا آخر وقت بتواند ایستاده نماز بخواند میتواند اول وقت نماز بخواند اگر چه احتیاط آن است كه نماز را تأخیر بیندازد .
مسأله 977
مستحب است در حال ایستادن ، بدن را راست نگهدارد ، شانه‌ها را پائین بیندازد ، دستها را روی رانها بگذارد ، انگشتها را به هم بچسباند ، جای سجده را نگاه كند ، سنگینی بدن را بطور مساوی روی دو پا بیندازد ، با خضوع و خشوع باشد ، پاها را پس و پیش نگذارد ، اگر مرد است پاها را از سه انگشت باز تا یك وجب فاصله دهد ، و اگر زن است پاها را به هم بچسباند.
قرائت
مسأله 978
در ركعت اول و دوم نمازهای واجب یومیه ، انسان باید اول حمد و بعد از آن یك سوره تمام بخواند .
مسأله 979
اگر وقت نماز تنگ باشد ، یا انسان ناچار شود كه سوره را نخواند ، مثلا بترسد كه اگر سوره را بخواند ، دزد یا درنده ، یا چیز دیگری به او صدمه بزند ، نباید سوره را بخواند و اگر در كاری عجله داشته باشد میتواند سوره را نخواند .
<-PollName->
<-PollItems->
مسأله 930
اذان و اقامه نماز جماعت را باید مرد بگوید ، ولی در جماعت زنان اگر زن اذان و اقامه بگوید كافی است .
مسأله 931
اقامه باید بعد از اذان گفته شود و اگر قبل از اذان بگویند صحیح نیست .
مسأله 932
اگر كلمات اذان واقامه را بدون ترتیب بگوید ، مثلا حی علی الفلاح را پیش از حی علی الصلاه بگوید باید از جائی كه ترتیب بهم خورده ، دوباره بگوید .
مسأله 933
باید بین اذان و اقامه فاصله ندهد و اگر بین آنها بقدری فاصله دهد كه اذانی را كه گفته اذان این اقامه حساب نشود مستحب است دوباره اذان و اقامه را بگوید و نیز اگر بین اذان و اقامه و نماز به قدری فاصله دهد كه اذان و اقامه آن نماز حساب نشود ، مستحب است دوباره برای آن نماز ، اذان واقامه بگوید .
مسأله 934
اذان و اقامه باید به عربی صحیح گفته شود ، پس اگر به عربی غلط بگوید ، یا بجای حرفی حرف دیگر بگوید ، یا مثلا ترجمه آنها را به فارسی بگوید صحیح نیست .
مسأله 935
اذان واقامه باید بعد از داخل شدن وقت نماز گفته شود و اگر عمدا یا از روی فراموشی پیش از وقت بگوید باطل است .
مسأله 936
اگر پیش از گفتن اقامه شك كند كه اذان گفته یا نه باید اذان را بگوید ، ولی اگر مشغول اقامه شود و شك كند كه اذان گفته یا نه ، گفتن اذان لازم نیست .
مسأله 937
اگر در بین اذان یا اقامه پیش از آن كه قسمتی را بگوید شك كند كه قسمت پیش از آن را گفته یا نه ، باید قسمتی را كه در گفتن آن شك كرده بگوید ، ولی اگر در حال گفتن قسمتی از اذان یا اقامه شك كند كه آنچه پیش از آن است گفته یا نه ، گفتن آن لازم نیست .
مسأله 938
مستحب است انسان در موقع گفتن اذان ، رو به قبله بایستد و با وضو یا غسل باشد و دستها را به گوش بگذارد و صدا را بلند نماید و بكشد و بین جمله‌های اذان كمی فاصله دهد وبین آنها حرف نزند .
مسأله 939
مستحب است بدن انسان در موقع گفتن اقامه آرام باشد و آنرا از اذان آهسته‌تر بگوید و جمله‌های آنرا به هم نچسباند ، ولی به اندازه‌ای كه بین جمله‌های اذان فاصله میدهد ، بین جمله‌های اقامه فاصله ندهد .
مسأله 940
مستحب است بین اذان و اقامه یك قدم بردارد ، یا قدری بنشیند یا سجده كند ، یا ذكر بگوید یا دعا بخواند ، یا قدری ساكت باشد یا حرفی بزند یا دو ركعت نماز بخواند ولی حرف زدن بین اذان و اقامه نماز صبح مستحب نیست ، ولی نماز خواندن بین اذان و اقامه نماز مغرب را به امید ثواب بیاورد .
مسأله 941
مستحب است كسی را كه برای گفتن اذان معین میكنند ، عادل و وقت شناس و صدایش بلند باشد و اذان را در جای بلند بگوید.
واجبات نماز
واجبات نماز یازده چیز است : اول نیت ، دوم قیام یعنی ( ایستادن ) ، سوم تكبیره الاحرام یعنی گفتن الله اكبر در اول نماز ، چهارم ركوع ، پنجم سجود ، ششم قرائت ، هفتم ذكر ، هشتم تشهد ، نهم سلام ، دهم ترتیب ، یازدهم موالات یعنی پی در پی بودن اجزاء نماز .
مسأله 942
بعضی از واجبات نماز ركن است ، یعنی اگر انسان آنها را بجا نیاورد ، یا در نماز اضافه كند عمدا باشد یا اشتباها ، نماز باطل میشود . وبعضی دیگر ركن نیست ، یعنی اگر عمدا كم یا زیاد شود ، نماز باطل میشود و چنانچه اشتباها كم یا زیاد گردد نماز باطل نمیشود ، وركن نماز پنچ چیز است : اول نیت . دوم تكبیره الاحرام . سوم قیام در موقع گفتن تكبیره الاحرام و قیام متصل به ركوع ، یعنی ایستادن پیش از ركوع . چهارم ركوع . پنجم دو سجده.
نیت
مسأله 943
انسان باید نماز را به نیت قربت ، یعنی برای انجام فرمان خداوند عالم بجا آورد ، و لازم نیست نیت را از قلب خود بگذراند یا مثلا بزبان بگوید كه چهار ركعت نماز ظهر میخوانم قربه الی الله .
مسأله 944
اگر در نماز ظهر یا در نماز عصر نیت كند كه چهار ركعت نماز میخوانم و معین نكند ، ظهر است یا عصر ، نماز او باطل است . و نیز كسی كه مثلا قضای نماز ظهر بر او واجب است ، اگر در وقت نماز ظهر بخواهد نماز قضا یا نماز ظهر را بخواند ، باید نمازی را كه میخواند ، در نیت معین كند .
مسأله 945
انسان باید از اول تا آخر نماز به نیت خود باقی باشد ، پس اگر در بین نماز بطوری غافل شود كه اگر بپرسند چه میكنی ، نداند چه بگوید نمازش باطل است .
مسأله 946
انسان باید فقط برای انجام امر خداوند عالم نماز بخواند ، پس كسی كه ریا كند یعنی برای نشان دادن به مردم نماز بخواند ، نمازش باطل است خواه فقط برای مردم باشد ، یا خدا و مردم هر دو را در نظر بگیرد .
مسأله 947
اگر قسمتی از نماز را هم برای غیر خدا بجا آورد ، نماز باطل است ، چه آن قسمت ، واجب باشد مثل حمد و سوره ، چه مستحب باشد مانند قنوت ، بلكه اگر تمام نماز را برای خدا بجا آورد ولی برای نشان دادن به مردم در جای مخصوصی مثل مسجد ، یا در وقت مخصوصی مثل اول وقت ، یا به طرز مخصوصی ، مثلا با جماعت نماز بخواند ، نمازش باطل است.
تكبیره الاحرام
مسأله 948
گفتن الله اكبر در اول هر نماز واجب و ركن است وباید حروف ( الله ) و حروف ( اكبر ) و دو كلمه ( الله واكبر ) را پشت سرهم بگوید و نیز باید این دو كلمه به عربی صحیح گفته شود و اگر به عربی غلط بگوید ، یا مثلا ترجمه آنرا بفارسی بگوید صحیح نیست.
مسأله 949
احتیاط واجب آن است كه تكبیره الاحرام نماز را به چیزی كه پیش از آن میخواند ، مثلا به اقامه یا به دعائی كه پیش از تكبیر میخواند نچسباند .
<-PollName->
<-PollItems->
مسأله 910
فروختن در و پنجره و چیزهای دیگر مسجد حرام است و اگر مسجد خراب شود ، باید اینها را صرف تعمیر همان مسجد كنند . وچنانچه بدرد آن مسجد نخورد ، باید در مسجد دیگر مصرف شود ، ولی اگر بدرد مسجدهای دیگر هم نخورد ، میتوانند آنرا بفروشند و پول آن را اگر ممكن است صرف تعمیر همان مسجد وگرنه صرف تعمیر مسجد دیگر نمایند .
مسأله 911
ساختن مسجد و تعمیر مسجدی كه نزدیك به خرابی میباشد مستحب است واگر مسجد طوری خراب شود كه تعمیر آن ممكن نباشد ، میتوانند آنرا خراب كنند و دوباره بسازند بلكه میتوانند مسجدی را كه خراب نشده ، برای احتیاج مردم خراب كنند و بزرگتر بسازند .
مسأله 912
تمیز كردن مسجد و روشن كردن چراغ آن مستحب است ، وكسی كه میخواهد مسجد برود ، مستحب است خود را خوشبو كند ولباس پاكیزه و قیمتی بپوشد ، و ته كفش خود را وارسی كند كه نجاستی بآن نباشد ، و موقع داخل شدن به مسجد اول پای راست و موقع بیرون آمدن ، اول پای چپ را بگذارد ، و همچنین مستحب است از همه زودتر به مسجد آید و از همه دیرتر از مسجد بیرون رود .
مسأله 913
وقتی انسان وارد مسجد میشود ، مستحب است دو ركعت نماز به قصد تحیت و احترام مسجد بخواند ، و اگر نماز واجب یا مستحب دیگری هم بخواند كافی است .
مسأله 914
خوابیدن در مسجد اگر انسان ناچار نباشد وصحبت كردن راجع به كارهای دنیا و مشغول صنعت شدن و خواندن شعری كه نصیحت و مانند آن نباشد مكروه است . و نیز مكروه است آب دهان و بینی و اخلاط سینه را در مسجد بیندازد و گمشده‌ای را طلب كند و صدای خود را بلند كند ولی بلند كردن صدا برای اذان مانعی ندارد .
مسأله 915
راه دادن بچه و دیوانه به مسجد مكروه است و كسی كه پیاز و سیر و مانند اینها خورده كه بوی دهانش مردم را اذیت میكند مكروه است به مسجد برود.
ذان و اقامه
مسأله 916
برای مرد و زن مستحب است پیش از نمازهای یومیه اذان واقامه بگویند ، ولی پیش از نماز عید فطر و قربان ، مستحب است سه مرتبه بگویند الصلاه و در نمازهای واجب دیگر سه مرتبه الصلاه را به قصد رجاء بگوید .
مسأله 917
مستحب است در روز اولی كه بچه بدنیا میآید یا پیش از آن كه بند نافش بیفتد ، در گوش راست او اذان و در گوش چپش اقامه بگویند .
مسأله 918
اذان هیجده جمله است : الله اكبر چهار مرتبه اشهد ان لا اله الا الله اشهد ان محمدا رسول الله ، حی علی الصلاه ، حی علی الفلاح ، حی علی خیر العمل ، الله اكبر ، لا اله الا الله هر یك دو مرتبه ، واقامه هفده جمله است یعنی دو مرتبه الله اكبر از اول اذان و یكمرتبه لا اله الا الله از آخر آن كم میشود و بعد از گفتن حی علی خیر العمل باید دو مرتبه قد قامت الصلاه اضافه نمود .
مسأله 919
اشهد ان علیا ولی الله جزء اذان و اقامه نیست ولی خوبست بعد از اشهد ان محمدا رسول الله ، به قصد قربت گفته شود . ترجمه اذان و اقامه الله اكبر یعنی خدای تعالی بزرگتر از آنست كه او را وصف كنند . اشهد ان لا اله الا الله یعنی شهادت میدهم كه غیر خدائی كه یكتا وبیهمتا است خدای دیگری سزاوار پرستش نیست اشهد ان محمدا رسول الله یعنی شهادت میدهم كه حضرت محمد بن عبدالله صلی الله علیه وآله وسلم پیغمبر و فرستاده خدا است . اشهد ان علیا امیر المؤمنین و ولی الله یعنی شهادت میدهم كه حضرت علی علیه الصلاه والسلام امیر المؤمنین و ولی خدا بر همه خلق است . حی علی الصلاه یعنی بشتاب برای نماز حی علی الفلاح یعنی بشتاب برای رستگاری . حی علی خیر العمل یعنی بشتاب برای بهترین كارها كه نماز است . قد قامت الصلاه یعنی به تحقیق نماز بر پا شد . لا اله الا الله یعنی خدائی سزاوار پرستش نیست مگر خدائی كه یكتا و بیهمتا است .
مسأله 920
بین جمله‌های اذان و اقامه باید خیلی فاصله نشود و اگر بین آنها بیشتر از معمول فاصله بیندازد ، باید دوباره آنرا از سر بگیرد .
مسأله 921
اگر در اذان واقامه صدا را در گلو بیندازد چنانچه غنا شود ، یعنی بطور آوازه‌خوانی كه در مجالس لهو و بازیگری معمول است اذان و اقامه را بگوید ، حرام است و اگر غنا نشود مكروه میباشد .
مسأله 922
در پنج نماز اذان ساقط میشود : اول نماز عصر روز جمعه . دوم نماز عصر روز عرفه كه روز نهم ذی حجه است . سوم نماز عشاء شب عید قربان ، برای كسی كه در مشعر الحرام باشد . چهارم نماز عصر و عشاء زن مستحاضه ، پنجم نماز عصر و عشاء كسی كه نمیتواند از بیرون آمدن بول و غائط خودداری كند و در این پنج نماز در صورتی اذان ساقط میشود كه با نماز قبلی فاصله نشود یا فاصله كمی بین آنها باشد ، ولی فاصله شدن نافله و تعقیب ضرر ندارد .
مسأله 923
اگر برای نماز جماعتی اذان و اقامه گفته باشند ، كسی كه با آن جماعت نماز میخواند ، نباید برای نماز خود اذان و اقامه بگوید .
مسأله 924
اگر برای خواندن نماز جماعت به مسجد رود و ببیند جماعت تمام شده تا وقتی كه صفها بهم نخورده و جمعیت متفرق نشده ، نمیتواند برای نماز خود اذان و اقامه بگوید در صورتی كه برای جماعت اذان واقامه گفته شده باشد .
مسأله 925
در جائی كه عده‌ای مشغول نماز جماعتند ، یا نماز آنان تازه تمام شده و صفها بهم نخورده است ، اگر انسان بخواند فرادی یا با جماعت دیگری كه برپا میشود نماز بخواند ، با سه شرط اذان و اقامه از او ساقط میشود : اول آن كه برای آن نماز ، اذان و اقامه گفته باشند . دوم آن كه نماز جماعت باطل نباشد . سوم آن كه نماز او و نماز جماعت در یك مكان باشد ، پس اگر نماز جماعت ، داخل مسجد باشد و او بخواهد در بام مسجد نماز بخواند ، مستحب است اذان و اقامه بگوید .
مسأله 926
اگر در شرط دوم از شرطهائی كه در مسأله پیش گفته شده شك كند ، یعنی شك كند كه نماز جماعت صحیح بوده یا نه ، اذان واقامه از او ساقط است ولی اگر در یكی از دو شرط دیگر شك كند مستحب است اذان و اقامه بگوید .
مسأله 927
كسی كه اذان و اقامه دیگری را میشنود مستحب است هر قسمتی را كه میشنود بگوید ولی از ( حی علی الصلاه ) تا ( حی علی خیر العمل ) را به امید ثواب بگوید .
مسأله 928
كسی كه اذان و اقامه دیگری را شنیده ، چه با او گفته باشد یا نه ، در صورتی كه بین آن اذان و اقامه و نمازی كه میخواهد بخواند زیاد فاصله نشده باشد ، میتواند برای نماز خود اذان واقامه نگوید .
مسأله 929
اگر مرد اذان زن را با قصد لذت بشنود ، اذان از او ساقط نمیشود . بلكه اگر قصد لذت هم نداشته باشد ، ساقط شدن اذان اشكال دارد .
<-PollName->
<-PollItems->
مسأله 890
نماز خواندن در جائی كه تار و مانند آن استعمال میكنند باطل نیست ولی گوش دادن به آنها حرام است .
مسأله 891
در خانه كعبه و بر بام آن نماز واجب خواندن مكروه است ولی در حال ناچاری مانع ندارد .
مسأله 892
خواندن نماز مستحب در خانه كعبه و بر بام آن اشكال ندارد ، بلكه مستحب است در داخل خانه مقابل هر ركنی دو ركعت نماز بخوانند .
جاهائیكه نماز خواندن در آنها مستحب است
مسأله 893
در شرع مقدس اسلام بسیار سفارش شده است ، كه نماز را در مسجد بخوانند و بهتر از همه مسجدها مسجد الحرام است و بعد از آن مسجد پیغمبر صلی الله علیه و آله وسلم و بعد مسجد كوفه و بعد از آن مسجد بیت المقدس و بعد از مسجد بیت المقدس ، مسجد جامع هر شهر و بعد از آن مسجد محله و بعد از مسجد محله ، مسجد بازار است .
مسأله 894
برای زنها نماز خواندن در خانه ، بلكه در صندوقخانه واطاق عقب بهتر است ، ولی اگر بتوانند كاملا خود را از نامحرم حفظ كنند بهتر است در مسجد نماز بخوانند .
مسأله 895
نماز در حرم امامان علیهم السلام مستحب ، بلكه بهتر از مسجد است و نماز در حرم مطهر حضرت امیر المؤمنین علیه السلام برابر دویست هزار نماز است .
مسأله 896
زیاد رفتن به مسجد و رفتن در مسجدی كه نمازگزار ندارد مستحب است و همسایه مسجد اگر عذری نداشته باشد ، مكروه است در غیر مسجد نماز بخواند .
مسأله 897
مستحب است انسان با كسی كه در مسجد حاضر نمیشود غذا نخورد ، و در كارها با او مشورت نكند ، و همسایه او نشود ، و از او زن نگیرد و باو زن ندهد .
جاهائی كه نماز خواندن در آنها مكروه است
مسأله 898
نماز خواندن در چند جا مكروه است و از آن جمله است : حمام ، زمین نمكزار ، مقابل انسان ، مقابل دری كه باز است ، در جاده و خیابان و كوچه اگر برای كسانی كه عبور میكنند زحمت نباشد ، وچنانچه زحمت باشد حرام ولی نماز باطل نیست . مقابل آتش و چراغ ، در آشپزخانه و هر جا كه كوره آتش باشد ، مقابل چاه و چاله‌ای كه محل بول باشد ، روبروی عكس و مجسمه چیزیكه روح دارد ، مگر آن كه روی آن پرده بكشند ، در اطاقی كه جنب در آن باشد ، در جائی كه عكس باشد اگر چه روبروی نمازگزار نباشد ، مقابل قبر ، روی قبر ، بین دو قبر ، در قبرستان .
مسأله 899
كسی كه در محل عبور مردم نماز میخواند ، یا كسی روبروی او است ، مستحب است جلوی خود چیزی بگذارد واگر چوب یا ریسمانی هم باشد كافی است.
احكام مسجد
مسأله 900
نجس كردن زمین وسقف وبام وطرف داخل دیوار مسجد حرام است و هر كس بفهمد كه نجس شده است باید فورا نجاست آن را بر طرف كند . و احتیاط واجب آن است كه طرف بیرون دیوار مسجد را هم نجس نكنند ، و اگر نجس شود نجاستش را بر طرف نمایند ، مگر آن كه واقف آن را جزء مسجد قرار نداده باشد .
مسأله 901
اگر نتواند مسجد را تطهیر نماید ، یا كمك لازم داشته باشد وپیدا نكند ، تطهیر مسجد بر او واجب نیست ، ولی اگر بیاحترامی به مسجد باشد بنابر احتیاط واجب ، باید به كسی كه میتواند تطهیر كند اطلاع دهد .
مسأله 902
اگر جائی از مسجد نجس شود كه تطهیر آن بدون كندن یا خراب كردن ممكن نیست باید آنجا را بكنند ، یا اگر خرابی زیاد لازم نمیآید خراب نمایند ، و پر كردن جایی كه كنده‌اند ، و ساختن جائیكه خراب كرده‌اند واجب نیست . ولی اگر آن كس كه نجس كرده بكند یا خراب كند در صورت امكان باید پر كند و تعمیر نماید .
مسأله 903
اگر مسجدی را غصب كنند و بجای آن خانه و مانند آن بسازند . كه دیگر بآن مسجد نگویند باز هم بنابر احتیاط واجب نجس كردن آن حرام و تطهیر آن واجب است .
مسأله 904
نجس كردن حرم امامان علیهم السلام حرام است . و اگر یكی از آنها نجس شود ، چنانچه نجس ماندن آن بیاحترامی باشد ، تطهیر آن واجب است ، بلكه احتیاط مستحب آن ست كه اگر بیاحترامی هم نباشد آنرا تطهیر كنند .
مسأله 905
اگر حصیر مسجد نجس شود ، بنابر احتیاط واجب باید آن را آب بكشند ولی چنانچه بواسطه آب كشیدن ، خراب میشود وبریدن جای نجس بهتر است ، باید آنرا ببرند و اگر كسی كه نجس كرده ببرد باید خودش اصلاح كند .
مسأله 906
بردن عین نجس مانند خون در مسجد اگر بیاحترامی به مسجد باشد حرام است ، و همچنین بردن چیزی كه نجس شده ، درصورتی كه بیاحترامی به مسجد باشد حرام است.
مسأله 907
اگر مسجد را برای روضه‌خوانی چادر بزنند وفرش كنند وسیاهی بكوبند و اسباب چای در آن ببرند ، در صورتی كه این كارها به مسجد ضرر نرساند و مانع نماز خواندن نشود اشكال ندارد .
مسأله 908
بنابر احتیاط واجب مسجد را به طلا نباید زینت نمایند و همچنین نباید صورت چیزهائی كه مثل انسان و حیوان روح دارد در مسجد نقش كنند . ونقاشی چیزهائی كه روح ندارد ، مثل گل و بوته مكروه است .
مسأله 909
اگر مسجد خراب هم شود نمیتوانند آنرا بفروشند یا داخل ملك و جاده نمایند .
<-PollName->
<-PollItems->
مسأله 870
اگر بداند جائی غصبی است ولی نداند كه در جای غصبی نماز باطل است و در آنجا نماز بخواند ، نماز او باطل میباشد .
مسأله 871
كسی كه ناچار است نماز واجب را سواره بخواند ، چنانچه حیوان سواری یا زین آن غصبی باشد نماز او باطل است و همچنین است اگر بخواهد سواره نماز مستحبی بخواند .
مسأله 872
كسی كه در ملكی با دیگری شریك است اگر سهم او جدا نباشد ، بدون اجازه شریكش نمیتواند در آن ملك تصرف كند و نماز بخواند .
مسأله 873
اگر با عین پولی كه خمس و زكات آن را نداده ملكی بخرد ، تصرف او در آن ملك حرام و نمازش هم در آن باطل است ، و همچنین است اگر بذمه بخرد و در موقع خریدن قصدش این باشد كه از مالی كه خمس یا زكاتش را نداده بدهد .
مسأله 874
اگر صاحب ملك به زبان ، اجازه نماز خواندن بدهد و انسان بداند كه قلبا راضی نیست ، نماز خواندن در ملك او باطل است . و اگر اجازه ندهد و انسان یقین كند كه قلبا راضی است نماز صحیح است .
مسأله 875
تصرف در ملك میتی كه خمس یا زكات بدهكار است حرام و نماز در آن باطل است مگر آن كه بنا داشته باشند كه آن بدهكاریها را بدهند .
مسأله 876
تصرف در ملك میتی كه به مردم بدهكار است ، حرام و نماز در آن باطل است ولی تصرفات جزئی كه برای برداشتن میت معمول است اشكال ندارد و نیز اگر بدهكاری او كمتر از مالش باشد وورثه هم تصمیم داشته باشند كه بدهی او را بدهند تصرفی كه غیر فروختن و از بین بردن مال باشد اشكال ندارد .
مسأله 877
اگر میت قرض نداشته باشد ولی بعضی از ورثه او صغیر یا دیوانه یا غائب باشند ، تصرف در ملك او حرام ونماز در آن باطل است ولی تصرفات جزئی كه برای برداشتن میت معمول است اشكال ندارد .
مسأله 878
نماز خواندن در مسافرخانه وحمام ومانند اینها كه برای واردین آماده است اشكال ندارد و اگر وثوق پیدا نشود كه صاحبش راضی است مشكل است ، ولی در غیر این قبیل جاها ، در صورتی میشود نماز خواند كه مالك آن اجازه بدهد ، یا حرفی بزند كه معلوم شود ، برای نماز خواندن اذن داده است ، مثل این كه به كسی اجازه دهد در ملك او بنشیند و بخوابد ، كه از اینها فهمیده میشود برای نماز خواندن هم اذن داده است .
مسأله 879
در زمین بسیار وسیعی كه از ده دور و چراگاه حیوانات است اگر چه صاحبانش راضی نباشند نماز خواندن و نشستن و خوابیدن در آن اشكال ندارد و در زمینهای زراعتی هم كه نزدیك ده است و دیوار ندارد اگر چه در مالكین آنها صغیر و دیوانه باشد نماز و عبور وتصرفات جزئی اشكال ندارد ، ولی اگر یكی از صاحبانش ناراضی باشند تصرف در آن حرام و نماز باطل است .
شرط دوم
مسأله 880
مكان نمازگزار باید بیحركت باشد و اگر بواسطه تنگی وقت یا جهت دیگر ناچار باشد در جائی كه حركت دارد ، مانند اتومبیل و كشتی و ترن نماز بخواند ، به قدری كه ممكن است باید در حال حركت چیزی نخواند و اگر آنها از قبله بطرف دیگر حركت كنند به طرف قبله برگردد .
مسأله 881
نماز خواندن در اتومبیل و كشتی و ترن و مانند اینها ، وقتی ایستاده‌اند مانعی ندارد .
مسأله 882
روی خرمن گندم و جو و مانند اینها كه نمیشود بیحركت ماند نماز باطل است .
مسأله 883
در جائی كه به واسطه احتمال باد و باران و زیادی جمعیت و مانند اینها اطمینان ندارد كه بتواند نماز را تمام كند ، اگر بامید تمام كردن شروع كند اشكال ندارد و اگر به مانعی بر نخورد نمازش صحیح است و در جائی كه ماندن در آن حرام است ، مثلا زیر سقفی كه نزدیك است خراب شود باید نماز نخواند ، ولی اگر خواند باطل نیست ، و همچنین روی چیزی كه ایستادن و نشستن روی آن حرام است ، مثل فرشی كه اسم خدا بر آن نوشته شده باید نماز نخواند ولی اگر خواند صحیح است .
شرط سوم
شرط سوم آن كه در جائی كه سقف آن كوتاه است و نمیتواند در آنجا راست بایستد ، یا به اندازه‌ای كوچك است كه جای ركوع و سجود ندارد ، نماز نخواند و اگر ناچار شود كه در چنین جائی نماز بخواند باید به قدری كه ممكن است قیام و ركوع وسجود را بجا آورد .
مسأله 884
انسان باید رعایت ادب را بكند و جلوتر از قبر پیغمبر و امام علیه السلام نماز نخواند چنانچه نماز خواندن بیاحترامی باشد حرام است ولی نماز باطل نیست .
مسأله 885
اگر در نمازی چیزی مانند دیوار بین او و قبر مطهر باشد كه بیاحترامی نشود اشكال ندارد ، ولی فاصله شدن صندوق شریف وضریح و پارچه‌ای كه روی آن افتاده كافی نیست .
شرط چهارم
شرط چهارم آن كه مكان نمازگزار اگر نجس است به طوری تر نباشد كه رطوبت آن به بدن یا لباس او برسد ولی جائی كه پیشانی را بر آن میگذارد اگر نجس باشد در صورتی كه خشك هم باشد نماز باطل است ، واحتیاط مستحب آنست كه مكان نمازگزار اصلا نجس نباشد .
مسأله 886
بنابر احتیاط مستحب باید زن عقبتر از مرد بایستد و جای سجده او از جای ایستادن مرد كمی عقبتر باشد .
مسأله 887
اگر زن برابر مرد یا جلوتر بایستد وبا هم وارد نماز شوند ، بهتر آنست كه نماز را دوباره بخوانند .
مسأله 888
اگر بین مرد و زن ، دیوار یا پرده یا چیز دیگری باشد نمازشان صحیح است ، واحتیاط مستحب هم در دوباره خواندن نیست .
شرط پنجم
شرط پنجم آن كه جای پیشانی نمازگزار از جای زانوهای او ، بیش از چهار انگشت بسته پست‌تر یا بلند تر نباشد ، و احتیاط واجب آن است كه از سر انگشتان پا هم بیشتر از این پست و بلند تر نباشد .
مسأله 889
بودن مرد و زن نامحرم در جای خلوت مكروه است و احتیاط شدید در ترك آن است ، واحتیاط در نماز نخواندن در آنجا است لیكن اگر خواند نمازش باطل نیست .
<-PollName->
<-PollItems->
مسأله 850
اگر خون بریدگی و زخمی كه به زودی خوب میشود و شستن آن آسان است ، در بدن یا لباس نمازگزار باشد ، نماز او باطل است .
مسأله 851
اگر جائی از بدن یا لباس كه با زخم فاصله دارد ، به رطوبت زخم نجس شود ، جایز نیست با آن نماز بخواند . ولی اگر مقداری از بدن یا لباس كه معمولا به رطوبت زخم آلوده میشود ، به رطوبت آن نجس شود ، نماز خواندن با آن مانعی ندارد .
مسأله 852
اگر از توی دهان و بینی و مانند اینها خونی به بدن یا لباس برسد ، احتیاط واجب آن است كه با آن نماز نخواند ، ولی با خون بواسیر میشود نماز خواند اگر چه دانه‌هایش در داخل باشد .
مسأله 853
كسی كه بدنش زخم است ، اگر در بدن یا لباس خود خونی ببیند و نداند از زخم است یا خون دیگر ، با آن نماز خواندن مانعی ندارد .
مسأله 854
اگر چند زخم در بدن باشد و بطوری نزدیك هم باشند كه یك زخم حساب شود ، تا وقتی همه خوب نشده‌اند ، نماز خواندن با خون آنها اشكال ندارد . ولی اگر بقدری از هم دور باشند كه هر كدام یك زخم حساب شود ، هر كدام كه خوب شد ، باید برای نماز ، بدن و لباس را از خون آن آب بكشد .
مسأله 855
اگر سر سوزنی خون حیض ، در بدن یا لباس نمازگزار باشد نماز او باطل است و بنابر احتیاط خون نفاس ، و استحاضه ، و خون سگ و خوك ، و كافر و مردار و حیوان حرام گوشت در بدن یا لباس نمازگزار نباشد ، ولی خونهای دیگر مثل خون بدن انسان یا خون حیوان حلال گوشت اگر چه در چند جای بدن ولباس باشد در صورتیكه روی هم كمتر از درهم باشد ، ( كه تقریبا به اندازه یك اشرفی میشود ) نماز خواندن با آن اشكال ندارد .
مسأله 856
خونی كه به لباس بیآستر بریزد و به پشت آن برسد ، یك خون حساب میشود ولی اگر پشت آن ، جدا خونی شود ، بنابر احتیاط واجب باید هر كدام را جدا حساب نمود ، پس اگر خونی كه در پشت وروی لباس است رویهم كمتر از درهم باشد ، نماز با آن صحیح و اگر بیشتر باشد نماز با آن باطل است .
مسأله 857
اگر خون ، روی لباسی كه آستر دارد بریزد و به آستر آن برسد و یا به آستر بریزد و روی لباس خونی شود ، باید هر كدام را جدا حساب نمود ، پس اگر خون روی لباس و آستر ، كمتر از درهم باشد نماز با آن صحیح و اگر بیشتر باشد نماز با آن باطل است .
مسأله 858
اگر خون بدن یا لباس كمتر از درهم باشد و رطوبتی به آن برسد در صورتی كه خون و رطوبتی كه به آن رسیده به اندازه درهم یا بیشتر شود و اطراف را آلوده كند ، نماز با آن باطل است ، بلكه اگر رطوبت و خون باندازه درهم نشود و اطراف را هم آلوده نكند نماز خواندن با آن اشكال دارد ، ولی اگر رطوبت مخلوط به خون شود و از بین برود نماز صحیح است والا باطل است بنابر احتیاط واجب .
مسأله 859
اگر بدن یا لباس خونی نشود ولی بواسطه رسیدن به خون نجس شود اگر چه مقداری كه نجس شده كمتر از درهم باشد ، نمیشود با آن نماز خواند .
مسأله 860
اگر خونی كه در بدن یا لباس است كمتر از درهم باشد و نجاست دیگری به آن برسد . مثلا یك قطره بول روی آن بریزد ، نماز خواندن با آن جایز نیست .
مسأله 861
اگر لباسهای كوچك نمازگزار مثل عرقچین و جوراب كه نمیشود با آنها عورت را پوشاند نجس باشد ، چنانچه از مردار و حیوان حرام گوشت درست نشده باشد ، نماز با آنها صحیح است و نیز اگر با انگشتری نجس نماز بخواند اشكال ندارد .
مسأله 862
احتیاط آن است كه چیز نجسی كه با آن میشود عورت را پوشاند همراه نمازگزار نباشد ، ولی كسی كه این مسأله را نمیدانسته و مثلا مدتی با این طور نماز خوانده ، لازم نیست آن نمازها را قضا كند .
لباس نمازگزار
مسأله 863
زنی كه پرستار بچه است و بیشتر از یك لباس ندارد ، هر گاه شبانه‌روزی یك مرتبه لباس خود را آب بكشد ، اگر چه تا روز دیگر لباس به بول بچه نجس شود ، میتواند با آن لباس نماز بخواند . ولی احتیاط واجب آن است كه لباس خود را در شبانه روز یك مرتبه برای اولین نمازی كه لباسش از پیش از آن نجس شده آب بكشد ، و نیز اگر بیشتر از یك لباس دارد ولی ناچار است كه همه آنها را بپوشد ، چنانچه شبانه‌روزی یك مرتبه به دستوری كه گفته شده همه آنها را آب بكشد كافی است .
چیزهائیكه در لباس نمازگزار مستحب است
مسأله 864
چند چیز در لباس نمازگزار مستحب است كه از آن جمله است : عمامه با تحت الحنك ، پوشیدن عبا و لباس سفید و پاكیزه‌ترین لباسها واستعمال بوی خوش و دست كردن انگشتری عقیق .
چیزهائیكه در لباس نمازگزار مكروه است
مسأله 865
چند چیز در لباس نمازگزار مكروه است و از آن جمله است : پوشیدن لباس سیاه و چرك و تنگ ولباس شرابخوار و لباس كسی كه از نجاست پرهیز نمیكند و لباسی كه نقش صورت دارد و نیز باز بودن تكمه‌های لباس و دست كردن انگشتری كه نقش صورت دارد مكروه میباشد.
مكان نمازگزار
مكان نمازگزار چند شرط دارد :
شرط اول
شرط اول آن كه مباح باشد .
مسأله 866
كسی كه در ملك غصبی نماز میخواند اگر چه روی فرش و تخت و مانند اینها باشد ، نمازش باطل است ولی نماز خواندن در زیر سقف غصبی و خیمه غصبی مانعی ندارد.
مسأله 867
نماز خواندن در ملكی كه منفعت آن مال دیگری است بدون اجازه كسی كه منفعت ملك ، مال او میباشد باطل است ، مثلا در خانه اجاره‌ای اگر صاحب خانه یا دیگری بدون اجازه كسی كه آن خانه را اجاره كرده نماز بخواند ، نمازش باطل است ، و همچنین است اگر در ملكی كه دیگری در آن حقی دارد نماز بخواند ، مثلا اگر میت وصیت كرده باشد كه ثلث مال او را به مصرفی برسانند ، تا وقتی ثلث را جدا نكنند نمیشود در ملك او نماز خواند .
مسأله 868
كسی كه در مسجد نشسته ، اگر دیگری جای او را غصب كند و در آنجا نماز بخواند بنابر احتیاط واجب باید دوباره نمازش را در محل دیگری بخواند .
مسأله 869
اگر در جائی كه نمیداند غصبی است نماز بخواند و بعد از نماز بفهمد ، یا در جائی كه غصبی بودن آن را فراموش كرده نماز بخواند و بعد از نماز یادش بیاید ، نماز او صحیح است مگر آن كه خودش غصب كرده باشد .
<-PollName->
<-PollItems->
مسأله 830
اگر با لباسی كه نمیداند كه از حیوان حرام گوشت است نماز بخواند نمازش صحیح است ، ولی اگر فراموش كرده باشد ، بنابر احتیاط واجب باید آن نماز را دوباره بخواند .
شرط پنجم
مسأله 831
پوشیدن لباس طلاباف برای مرد حرام و نماز با آن باطل است ، ولی برای زن در نماز و غیر نماز اشكال ندارد .
مسأله 832
زینت كردن به طلا مثل آویختن زنجیر طلا به سینه و انگشتر طلا بدست كردن و بستن ساعت مچی طلا بدست برای مرد حرام و نماز خواندن با آنها باطل است . و احتیاط واجب آنست كه از استعمال عینك طلا هم خودداری كند ، ولی زینت كردن به طلا ، برای زن در نماز و غیر نماز اشكال ندارد .
مسأله 833
اگر مردی نداند یا فراموش كند كه انگشتری یا لباسش از طلا است و با آن نماز بخواند نمازش صحیح است .
شرط ششم
مسأله 834
لباس مرد نمازگزار باید ابریشم خالص نباشد و هم چنین بنابر احتیاط واجب چیزهائی مانند عرقچین و بند شلوار كه به تنهائی ساتر عورتین نیستند در غیر نماز هم پوشیدن آن برای مرد حرام است .
مسأله 835
اگر آستر تمام لباس یا آستر مقداری از آن ابریشم خالص باشد ، پوشیدن آن برای مرد حرام و نماز در آن باطل است .
مسأله 836
لباسی را كه نمیداند از ابریشم خالص است یا جیز دیگر ، پوشیدن آن اشكال ندارد ، و نماز با آن صحیح است .
مسأله 837
دستمال ابریشمی و مانند آن اگر در جیب مرد باشد اشكال ندارد و نماز را باطل نمیكند .
مسأله 838
پوشیدن لباس ابریشمی برای زن در نماز و غیر نماز اشكال ندارد .
مسأله 839
پوشیدن لباس غصبی و ابریشمی خالص و طلاباف و لباسی كه از مردار تهیه شده در حال ناچاری مانعی ندارد . و نیز كسی كه ناچار است لباس بپوشد ولباس دیگری غیر از اینها ندارد و تا آخر وقت هم ناچاری او از بین نمیرود ، میتواند با این لباسها نماز بخواند .
مسأله 840
اگر غیر از لباس غصبی و لباسی كه از مردار تهیه شده لباس دیگری ندارد و ناچار نیست لباس بپوشد ، باید به دستوری كه برای برهنگان گفته شد نماز بخواند .
مسأله 841
اگر غیر از لباسی كه از حیوان حرام گوشت تهیه شده لباس دیگری ندارد ، چنانچه در پوشیدن لباس ناچار باشد ، میتواند با همان لباس نماز بخواند . واگر ناچار نباشد ، باید به دستوری كه برای برهنگان گفته شد نماز را بجا آورد و بنا بر احتیاط واجب یك نماز دیگر هم با همان لباس بخواند .
مسأله 842
اگر مرد غیر از لباس ابریشمی خالص یا طلا باف ، لباس دیگری نداشته باشد ، چنانچه در پوشیدن لباس ناچار نباشد ، باید به دستوری كه برای برهنگان گفته شد نماز بخواند .
مسأله 843
اگر چیزی ندارد كه در نماز عورت خود را با آن بپوشاند ، واجب است اگر چه به كرایه یا خریداری باشد ، تهیه نماید . ولی اگر تهیه آن به قدری پول لازم دارد كه نسبت به دارائی او زیاد است ، یا طوریست كه اگر پول را به مصرف لباس برساند ، بحال او ضرر دارد ، باید به دستوری كه برای برهنگان گفته شد نماز بخواند .
مسأله 844
كسی كه لباس ندارد اگر دیگری لباس به او ببخشد یا عاریه دهد ، چنانچه قبول كردن آن برای او مشقت نداشته باشد ، باید قبول كند بلكه اگر عاریه كردن یا طلب بخشش برای او سخت نیست ، باید از كسی كه لباس دارد ، طلب بخشش یا عاریه نماید .
مسأله 845
بنابر احتیاط واجب باید انسان از پوشیدن لباس شهرت كه پارچه یا رنگ یا دوخت آن برای كسی كه میخواهد آن را بپوشد معمول نیست ، خودداری كند ، ولی اگر با آن لباس نماز بخواند اشكال ندارد .
مسأله 846
احتیاط واجب آن است كه مرد لباس زنانه و زن لباس مردانه نپوشد ولی اگر با آن لباس نماز بخواند اشكال ندارد
مسأله 847
كسی كه باید خوابیده نماز بخواند ، اگر برهنه باشد و لحاف یا تشك او نجس یا ابریشم خالص یا از اجزاء حیوان حرام گوشت باشد ، احتیاط واجب آنست كه در نماز خود را با آنها نپوشاند .
مواردیكه لازم نیست بدن و لباس نمازگزار پاك باشد
مسأله 848
در سه صورت كه تفصیل آنها بعدا گفته میشود ، اگر بدن یا لباس نمازگزار نجس باشد ، نماز او صحیح است : اول آن كه بواسطه زخم یا جراحت یا دملی كه در بدن او است لباس یا بدنش به خون آلوده شده باشد . دوم آن كه بدن یا لباس او به مقدار كمتر از درهم ( كه تقریبا به اندازه یك اشرفی میشود ) به خون آلوده باشد . سوم آن كه ناچار باشد با بدن یا لباس نجس نماز بخواند ، ودر دو صورت اگر فقط لباس نمازگزار نجس باشد ، نماز او صحیح است . اول آن كه لباسهای كوچك او مانند جوراب و عرقچین نجس باشد ، دوم آن كه لباس زنی كه پرستار بچه است نجس شده باشد و احكام این پنج صورت مفصلا در مسائل بعد گفته میشود .
مسأله 849
اگر در بدن یا لباس نمازگزار ، خون زخم یا جراحت یا دمل باشد ، چنانچه طوری است كه آب كشیدن بدن یا لباس یا عوض كردن لباس برای بیشتر مردم یا برای خصوص او سخت است ، تا وقتیكه زخم یا جراحت یا دمل خوب نشده است ، میتواند با آن خون نماز بخواند و همچنین است اگر چركی كه با خون بیرون آمده یا دوائی كه روی زخم گذاشته‌اند و نجس شده ، در بدن یا لباس او باشد .
<-PollName->
<-PollItems->
مسأله 810
هر گاه یقین كند خونی كه در بدن یا لباس او است خون نجسی است كه نماز با آن صحیح است ، مثلا یقین كند خون زخم و دمل است ، اگر چنانچه بعد از نماز بفهمد خونی بوده كه نماز با آن باطل است نمازش صحیح است .
مسأله 811
اگر نجس بودن چیزی را فراموش كند و بدن یا لباسش با رطوبت به آن برسد ودر حال فراموشی نماز بخواند و بعد از نماز یادش بیاید ، نماز او صحیح است . ولی اگر بدنش با رطوبت به چیزی كه نجس بودن آن را فراموش كرده برسد و بدون این كه خود را آب بكشد ، غسل كند و نماز بخواند ، غسل و نمازش باطل است . و نیز اگر جائی از اعضاء وضو با رطوبت به چیزی كه نجس بودن آن را فراموش كرده برسد و پیش از آن كه آنجا را آب بكشد ، وضو بگیرد و نماز بخواند ، وضو و نمازش باطل میباشد .
مسأله 812
كسی كه یك لباس دارد ، اگر بدن و لباسش نجس شود و باندازه آب كشیدن یكی از آنها آب داشته باشد ، چنانچه بتواند لباسش را بیرون آورد ، باید بدن را آب بكشد و نماز را به دستوری كه برای برهنگان گفته شد بجا آورد و اگر بواسطه سرما یا عذر دیگر نتواند لباس را بیرون آورد ، در صورتیكه نجاست هر دو مساوی باشد مثلا هر دو بول یا خون باشد یا نجاست بدن شدیدتر باشد مثلا نجاستش بول باشد كه باید دو مرتبه آن را آب كشید ، احتیاط واجب آن است كه بدن را آب بكشد ، و اگر نجاست لباس بیشتر یا شدیدتر باشد هر كدام از بدن یا لباس را بخواهد میتواند آب بكشد .
مسأله 813
كسی كه غیر از لباس نجس ، لباس دیگری ندارد و وقت تنگ است یا احتمال نمیدهد كه لباس پاك پیدا كند ، باید نماز را به دستوری كه برای برهنگان گفته شد بجا آورد .
مسأله 814
كسی كه دو لباس دارد ، اگر بداند یكی از آنها نجس است و نتواند آنها را آب بكشد و نداند كدام یك آنهاست ، چنانچه وقت دارد باید با هر دو لباس نماز بخواند . مثلا اگر میخواهد نماز ظهر و عصر بخواند باید با هر كدام یك نماز ظهر و یك نماز عصر بخواند ولی اگر وقت تنگ است ، باید نماز را به دستوری كه برای برهنگان گفته شد بجا آورد ، و به احتیاط واجب آن نماز را با لباس پاك قضا نماید .
شرط دوم
مسأله 815
لباس نمازگزار باید مباح باشد وكسی كه میداند پوشیدن لباس غصبی حرام است ، اگر عمدا در لباس غصبی نماز بخواند باطل است و هم چنین در لباسی كه نخ یا دگمه یا چیز دیگر آن غصبی است نماز بخواند ، بنابر احتیاط واجب باید آن نماز را دوباره با لباس غیر غصبی بخواند .
مسأله 816
كسی كه میداند پوشیدن لباس غصبی حرام است ، ولی نمیداند نماز را باطل میكند ، اگر عمدا با لباس غصبی نماز بخواند باید آن نماز را با لباس غیر غصبی بخواند .
مسأله 817
اگر نداند یا فراموش كند كه لباس او غصبی است ولی اگر خودش آن لباس را غصب كرده باشد و با آن نماز بخواند بنابر احتیاط واجب باید دوباره آن نماز را بخواند .
مسأله 818
اگر نداند یا فراموش كند كه لباس او غصبی است و در بین نماز بفهمد ، چنانچه چیز دیگری عورت او را پوشانده است ومیتواند فورا یا بدون این كه موالات یعنی پیدرپی بودن نماز بهم بخورد ، لباس غصبی را بیرون آورد ، باید آن را بیرون آورد و نمازش صحیح است و اگر چیز دیگر عورت او را نپوشانده یا نمیتواند لباس غصبی را فورا بیرون آورد ، یا اگر بیرون آورد پی در پی بودن نماز بهم میخورد در صورتی كه به تعداد یك ركعت هم وقت داشته باشد باید نماز را بشكند و با لباس غیر غصبی نماز بخواند و اگر به این مقدار وقت ندارد ، باید در حال نماز لباس را بیرون آورد وبه دستور نماز برهنگان نماز را تمام نماید .
مسأله 819
اگر كسی برای حفظ جانش با لباس غصبی نماز بخواند ، یا مثلا برای این كه دزد لباس غصبی را نبرد با آن نماز بخواند ، نمازش صحیح است .
مسأله 820
اگر با عین پولی كه خمس یا زكات آن را نداده لباس بخرد ، نماز خواندن در آن لباس باطل است وبه احتیاط واجب همچنین است اگر به ذمه بخرد و در موقع معامله قصدش این باشد كه از پولی كه خمس یا زكاتش را نداده بدهد .
شرط سوم
مسأله 821
لباس نمازگزار باید از اجزاء حیوان مرده‌ای كه خون جهنده دارد ، یعنی حیوانی كه اگر رگش را ببرند خون از آن جستن میكند ، نباشد . بلكه اگر از حیوان مرده‌ای كه مانند ماهی و مار ، خون جهنده ندارد لباس تهیه كند ، احتیاط واجب آن است كه با آن نماز نخواند .
مسأله 822
باید چیزی از مردار مانند گوشت و پوست آن كه روح داشته بنابر احتیاط واجب همراه نمازگزار نباشد گرچه لباس او هم نباشد .
مسأله 823
اگر چیزی از مردار حلال گوشت مانند مو و پشم كه روح ندارد همراه نمازگزار باشد ، یا با لباسی كه از آنها تهیه كرده‌اند ، نماز بخواند نمازش صحیح است.
شرط چهارم
مسأله 824
لباس نمازگزار باید از حیوان حرام گوشت نباشد واگر موئی از آن هم همراه نمازگزار باشد ، نماز او باطل است .
مسأله 825
اگر آب دهان یا بینی یا رطوبت دیگری از حیوان حرام گوشت مانند گربه بر بدن یا لباس نمازگزار باشد ، چنانچه تر باشد نماز باطل و اگر خشك شده و عین آن بر طرف شده باشد ، نماز صحیح است .
مسأله 826
اگر مو و عرق و آب دهان كسی بر بدن یا لباس نمازگزار باشد اشكال ندارد .
لباس نمازگزار
و همچنین است اگر مروارید و موم و عسل همراه او باشد .
مسأله 827
اگر شك داشته باشد كه لباسی از حیوان حلال گوشت است یا حرام گوشت ، چه در داخله تهیه شده باشد چه در خارجه ، نماز با آن خواندن مانعی ندارد .
مسأله 828
اگر انسان احتمال دهد تكمه صدفی و مانند آن از حیوان است نماز خواندن با آن مانعی ندارد و اگر بداند صدف است و احتمال بدهد صدف گوشت نداشته باشد نماز خواندن با آن مانع ندارد .
مسأله 829
با پوست سنجاب و خز نماز خواندن اشكال ندارد .
<-PollName->
<-PollItems->
مسأله 790
موقعی كه انسان قضای سجده فراموش شده یا تشهد فراموش شده را به جا میآورد ، بلكه بنابر احتیاط واجب در موقع سجده سهو هم ، باید خود را مثل موقع نماز بپوشاند .
مسأله 791
اگر انسان عمدا ، در نماز عورتش را نپوشاند ، نمازش باطل است ، بلكه اگر از روی ندانستن
مسأله هم باشد بنابر احتیاط واجب باید نمازش را دوباره بخواند .
مسأله 792
اگر در بین نماز بفهمد كه عورتش پیدا است ، باید آن را بپوشاند و چنانچه پوشاندن عورت زیاد طول بكشد احتیاط واجب آن است كه نماز را تمام كند و دوباره بخواند ، ولی اگر بعد از نماز بفهمد كه در نماز عورت او پیدا بوده ، نمازش صحیح است .
مسأله 793
اگر در حال ایستاده لباسش عورت او را میپوشاند ولی ممكن است در حال دیگر ، مثلا در حال ركوع و سجود نپوشاند ، چنانچه موقعی كه عورت او پیدا میشود ، به وسیله‌ای آنرا بپوشاند ، نماز او صحیح است . ولی احتیاط مستحب آن است كه با آن لباس نماز نخواند .
مسأله 794
انسان میتواند در نماز خود را به علف و برگ درختان بپوشاند ولی احتیاط مستحب آن است موقعی خود را با اینها بپوشاند كه چیز دیگری نداشته باشد .
مسأله 795
اگر غیر از گل هیچ چیز ندارد كه در نماز خود را بپوشاند ، گل ساتر نیست و میتواند برهنه نماز بخواند .
مسأله 796
اگر چیزی ندارد كه در نماز خود را با آن بپوشاند چنانچه احتمال دهد كه پیدا میكند ، بنابر احتیاط واجب باید نماز را تأخیر بیندازد ، و اگر چیزی پیدا نكرد ، در آخر وقت مطابق وظیفه‌اش نماز بخواند .
مسأله 797
كسی كه میخواهد نماز بخواند ، اگر برای پوشاندن خود حتی برگ درخت و علف نداشته باشد و احتمال ندهد ، كه تا آخر وقت چیزی پیدا كند كه خود را با آن بپوشاند ، در صورتی كه نامحرم او را میبیند باید نشسته نماز بخواند و عورت خود را با ران خود بپوشاند . و اگر كسی او را نمیبیند ، ایستاده نماز بخواند و جلوی خود را با دست بپوشاند و در هر صورت ركوع و سجود را با اشاره انجام میدهد و برای سجود سر را قدری پائین‌تر میآورد.
لباس نمازگزار
مسأله 798
لباس نمازگزار شش شرط دارد : اول آن كه پاك باشد . دوم آن كه مباح باشد . سوم آن كه از اجزأ مردار نباشد . چهارم آن كه از حیوان حرام گوشت نباشد . پنجم و ششم آن كه اگر نمازگزار مرد است ، لباس او ابریشم خالص و طلاباف نباشد . و تفصیل اینها در مسائل آینده گفته میشود .
شرط اول
مسأله 799
لباس نمازگزار باید پاك باشد و اگر كسی عمدا با بدن یا لباس نجس نماز بخواند ، نمازش باطل است .
مسأله 800
كسی كه نمیداند با بدن و لباس نجس نماز باطل است اگر با بدن یا لباس نجس نماز بخواند ، نمازش باطل میباشد .
مسأله 801
اگر بواسطه ندانستن مسأله ، چیز نجسی را نداند نجس است ، مثلا نداند عرق شتر نجاستخوار نجس است و با آن نماز بخواند نمازش باطل است .
مسأله 802
اگر نداند كه بدن یا لباسش نجس است و بعد از نماز بفهمد نجس بوده نماز او صحیح است ، ولی احتیاط مستحب آن است كه اگر وقت دارد ، دوباره آن نماز را بخواند .
مسأله 803
اگر فراموش كند كه بدن یا لباسش نجس است و در بین نماز یا بعد از آن یادش بیاید ، باید نماز را دوباره بخواند و اگر وقت گذشته قضا نماید .
مسأله 804
كسیكه در وسعت وقت مشغول نماز است ، اگر در بین نماز ، بدن یا لباس او نجس شود و پیش از آن كه چیزی از نماز را با نجاست بخواند ، ملتفت شود كه نجس شده ، یا بفهمد بدن یا لباس او نجس است و شك كند كه همان وقت نجس شده یا از پیش نجس بوده ، در صورتی كه آب كشیدن بدن یا لباس یا عوض كردن لباس یا بیرون آوردن آن ، نماز را به هم نمیزند ، باید در بین نماز بدن یا لباس را آب بكشد یا لباس را عوض نماید یا اگر چیز دیگری عورت او را پوشانده ، لباس را بیرون آورد ، ولی چنانچه طوری باشد كه اگر بدن یا لباس را آب بكشد یا لباس را عوض كند یا بیرون آورد ، نماز به هم میخورد و اگر لباس را بیرون آورد برهنه میماند ، باید نماز را بشكند و با بدن و لباس پاك نماز بخواند .
مسأله 805
كسی كه در تنگی وقت مشغول نماز است ، اگر در بین نماز لباس او نجس شود و پیش‌از آن كه چیزی از نماز را با نجاست بخواند بفهمد كه نجس شده ، یا بفهمد كه لباس او نجس است و شك كند كه همان وقت نجس شده یا از پیش نجس بود ، در صورتی كه آب كشیدن یا عوض كردن یا بیرون آوردن لباس ، نماز را به هم نمیزند و میتواند لباس را بیرون آورد ، باید لباس را آب بكشد یا عوض كند ، یا اگر چیز دیگری عورت او را پوشانده ، لباس را بیرون آورد و نماز را تمام كند ، اما اگر چیز دیگری عورت او را نپوشانده و لباس را هم نمیتواند آب بكشد یا عوض كند باید لباس را بیرون آورد و به دستوری كه برای برهنگان گفته شد نماز را تمام كند . ولی چنانچه طوری است كه اگر لباس را آب بكشد یا عوض كند ، نماز به هم میخورد وبواسطه سرما و مانند آن نمیتواند لباس را بیرون آورد ، باید با همان حال نماز را تمام كند و نمازش صحیح است .
مسأله 806
كسی كه در تنگی وقت مشغول نماز است ، اگر در بین نماز بدن او نجس شود و پیش از آن كه چیزی از نماز را با نجاست بخواند ملتفت شود كه نجس شده ، یا بفهمد بدن او نجس است و شك كند كه همان وقت نجس شده یا از پیش نجس بود ، در صورتی كه آب كشیدن بدن نماز را به هم نمیزند ، باید آب بكشد و اگر نماز را به هم میزند ، باید با همان حال نماز را تمام كند و نماز او صحیح است .
مسأله 807
كسی كه در پاك بودن بدن یا لباس خود شك دارد ، چنانچه نماز بخواند و بعد از نماز بفهمد كه بدن یا لباسش نجس بوده ، نماز او صحیح است .
مسأله 808
اگر لباس را آب بكشد و یقین كند كه پاك شده است و با آن نماز بخواند و بعد از نماز بفهمد پاك نشده نمازش صحیح است .
مسأله 809
اگر خونی در بدن یا لباس خود ببیند و یقین كند كه از خونهای نجس نیست ، مثلا یقین كند كه خون پشه است ، چنانچه بعد از نماز بفهمد از خونهائی بوده كه نمیشود با آن نماز خواند ، نماز او صحیح است .
<-PollName->
<-PollItems->
بنام خدا
مسأله 790
موقعی كه انسان قضای سجده فراموش شده یا تشهد فراموش شده را به جا میآورد ، بلكه بنابر احتیاط واجب در موقع سجده سهو هم ، باید خود را مثل موقع نماز بپوشاند .
مسأله 791
اگر انسان عمدا ، در نماز عورتش را نپوشاند ، نمازش باطل است ، بلكه اگر از روی ندانستن
مسأله هم باشد بنابر احتیاط واجب باید نمازش را دوباره بخواند .
مسأله 792
اگر در بین نماز بفهمد كه عورتش پیدا است ، باید آن را بپوشاند و چنانچه پوشاندن عورت زیاد طول بكشد احتیاط واجب آن است كه نماز را تمام كند و دوباره بخواند ، ولی اگر بعد از نماز بفهمد كه در نماز عورت او پیدا بوده ، نمازش صحیح است .
مسأله 793
اگر در حال ایستاده لباسش عورت او را میپوشاند ولی ممكن است در حال دیگر ، مثلا در حال ركوع و سجود نپوشاند ، چنانچه موقعی كه عورت او پیدا میشود ، به وسیله‌ای آنرا بپوشاند ، نماز او صحیح است . ولی احتیاط مستحب آن است كه با آن لباس نماز نخواند .
مسأله 794
انسان میتواند در نماز خود را به علف و برگ درختان بپوشاند ولی احتیاط مستحب آن است موقعی خود را با اینها بپوشاند كه چیز دیگری نداشته باشد .
مسأله 795
اگر غیر از گل هیچ چیز ندارد كه در نماز خود را بپوشاند ، گل ساتر نیست و میتواند برهنه نماز بخواند .
مسأله 796
اگر چیزی ندارد كه در نماز خود را با آن بپوشاند چنانچه احتمال دهد كه پیدا میكند ، بنابر احتیاط واجب باید نماز را تأخیر بیندازد ، و اگر چیزی پیدا نكرد ، در آخر وقت مطابق وظیفه‌اش نماز بخواند .
مسأله 797
كسی كه میخواهد نماز بخواند ، اگر برای پوشاندن خود حتی برگ درخت و علف نداشته باشد و احتمال ندهد ، كه تا آخر وقت چیزی پیدا كند كه خود را با آن بپوشاند ، در صورتی كه نامحرم او را میبیند باید نشسته نماز بخواند و عورت خود را با ران خود بپوشاند . و اگر كسی او را نمیبیند ، ایستاده نماز بخواند و جلوی خود را با دست بپوشاند و در هر صورت ركوع و سجود را با اشاره انجام میدهد و برای سجود سر را قدری پائین‌تر میآورد.
لباس نمازگزار
مسأله 798
لباس نمازگزار شش شرط دارد : اول آن كه پاك باشد . دوم آن كه مباح باشد . سوم آن كه از اجزأ مردار نباشد . چهارم آن كه از حیوان حرام گوشت نباشد . پنجم و ششم آن كه اگر نمازگزار مرد است ، لباس او ابریشم خالص و طلاباف نباشد . و تفصیل اینها در مسائل آینده گفته میشود .
شرط اول
مسأله 799
لباس نمازگزار باید پاك باشد و اگر كسی عمدا با بدن یا لباس نجس نماز بخواند ، نمازش باطل است .
مسأله 800
كسی كه نمیداند با بدن و لباس نجس نماز باطل است اگر با بدن یا لباس نجس نماز بخواند ، نمازش باطل میباشد .
مسأله 801
اگر بواسطه ندانستن مسأله ، چیز نجسی را نداند نجس است ، مثلا نداند عرق شتر نجاستخوار نجس است و با آن نماز بخواند نمازش باطل است .
مسأله 802
اگر نداند كه بدن یا لباسش نجس است و بعد از نماز بفهمد نجس بوده نماز او صحیح است ، ولی احتیاط مستحب آن است كه اگر وقت دارد ، دوباره آن نماز را بخواند .
مسأله 803
اگر فراموش كند كه بدن یا لباسش نجس است و در بین نماز یا بعد از آن یادش بیاید ، باید نماز را دوباره بخواند و اگر وقت گذشته قضا نماید .
مسأله 804
كسیكه در وسعت وقت مشغول نماز است ، اگر در بین نماز ، بدن یا لباس او نجس شود و پیش از آن كه چیزی از نماز را با نجاست بخواند ، ملتفت شود كه نجس شده ، یا بفهمد بدن یا لباس او نجس است و شك كند كه همان وقت نجس شده یا از پیش نجس بوده ، در صورتی كه آب كشیدن بدن یا لباس یا عوض كردن لباس یا بیرون آوردن آن ، نماز را به هم نمیزند ، باید در بین نماز بدن یا لباس را آب بكشد یا لباس را عوض نماید یا اگر چیز دیگری عورت او را پوشانده ، لباس را بیرون آورد ، ولی چنانچه طوری باشد كه اگر بدن یا لباس را آب بكشد یا لباس را عوض كند یا بیرون آورد ، نماز به هم میخورد و اگر لباس را بیرون آورد برهنه میماند ، باید نماز را بشكند و با بدن و لباس پاك نماز بخواند .
مسأله 805
كسی كه در تنگی وقت مشغول نماز است ، اگر در بین نماز لباس او نجس شود و پیش‌از آن كه چیزی از نماز را با نجاست بخواند بفهمد كه نجس شده ، یا بفهمد كه لباس او نجس است و شك كند كه همان وقت نجس شده یا از پیش نجس بود ، در صورتی كه آب كشیدن یا عوض كردن یا بیرون آوردن لباس ، نماز را به هم نمیزند و میتواند لباس را بیرون آورد ، باید لباس را آب بكشد یا عوض كند ، یا اگر چیز دیگری عورت او را پوشانده ، لباس را بیرون آورد و نماز را تمام كند ، اما اگر چیز دیگری عورت او را نپوشانده و لباس را هم نمیتواند آب بكشد یا عوض كند باید لباس را بیرون آورد و به دستوری كه برای برهنگان گفته شد نماز را تمام كند . ولی چنانچه طوری است كه اگر لباس را آب بكشد یا عوض كند ، نماز به هم میخورد وبواسطه سرما و مانند آن نمیتواند لباس را بیرون آورد ، باید با همان حال نماز را تمام كند و نمازش صحیح است .
مسأله 806
كسی كه در تنگی وقت مشغول نماز است ، اگر در بین نماز بدن او نجس شود و پیش از آن كه چیزی از نماز را با نجاست بخواند ملتفت شود كه نجس شده ، یا بفهمد بدن او نجس است و شك كند كه همان وقت نجس شده یا از پیش نجس بود ، در صورتی كه آب كشیدن بدن نماز را به هم نمیزند ، باید آب بكشد و اگر نماز را به هم میزند ، باید با همان حال نماز را تمام كند و نماز او صحیح است .
مسأله 807
كسی كه در پاك بودن بدن یا لباس خود شك دارد ، چنانچه نماز بخواند و بعد از نماز بفهمد كه بدن یا لباسش نجس بوده ، نماز او صحیح است .
مسأله 808
اگر لباس را آب بكشد و یقین كند كه پاك شده است و با آن نماز بخواند و بعد از نماز بفهمد پاك نشده نمازش صحیح است .
مسأله 809
<-PollName->
<-PollItems->
بنام خدا
مسأله 770
وقت نافله مغرب بعد از تمام شدن نماز مغرب است تا وقتی كه سرخی طرف مغرب كه بعد از غروب كردن آفتاب در آسمان پیدا میشود از بین برود .
مسأله 771
وقت نافله عشا بعد از تمام شدن نماز عشا تا نصف شب است و بهتر است بعد از نماز عشا بلا فاصله خوانده شود .
مسأله 772
نافله صبح پیش از نماز صبح خوانده میشود و وقت آن بعد از گذشتن از نصف شب به مقدار خواندن یازده ركعت نماز شب است ، ولی احتیاط آن است كه قبل از فجر اول نخوانند مگر آن كه بعد از نافله شب بلا فاصله بخوانند كه در این صورت مانعی ندارد .
مسأله 773
وقت نافله شب از نصف شب است تا اذان صبح و بهتر است نزدیك اذان صبح خوانده شود .
مسأله 774
مسافر و كسی كه برای او سخت است نافله شب را بعد از نصف شب بخواند ، میتواند آنرا در اول شب بجا آورد
نماز غفیله
مسأله 775
یكی از نمازهای مستحبی نماز غفیله است كه بین نماز مغرب و عشا خوانده میشود . و وقت آن بعد از نماز مغرب است تا وقتی كه سرخی طرف مغرب از بین برود و در ركعت اول آن ، بعد از حمد باید به جای سوره این آیه را بخوانند : و ذاالنون اذ ذهب مغاضبا فظن ان لن نقدر علیه فنادی فی الظلمات ان لا اله الا انت سبحانك انی كنت من الظالمین فاستجبنا له و نجیناه من الغم و كذلك ننجی المؤمنین . و در ركعت دوم بعد از حمد بجای سوره این آیه را بخوانند : و عنده مفاتح الغیب لایعلمها الا هو و یعلم مافی البر و البحر و ما تسقط من ورقه الایعلمها و لاحبه فی ظلمات الارض و لارطب و لا یابس الا فی كتاب مبین و در قنوت آن بگویند : اللهم انی اسألك بمفاتح الغیب التی لایعلمها الا انت ان تصلی علی محمد و آل محمد و ان تفعل بی كذا و كذا ، و بجای كلمه كذا و كذا حاجتهای خود را بگویند ، وبعد بگویند : اللهم انت ولی نعمتی و القادر علی طلبتی تعلم حاجتی فأسألك بحق محمد و آل محمد علیه و علیهم السلام لما قضیتهالی.
احكام قبله
مسأله 776
خانه كعبه كه در مكه معظمه میباشد قبله است ، و باید روبروی آن نماز خواند ، ولی كسی كه دور است اگر طوری بایستد كه بگویند رو به قبله‌نماز میخواند كافی است و همچنین است كارهای دیگری كه مانند سر بریدن حیوانات ، باید رو به قبله انجام گیرد .
مسأله 777
كسی كه نماز واجب را ایستاده میخواند ، باید طوری بایستد كه بگویند رو به قبله ایستاده و لازم نیست زانوهای او و نوك پای او هم رو به قبله باشد .
مسأله 778
كسی كه باید نشسته نماز بخواند ، اگر نمیتواند بطور معمول بنشیند و در موقع نشستن ، كف پاها را به زمین میگذارد ، باید در موقع نماز صورت و سینه وشكم او رو به قبله باشد و لازم نیست ساق پای او رو به قبله باشد
مسأله 779
كسی كه نمیتواند نشسته نماز بخواند ، باید در حال نماز به پهلوی راست طوری بخوابد كه جلوی بدن او رو به قبله باشد ، و اگر ممكن نیست باید به پهلوی چپ طوری بخوابد كه جلوی بدن او رو به قبله باشد ، و اگر این را هم نتواند باید به پشت بخوابد بطوری كه كف پای او رو به قبله باشد .
مسأله 780
نماز احتیاط و سجده و تشهد فراموش شده را باید رو به قبله بجا آورد و در سجده سهو هم احتیاط مستحب همین است .
مسأله 781
نماز مستحبی را میشود در حال راه رفتن و سواری خواند و اگر انسان در این دو حال ، نماز مستحبی بخواند لازم نیست رو بقبله باشد .
مسأله 782
كسی كه میخواهد نماز بخواند ، باید برای پیدا كردن قبله كوشش نماید ، تا یقین كند كه قبله كدام طرف است ، و میتواند بگفته دو شاهد عادل كه از روی نشانه‌های حسی شهادت میدهند یا بقول كسی كه از روی قاعده علمی قبله را میشناسد و محل اطمینان است عمل كند ، و اگر اینها ممكن نشد باید به گمانی كه از محراب مسجد مسلمانان یا قبرهای آنان یا از راههای دیگر پیدا میشود عمل نماید حتی اگر از گفته فاسق یا كافری كه بواسطه قواعد علمی قبله را میشناسد گمان به قبله پیدا كند كافی است .
مسأله 783
كسی كه گمان به قبله دارد ، اگر بتواند گمان قویتری پیدا كند نمیتواند بگمان خود عمل نماید ، مثلا اگر میهمان از گفته صاحب خانه گمان به قبله پیدا كند ولی بتواند از راه دیگر گمان قویتری پیدا كند نباید به حرف او عمل نماید .
مسأله 784
اگر برای پیدا كردن قبله وسیله‌ای ندارد ، یا با این كه كوشش كرده ، گمانش به طرفی نمیرود ، چنانچه وقت نماز وسعت دارد باید چهار نماز به چهار طرف بخواند و اگر باندازه چهار نماز وقت ندارد ، باید به اندازه‌ای كه وقت دارد ، نماز بخواند ، مثلا اگر فقط باندازه یك نماز وقت دارد ، باید یك نماز بهر طرفی كه میخواهد بخواند . و باید نمازها را طوری بخواند كه یقین كند یكی از آنها رو بقبله بوده یا اگر از قبله كج بوده بطرف دست راست و دست چپ قبله نرسیده است .
مسأله 785
اگر یقین یا گمان كند كه قبله در یكی از دو طرف است ، باید به هر دو طرف نماز بخواند ولی احتیاط مستحب آن است كه در صورت گمان ، به چهار طرف نماز بخواند .
مسأله 786
كسی كه باید به چند طرف نماز بخواند ، اگر بخواهد نماز ظهر و عصر یا مغرب و عشا را بخواند بهتر آن است كه نماز اول را به هر چند طرف كه واجب است بخواند ، بعد نماز دوم را شروع كند .
مسأله 787
كسی كه یقین به قبله ندارد ، اگر بخواهد غیر از نماز كاری كند كه باید رو به قبله انجام داد ، مثلا بخواهد سر حیوانی را ببرد ، باید به گمان عمل نماید و اگر گمان ممكن نیست به هر طرف كه انجام دهد صحیح است.
پوشش بدن در نماز
مسأله 788
مرد باید در حال نماز ، اگر چه كسی او را نمیبیند عورتین خود را بپوشاند . و بهتر است از ناف تا زانو را هم بپوشاند .
مسأله 789
زن باید در موقع نماز ، تمام بدن حتی سر و موی خود را بپوشاند ولی پوشاندن صورت به مقداری كه در وضو شسته میشود و دستها تا مچ و پاها تا مچ پا لازم نیست . اما برای آن كه یقین كند كه مقدار واجب را پوشانده است ، باید مقداری از اطراف صورت و قدری پائین‌تر از مچ را هم بپوشاند .
<-PollName->
<-PollItems->
وقت نماز
مسأله 751
مستحب است انسان نماز را در اول وقت آن بخواند و راجع به آن خیلی سفارش شده است و هر چه به اول وقت نزدیكتر باشد بهتر است ، مگر آن كه تأخیر آن از جهتی بهتر باشد ، مثلا صبر كند كه نماز را بجماعت بخواند
مسأله 752
هر گاه انسان عذری دارد كه اگر بخواهد در اول وقت نماز بخواند ، ناچار است با تیمم نماز بخواند ، چنانچه بداند یا احتمال دهد كه عذر او تا آخر وقت باقی است ، میتواند در اول وقت ، نماز بخواند . ولی اگر مثلا لباسش نجس باشد یا عذر دیگری داشته باشد و احتمال دهد كه عذر او از بین میرود بنابر احتیاط واجب باید صبر كند تا عذرش بر طرف شود و چنانچه عذر او بر طرف نشد ، در آخر وقت نماز بخواند ، ولازم نیست بقدری صبر كند كه فقط بتواند كارهای واجب نماز را انجام دهد ، بلكه اگر برای مستحبات نماز مانند اذان و اقامه و قنوت هم وقت دارد میتواند با لباس نجس مثلا نماز را با آن مستحبات بجا آورد .
مسأله 753
كسیكه مسائل نماز و شكیات و سهویات را نمیداند اگر مطمئن است كه در نماز پیش میآید واجب است آنها را یاد بگیرد بلكه بنا به احتیاط واجب مسائلی را كه احتمال میدهد در نماز پیش آید باید یاد بگیرد ولی اگر اطمینان دارد كه نماز را بطور صحیح تمام میكند ، میتواند در اول وقت مشغول نماز شود ، پس اگر در نماز مسأله‌ای كه حكم آن را نمیداند پیش نیاید نماز او صحیح است و اگر مسأله‌ای كه حكم آن را نمیداند پیش آید ، میتواند به یكی از دو طرفی كه احتمال میدهد ، عمل نماید و نماز را تمام كند . ولی بعد از نماز باید مسأله را بپرسد كه اگر نمازش باطل بوده ، دوباره بخواند .
مسأله 754
اگر وقت نماز وسعت دارد وطلبكار هم طلب خود را مطالبه میكند در صورتی كه ممكن است باید اول قرض خود را بدهد ، بعد نماز بخواند ، و همچنین است اگر كار واجب دیگری كه باید فورا آنرا بجا آورد پیش آمد كند ، مثلا ببیند مسجد نجس است كه باید اول مسجد را تطهیر كند ، بعد نماز بخواند . و چنانچه اول نماز بخواند ، معصیت كرده ولی نماز او صحیح است.
نمازهائی كه باید بترتیب خوانده شود
مسأله 755
انسان باید نماز عصر را بعد از نماز ظهر و نماز عشا را بعد از نماز مغرب بخواند و اگر عمدا نماز عصر را پیش از نماز ظهر و نماز عشا را پیش از نماز مغرب بخواند باطل است .
مسأله 756
اگر به نیت نماز ظهر مشغول نماز شود و در بین نماز یادش بیاید كه نماز ظهر را خوانده است ، نمیتواند نیت را به نماز عصر برگرداند بلكه باید نماز را بشكند و نماز عصر را بخواند و همینطور است در نماز مغرب و عشا .
مسأله 757
اگر در بین نماز عصر یقین كند كه نماز ظهر را نخوانده است و نیت را به نماز ظهر برگرداند و داخل ركن شود و بعد یادش بیاید كه نماز ظهر را خوانده بوده ، نمازش باطل است وباید نماز عصر را بخواند ، ولی اگر پیش از داخل شدن در ركن یادش بیاید باید نیت را به نماز عصر برگرداند و آنچه به نیت ظهر خوانده دوباره به نیت عصر بخواند و نمازش صحیح است .
مسأله 758
اگر در بین نماز عصر شك كند كه نماز ظهر را خوانده یا نه ، باید نیت را به نماز ظهر برگرداند . ولی اگر وقت بقدری كم است كه بعد از تمام شدن نماز ، مغرب میشود باید به نیت نماز عصر ، نماز را تمام كند و نماز ظهرش قضا ندارد.
مسأله 759
اگر در نماز عشا ، پیش از ركوع ركعت چهارم شك كند كه نماز مغرب را خوانده یا نه ، چنانچه وقت به قدری كم است كه بعد از تمام شدن نماز ، نصف شب میشود ، باید به نیت عشا نماز را تمام كند ، واگر بیشتر وقت دارد ، باید نیت را به نماز مغرب برگرداند و نماز را سه ركعتی تمام كند ، بعد نماز عشا را بخواند .
مسأله 760
اگر در نماز عشا بعد از رسیدن به ركوع ركعت چهارم شك كند كه نماز مغرب را خوانده یا نه ، باید نماز را تمام كند ، بعد نماز مغرب را بخواند ، ولی اگر این شك در وقت مخصوص به نماز عشا باشد خواندن نماز مغرب لازم نیست .
مسأله 761
اگر انسان نمازی را كه خوانده احتیاطا دوباره بخواند و در بین نماز یادش بیاید ، نمازی را كه باید پیش از آن بخواند نخوانده است ، نمیتواند نیت را به آن نماز برگرداند ، مثلا موقعی كه نماز عصر را احتیاطا میخواند ، اگر یادش بیاید نماز ظهر را نخوانده است ، نمیتواند نیت را به نماز ظهر برگرداند .
مسأله 762
برگرداندن نیت از نماز قضا به نماز ادا و از نماز مستحب به نماز واجب جایز نیست .
مسأله 763
اگر وقت نماز ادا وسعت داشته باشد ، انسان میتواند در بین نماز نیت را به نماز قضا برگرداند ، ولی باید برگرداندن نیت ، به نماز قضا ممكن باشد ، مثلا اگر مشغول نماز ظهر است ، در صورتی میتواند نیت را به قضای صبح برگرداند كه داخل ركعت سوم نشده باشد.
نمازهای مستحب
مسأله 764
نمازهای مستحبی زیاد است و آنها را نافله گویند و بین نمازهای مستحبی به خواندن نافله‌های شبانه روز بیشتر سفارش شده و آنها را در غیر روز جمعه سی و چهار ركعتند كه هشت ركعت آن نافله ظهر و هشت ركعت نافله عصر و چهار ركعت نافله مغرب و دو ركعت نافله عشا ویازده ركعت نافله شب و دو ركعت نافله صبح میباشد و چون دو ركعت نافله عشا را بنابر احتیاط واجب باید نشسته خواند ، یك ركعت حساب میشود . ولی در روز جمعه بر شانزده ركعت نافله ظهر و عصر ، چهار ركعت اضافه میشود .
مسأله 765
از یازده ركعت نافله شب ، هشت ركعت آن باید به نیت نافله شب و دو ركعت آن به نیت نماز شفع و یك ركعت آن ، به نیت نماز وتر خوانده شود . و دستور كامل نافله شب در كتابهای دعا گفته شده است .
مسأله 766
نمازهای نافله را میشود نشسته خواند ، ولی بهتر است دو ركعت نماز نافله نشسته را یك ركعت حساب كند ، مثلا كسیكه میخواهد نافله ظهر را كه هشت ركعت است نشسته بخواند ، بهتر است شانزده ركعت بخواند و اگر میخواهد نماز وتر را نشسته بخواند ، دو نماز یك ركعتی نشسته بخواند .
مسأله 767
نافله ظهر و عصر را در سفر نباید خواند ولی نافله عشا را به نیت این كه شاید مطلوب باشد میتواند بجا آورد .
وقت نافله‌های یومیه
مسأله 768
نافله نماز ظهر پیش از نماز ظهر خوانده میشود و وقت آن از اول ظهر است تا موقعی كه آن مقدار از سایه شاخص كه بعد از ظهر پیدا میشود ، به اندازه دو هفتم آن شود ، مثلا اگر درازی شاخص هفت وجب باشد ، هر وقت مدار سایه‌ای كه بعد از ظهر پیدا میشود به دو وجب رسید ، آخر وقت نافله ظهر است .
مسأله 769
نافله عصر پیش از نماز عصر خوانده میشود و وقت آن تا موقعی است كه آن مقدار از سایه شاخص كه بعد از ظهر پیدا میشود ، به چهار هفتم آن برسد و چنانچه بخواهد نافله ظهر یا نافله عصر را بعد از وقت آنها بخواند ، بهتر است نافله ظهر را بعد از نماز ظهر و نافله عصر را بعد از نماز عصر و بنابر احتیاط واجب ، نیت ادا و قضا نكند .
<-PollName->
<-PollItems->
بنام خدا
نمازهای واجب
نمازهای واجب شش است : اول نماز یومیه ، دوم نماز آیات ، سوم نماز میت ، چهارم نماز طواف واجب خانه كعبه ، پنجم نماز قضای پدر و مادر كه بر پسر بزرگتر واجب است ، ششم نمازی كه بواسطه اجاره و نذر و قسم و عهد واجب میشود . نمازهای واجب یومیه نمازهای واجب یومیه پنج است : ظهر و عصر ، هر كدام چهار ركعت ، مغرب سه ركعت ، عشا چهار ركعت ، صبح دو ركعت .
مسأله 728
در سفر باید نمازهای چهار ركعتی را با شرایطی كه گفته میشود دو ركعت خواند.
وقت نماز
وقت نماز ظهر و عصر
مسأله 729
اگر چوب یا چیزی مانند آنرا ، راست در زمین هموار فرو برند صبح كه خورشید بیرون میآید ، سایه آن بطرف مغرب میافتد و هر چه آفتاب بالا میآید این سایه كم می شود و در شهرهای ما در اول ظهر شرعی[1] به آخرین درجه كمی میرسد و ظهر كه گذشت ، سایه آن به طرف مشرق بر میگردد و هر چه خورشید رو به مغرب میرود ، سایه زیادتر میشود بنابر این وقتی سایه به آخرین درجه كمی رسید و دو مرتبه رو به زیاد شدن گذاشته ، معلوم میشود ظهر شرعی شده است ولی در بعضی شهرها مثل مكه كه گاهی موقع ظهر سایه به كلی از بین میرود ، بعد از آن كه سایه دوباره پیدا شد ، معلوم میشود ظهر شده است .
مسأله 730
چوب یا چیز دیگری را كه برای معین كردن ظهر به زمین فرو میبرند شاخص گویند.
مسأله 731
نماز ظهر و عصر هر كدام وقت مخصوص و مشتركی دارند : وقت مخصوص نماز ظهر از اول ظهر است تا وقتی كه از ظهر به اندازه خواندن نماز ظهر بگذرد ، و وقت مخصوص نماز عصر موقعی است كه به اندازه خواندن نماز عصر ، وقت به مغرب مانده باشد ، كه اگر كسی تا این موقع نماز ظهر را عمدا نخواند ، نماز ظهر او قضا شده وباید نماز عصر را بخواند، ولی اگر سهوا نماز عصر را جلوتر بخواند نماز ظهر را در وقت اختصاصی عصر به نیت اداء بخواند و ما بین وقت مخصوص نماز ظهر و وقت مخصوص نماز عصر ، وقت مشترك نماز ظهر و نماز عصر است ، واگر كسی در این وقت اشتباها نماز عصر را پیش از نماز ظهر بخواند و بعد از نماز ملتفت شود ، نمازش صحیح است .
مسأله 732
اگر پیش از خواندن نماز ظهر ، سهوا مشغول نماز عصر شود ، ودر بین نماز بفهمد اشتباه كرده است ، چنانچه در وقت مشترك باشد ، باید نیت را به نماز ظهر برگرداند یعنی نیت كند كه آنچه تا حال خوانده‌ام و آنچه را مشغولم و آنچه بعد میخوانم همه نماز ظهر باشد و بعد از آن كه نماز را تمام كرد ، نماز عصر را بخواند و اگر در وقت مخصوص به ظهر باشد ، باید نیت را به نماز ظهر برگرداند و نماز را تمام كند ، و بعد نماز عصر را بخواند و اگر تمام نماز عصر را در وقت اختصاصی ظهر بخواند و از وقت مشترك چیزی درك نكند بنابر احتیاط واجب نماز عصر را اعاده كند و بهتر آن است كه هر دو نماز را دوباره بخواند .
مسأله 733
در روز جمعه انسان میتواند بجای نماز ظهر دو ركعت نماز جمعه بخواند ، ولی بهتر آن است كه نماز جمعه بخواند و احتیاط مستحب آن است كه اگر نماز جمعه خواند نماز ظهر را هم بخواند . و این احتیاط خیلی مطلوب است .
مسأله 734
احتیاط واجب آن است كه نماز جمعه را از موقعی كه عرفا اول ظهر می گویند تأخیر نیندازد واگر از اوائل ظهر تأخیر افتاد بجای نماز جمعه نماز ظهر بخواند .
وقت نماز مغرب و عشا
مسأله 735
مغرب موقعی است كه سرخی طرف مشرق كه بعد از غروب آفتاب پیدا میشود ، از بین برود .
مسأله 736
نماز مغرب و عشا هر كدام وقت مخصوص و مشتركی دارند : وقت مخصوص نماز مغرب از اول مغرب است ، تا وقتی كه از مغرب به اندازه خواندن سه ركعت نماز بگذرد ، كه اگر كسی مثلا مسافر باشد و تمام نماز عشا را سهوا در این وقت بخواند احتیاط مستحب آن است كه بعد از نماز مغرب نماز عشا را دوباره بخواند ، و وقت مخصوص نماز عشا موقعی است كه به اندازه خواندن نماز عشا به نصف شب مانده كه اگر كسی تا این موقع نماز مغرب را عمدا نخواند باید اول نماز عشا و بعد از آن نماز مغرب را بخواند ولی اگر نماز عشا را سهوا جلوتر بخواند نماز مغرب را به قصد اداء در وقت اختصاصی عشا بخواند و بین وقت مخصوص نماز مغرب و وقت مخصوص نماز عشا وقت مشترك نماز مغرب و عشا است كه اگر كسی در این وقت اشتباها نماز عشا را پیش از نماز مغرب بخواند و بعد از نماز ملتفت شود ، نمازش صحیح است و باید نماز مغرب را بعد از آن بجا آورد .
مسأله 737
وقت مخصوص و مشترك كه معنی آن در مسأله پیش گفته شد ، برای اشخاص فرق می كند ، مثلا اگر به اندازه خواندن دو ركعت نماز از اول ظهر بگذرد ، وقت مخصوص نماز ظهر كسی كه مسافر است تمام شده و داخل وقت مشترك می شود ، وبرای كسی كه مسافر نیست ، باید به اندازه خواندن چهار ركعت نماز بگذرد .
مسأله 738
اگر پیش از خواندن نماز مغرب ، سهوا مشغول نماز عشا شود و در بین نماز بفهمد كه اشتباه كرده ، چنانچه تمام آنچه را خوانده یا مقداری از آن را ، در وقت مشترك خوانده و به ركوع ركعت چهارم نرفته است ، باید نیت را به نماز مغرب برگرداند و نماز را تمام كند وبعد نماز عشا را بخواند ، و اگر به ركوع ركعت چهارم رفته باید نماز را تمام كند ، بعد نماز مغرب را بخواند . اما اگر تمام آنچه را خوانده ، در وقت مخصوص نماز مغرب خوانده باشد و پیش از ركوع ركعت چهارم یادش بیاید ، باید نیت را به نماز مغرب برگرداند ونماز را تمام كند و بعد از آن عشا را بخواند ، ولی احتیاط مستحب آن است كه بعد از نماز عشا دوباره نماز مغرب و عشا را بخواند و این احتیاط خیلی خوب است و اگر به ركوع ركعت چهارم رفته نماز عشاء باطل میشود و باید نماز مغرب و سپس نماز عشاء را بخواند و احتیاط مستحب آن است كه در ركعت چهارم نماز عشاء را تمام كند وبعد نماز مغرب و عشاء را بخواند مسأله 739
آخر وقت نماز عشا نصف شب است . و احتیاط واجب آن است كه برای نماز مغرب و عشا و مانند اینها شب را از اول غروب تا اذان صبح حساب كرد ، و برای نماز شب و مانند آن می تواند تا اول آفتاب حساب نماید.[2]
مسأله 740
اگر از روی معصیت ، یا بواسطه عذری نماز مغرب یا نماز عشا را تا نصف شب نخواند ، بنابر احتیاط واجب ، باید تا قبل از اذان صبح ، بدون این كه نیت ادا و قضا كند بجا آورد .
وقت نماز صبح
مسأله 741
نزدیك اذان صبح از طرف مشرق ، سفیده‌ای رو به بالا حركت می كند كه آن را فجر اول گویند . موقعی كه آن سفیده پهن شد ، فجر دوم و اول وقت نماز صبح است . و آخر وقت نماز صبح موقعی است كه آفتاب بیرون می آید .
احكام وقت نماز
مسأله 742
موقعی انسان میتواند مشغول نماز شود ، كه یقین كند وقت داخل شده است ، یا دو مرد عادل بداخل شدن وقت خبر دهند .
مسأله 743
نابینا و كسی كه در زندان است و مانند اینها بنابر احتیاط واجب باید تا یقین به داخل شدن وقت نكنند مشغول نماز نشوند ، ولی اگر انسان بواسطه ابر یا غبار و مانند اینها كه برای همه مانع از یقین كردن است ، نتواند در اول وقت نماز ، به داخل شدن وقت یقین كند ، چنانچه گمان داشته باشد كه وقت داخل شده ، میتواند مشغول نماز شود .
مسأله 744
اگر دو مرد عادل به داخل شدن وقت خبر دهند ، یا انسان یقین كند كه وقت نماز شده و مشغول نماز شود و در بین نماز بفهمد كه هنوز وقت داخل نشده ، نماز او باطل است . و همچنین است اگر بعد از نماز بفهمد كه تمام نماز را پیش از وقت خوانده ولی اگر در بین نماز بفهمد وقت داخل شده ، یا بعد از نماز بفهمد كه در بین نماز وقت داخل شده ، نماز او صحیح است .
مسأله 745
اگر انسان ملتفت نباشد كه باید با یقین به داخل شدن وقت مشغول نماز شود ، چنانچه بعد از نماز بفهمد كه تمام نماز را در وقت خوانده ، نماز او صحیح است ، واگر بفهمد تمام نماز را پیش از وقت خوانده یا بفهمد كه در بین نماز وقت داخل شده است ، نمازش باطل است .
مسأله 746
اگر یقین كند وقت داخل شده و مشغول نماز شود و در بین نماز شك كند كه وقت داخل شده یا نه ، نماز او باطل است ، ولی اگر در بین نماز یقین داشته باشد كه وقت شده ، وشك كند كه آنچه از نماز خوانده در وقت بوده یا نه نمازش صحیح است . ولی اگر بداند جزئی از نماز در خارج وقت بوده نماز او باطل است .
مسأله 747
اگر وقت نماز به قدری تنگ است كه بواسطه بجا آوردن بعضی از كارهای مستحب نماز مقداری از آن بعد از وقت خوانده میشود ، باید آن مستحب را بجا نیاورد . مثلا اگر بواسطه خواندن قنوت ، مقداری از نماز بعد از وقت خوانده میشود ، باید قنوت نخواند . و اگر بخواند معصیت كرده ولی نماز او صحیح است .
مسأله 748
كسی كه به اندازه خواندن یك ركعت نماز وقت دارد ، باید نماز را به نیت ادا بخواند ولی نباید عمدا نماز را تا این وقت تأخیر بیندازد .
مسأله 749
كسی كه مسافر نیست ، اگر تا مغرب به اندازه خواندن پنج ركعت نماز وقت دارد ، باید نماز ظهر و عصر هر دو را بخواند ، واگر كمتر وقت دارد باید فقط نماز عصر را بخواند وبعدا نماز ظهر را قضا كند و اگر تا نصف شب به اندازه خواندن پنج ركعت نماز وقت دارد ، باید نماز مغرب و عشا را بخواند ، واگر كمتر وقت دارد ، باید فقط عشا را بخواند وبعدا باید نماز مغرب را بخواند وبه احتیاط واجب نیت ادا و قضا ننماید .
مسأله 750
كسیكه مسافر است اگر تا مغرب به اندازه خواندن سه ركعت نماز وقت دارد ، باید نماز ظهر و عصر را بخواند ، و اگر كمتر وقت دارد ، باید فقط عصر را بخواند و بعدا نماز ظهر را قضا كند . و اگر تا نصف شب به اندازه خواندن چهار ركعت نماز وقت دارد ، باید نماز مغرب و عشا را بخواند ، واگر كمتر وقت دارد باید فقط عشا را بخواند و بعدا مغرب را بدون نیت ادا و قضا بجا آورد ، وچنانچه بعد از خواندن عشا ، معلوم شود كه به مقدار یك ركعت یا بیشتر وقت به نصف شب مانده است باید فورا نماز مغرب را به نیت ادا بجا آورد .
[1] . ظهر شرعى در بعضى از مواقع سال چند دقیقه پیش از ساعت 12 ( به ساعت ظهر كوك ) و گاهى چند دقیقه بعد از ساعت 12 است .
[2] . بنابر این تقریبا یازده ساعت ویك ربع بعد از ظهر شرعى آخر وقت نماز مغرب و عشا است.
<-PollName->
<-PollItems->
تبادل
لینک هوشمند
برای تبادل
لینک ابتدا ما
را با عنوان
نماز و
آدرس
s53.LoxBlog.ir
لینک
نمایید سپس
مشخصات لینک
خود را در زیر
نوشته . در صورت
وجود لینک ما در
سایت شما
لینکتان به طور
خودکار در سایت
ما قرار میگیرد.
 |
 |
 |
 |
|
 |
|
|
||
 |
 |
 |
آمار
وب سایت:Alternative content
<-PollName->
<-PollItems->
Copyright 2010 - s53.loxblog.com & Designer:
